Op 20 februari gaat de nieuwe productie van BarokOpera Amsterdam in première: Dido & Aeneas – Liefde & Hel. Bijzonder aan deze versie is dat hij niet eindigt met het tragische einde van koningin Dido. Bij Vergilius vond regisseur Sybrand van der Werf hoe de twee elkaar later in de hel weer ontmoeten.

Het vervolg van Dido en Aeneas is te vinden in de Aeneis, het epos van Vergilius. Die schreef dat op initiatief van keizer Augustus, zich daarbij baserend op de legende van Aeneas. In zijn Aeneis mengde Vergilius mythologie met de Latijnse geschiedenis. De opera van Henry Purcell, geschreven aan het einde van de zeventiende eeuw, is los gebaseerd op de geschriften van Vergilius.

“Na Purcell Gala 2, dat we met BarokOpera Amsterdam gebracht hebben, bespraken muzikaal leider Frédérique Chauvet en ik een volgende productie”, vertelt regisseur Sybrand van der Werf, die we spreken tijdens de repetitieperiode voor de nieuwe voorstelling. “Na dat gala wilde ik wel weer een andere benadering, een verhaal vertellen met een langere boog. We kwamen al snel uit op Dido and Aeneas.”

Met een lengte van net 50 minuten is het probleem van de opera van Purcell dat er geen avondvullende voorstelling mee te maken is. Maar Van der Werf verbond de keuze voor Dido and Aeneas aan één van zijn andere plannen: een voorstelling met de helscènes zoals die in veel barokopera’s voorkomen. “Die scènes vond ik heel intrigerend. Er zit vaak een letterlijk heel barokke sfeer in, niet altijd subtiel maar wel zeer theatraal.”

Met de tip dat er in het originele werk van Vergilius een ontmoeting plaatsvindt tussen de twee hoofdfiguren, lang nadat het verhaal bij Purcell is afgelopen, ging Sybrand van der Werf aan de slag. “Ik heb Vergilius natuurlijk wel ooit gelezen, maar ik was dat eerlijk gezegd vergeten. Heel interessant is dat Aeneas zijn oude geliefde Dido in de hel weer ontmoet. Vergilius schrijft daarover dat zij niet opkeek, haar ogen strak naar de grond had en geen enkel gevoel toonde.”

De regisseur zag in die situatie een spiegel van de scène uit Dido and Aeneas, waarin Aeneas vertrekt om Rome te stichten en hij zijn geliefde Dido achterlaat. “Zijn laatste zin is: ‘I’ll stay.’ En zij zingt alleen: ‘Away, away!’ In de regieaanwijzing staat: ‘exit Aeneas’, en dat is het dan.”

Van der Werf wil het verhaal vertellen van een man die door het noodlot zijn pad vervolgt, zijn geliefde bijna toevallig tegenkomt en dan de deksel op zijn neus krijgt. “Pas in de hel kan hij haar vragen wat er na zijn vertrek gebeurd is. Hij weet niet dat Dido zich verbrand heeft. Hij vraagt wat er met haar gebeurd is en dan zwijgt zij. Dat vond ik zo’n dramatisch gegeven.”

De voorstelling opent met een proloog, waarin de val van Troje te zien is. Dan volgt de oorspronkelijke Dido and Aeneas van Purcell. Na de pauze gaat het verhaal verder met de hellegang van Aeneas, waar hij Dido weer treft.

Muzikaal is de voorstelling uitdagend voor het orkest en de zangers van BarokOpera Amsterdam. Van der Werf vertelt: “Het is pittig voor de hoofdrollen, Joost van Velzen als Aeneas en Caroline Cartens als Dido. En helemaal aan het einde is er een duet van Jan Kullmann en Wendy Roobol, op muziek van Lully, uit zijn Prosperine. Dat vraagt vocaal erg veel.”

Het eerste deel is klassiek geënsceneerd, in het deel na de pauze krijgt iedere helscène een andere sfeer. Dat betekent voor de zangers veel verkledingen met de barokkostuums van kostuumontwerpster Jorine van Beek.

De verhaallijn van Aeneas is verlengd, hij gaat verder waar deze stopt in de opera van Purcell. “Door onze benadering krijgt het oude stuk, zoals Purcell dat schreef, een andere adem. In mijn ogen is Aeneas iemand die geen keuzes maakt, die zich laat voortstuwen door het noodlot. Zijn avonturen krijgen een afronding in een scène waarin Pluto de schikgodinnen aanroept om het lot van Aeneas te voorspellen. Daarvoor gebruiken we prachtige muziek uit Hippolyte et Aricie van Rameau. Als je hart daar niet van open gaat…”

De productie Dido & Aeneas – Liefde & Hel van BarokOpera Amsterdam gaat op 20 februari in première in Heerenveen. In maart volgt een tournee door Nederland. Zie voor meer informatie de website van BarokOpera Amsterdam.