Onder het thema ‘Droom en Daad’ worden van 25 mei tot en met 3 juni de Operadagen Rotterdam gehouden. Iedere dag bericht Place de l’Opera over een selectie uit het programma. Op dag 3 , zondag 27 mei, was er opera voor heel nieuw publiek, opera voor kinderen en opera… eh… opera? over liefde en verlangen.

De eerste zondag van Operadagen Rotterdam was grotendeels bestemd voor heel jong publiek. De Place de l’Opera-recensent uit de doelgroep had de bof en was verhinderd, maar de verhalen uit de tweede hand klonken goed.

Korall koral 0+ had duidelijk tot doel de ontwikkeling van nieuw operapubliek. Toegang in de witte kruiptent was tot 3 jaar. Voor wat oudere kinderen bracht de Vlaamse theatergroep Het Paleis de jeugdopera Prinses Turandot. Voor kinderen tot op vrij hoge leeftijd verzorgde Edwin Rutten (‘Kun je lekker hard zingen?’) een programma samen met zangers van Opera Studio Nederland.

Laat op de zondagavond begon Figaro Desire Machine, een coproductie van Operadagen Rotterdam en het Productiehuis Rotterdam, het theaterlaboratorium voor talentontwikkeling. De ondertitel luidde Le nozze di Figgaro zoals Mozart het gewild had.

Bij zoiets als Desire Machine denk je al gauw aan Franse filosofen uit de jaren ’80, en jawel, Gilles Deleuze bleek een belangrijke inspiratiebron. Er kwam heel veel voorbij tijdens het dik uur dat de voorstellingen duurde. Tekst, chips, muziek, pastachoca, video, suikerspin, discobollen en cola. Bij binnenkomst zag de speelvloer van de studio waarin het Productiehuis werkt eruit alsof een horde 12-jarigen er een avondje had gechilled.

Hoewel Deleuze bij mijn weten nooit geschreven heeft over Le nozze en de plaats van liefde en verlangen in die opera, gaat zijn werk L’Anti-Oedipe onder meer over de productieve kracht van het verlangen, daarmee in debat gaand met de Freudiaanse opvattingen van psycho-analyticus Lacan en zijn ‘Ecole freudienne’.

Freud was in de ogen van Deleuze een ‘gemaskerde Al Capone’. Het verlangen is bij Deleuze een machine, zoals het theater een machine is en de mensen die daar in de zaal zitten dat zijn, als het resultaat van de lustmachine die kinderen voortbrengt die een theaterpubliek vormen.

,,Desirer est construire un ensemble”, zei de filosoof, onder meer in deze Youtube-clip over de context van het verlangen. Naast dat verlangen is in het verhaal van Beaumarschais – de grondslag van Le nozze – het fenomeen macht van grote invloed op het verlangen van de figuren in Le nozze. Deleuze lijkt een figuur van de jaren ’70-’80 maar het allesverklarende Deleuze-compendium is nog maar een paar jaar geleden verschenen.

Met de noties van Deleuze begon de Engelstalige voorstelling (dat bleek een pragmatische keuze gezien de taalachtergronden van de makers) die verlangen en lust visualiseert en thematiseert. En ook fragmentariseert. In de roze, wat plakkerige wereld van het speelvlak was er veel taal, scherpe taal en vaak ironische taal. Met name acteur Rick Paul van Mulligen – ongetwijfeld de grappigste van zijn jonge generatie – was fabuleus in het plaatsen van zinnen met een campy ondertoon.

Op Le nozze di Figaro, de opera, werd voortdurende teruggegrepen, met ironisch commentaar op het verhaal en het verschijnsel opera. Bariton Bora Balci, lid van de Opera Studio Nederland deed aria’s of delen daarvan uit Mozarts werk. De zanger, een keertje te vaak als ‘Bora Bora’ aangesproken in de voorstelling, droeg een Mozart-pruik en een zeer ‘fitting’ outfit daaronder. Aria’s uit Le nozze werden moeiteloos geschakeld met video van YouTube- filmpjes en de zang van r&b-zanger R. Kelly, ‘I believe I can fly’.

Figaro Desire Machine was een voorstelling die vaak grappig was, waarin heel veel energie, ideeën en taal nogal eens de weg kwijtraakten op zoek naar richting. Met een vocale en dramatische uitbarsting van acteur Louis van der Waal die de tribune deed trillen en in een vormgeving die wellicht onbedoeld erg jaren ’80 was.

Tips voor de komende dagen:

Dinsdag 29 mei in de Kunsthal: Traagheid door Studio Minailo met o.a. Elena Vink.
Donderdag 31 mei in Arminius: Grafschrift voor Anatole door het Doelenensemble met o.a. Wiebe-Pier Cnossen.