Holland Opera verraste zijn publiek vrijdagavond met spectaculaire vondsten en prachtige muziek, dans en acrobatiek tijdens de wereldpremière van The Day After op Fort Rijnauwen. Een spetterende vorm van totaaltheater, waarin apocalyptische gebeurtenissen en elementen als vuur en aarde de ingrediënten waren.

The Day After is een nieuwe opera van componist Jonathan Dove en librettist April de Angelis. Het scenario is een eigentijdse bewerking van de mythe van Phaëton, die door zijn hoogmoed de aarde dreigt te vernietigen. Het is een verhaal over liefde, grootheidswaan en ondergang. En over de mens die denkt dat hij de natuur volledig naar zijn hand kan zetten, zonder de gevolgen van zijn handelen te overzien. Een tweede verhaallijn gaat over de strijd tussen een vader en een zoon die naar zijn vaders erkenning verlangt.

“Verhalen willen we vertellen”, zo opende regisseur Joke Hoolboom de avond, en dat kunnen ze daar bij Holland Opera! Terwijl de schemering viel en vogels hun avondlied kwetterden, werd het publiek in het mythologische verhaal gezogen. Dat niet in de laatste plaats door de prachtige muziek van Jonathan Dove, die in een niet-aflatende stroom de verhaallijn begeleidde en becommentarieerde en de spelers van leidmotieven voorzag.

De jonge talenten van het Nederlands Blazers Ensemble (jongNBE) ontvingen de toeschouwers al toeterend en blazend, terwijl die zich als een lang lint door het betoverende graslandschap van Fort Rijnauwen richting de tribune begaven. Van het begin tot het eind van de voorstelling hadden de blazers, geleid door Niek Idelenburg, een prominente rol. Ze speelden geweldig.

Spannende ritmes en transparante harmonieën karakteriseerden de muziek van Dove, die bij tijd en wijlen swingend en sensueel klonk. Er zat veel vaart in en soms deed het me denken aan Britten of aan Bernstein. Dove koos ervoor om trombones in te zetten wanneer Phoebus zong en wanneer diens halfgoddelijke zoon Phaëton het woord kreeg, klonken er trompetten. Bij de vrouwelijke personages, zoals de oude vrouw, het jonge meisje en de moeder van Phaëton, klonken houtblazers.

Uitmuntend vocaal werk leverden de vijf solisten. Ze zongen allen met versterking, maar dat stoorde geen moment (hulde aan geluidsontwerper Paul Jeukendrup!). Behalve solistisch zongen de vijf ook regelmatig in ensemblevorm, als representanten van het volk, wat schitterende vocale momenten opleverde.

De choreografie van de voorstelling was smaakvol en goed gedoseerd. Af en toe kwam je weliswaar oren en ogen tekort, maar de positionering van de spelers in het wijde veld van het fort was ronduit mooi en hun bewegingen en gebaren waren zeer geslaagd.

Vernieuwend spektakel was er genoeg, zoals de lichtende zonnewagen (een scène die wel ietsje korter had gekund) en de vuurbol waarvan je de warmte in het publiek kon voelen. Tegelijkertijd deden allerlei elementen in deze nieuwe opera denken aan de klassieke vorm van het genre, zoals de proloog, de indeling in vier scènes en een finale en de duidelijke moraal. Tel daar het ietwat geforceerde happy end bij op en je was drie à vier eeuwen terug in de operageschiedenis.

Het is boeiend dat Holland Opera dat klassieke genre in zo’n jasje weet te steken dat ook de minder doorgewinterde operaliefhebbers veel te genieten hebben. De acrobaten droegen daar zeker aan bij. Ze trokken onder meer de zonnewagen van Phaëton en lieten diverse andere hoogstandjes zien. Ook de drie danseressen lieten van zich spreken, bijvoorbeeld door op schitterende wijze de gebaren en bewegingen van Phaëtons moeder te spiegelen tijdens haar monoloog. En natuurlijk waren er de special effects met licht en vuur.

Holland Opera betrok ook historische feiten in het verhaal. Het gegeven dat in de Tweede Wereldoorlog op deze plek executies plaatsvonden, werd verwerkt in het litteken in het landschap uit het verhaal.

Behalve de fantastische voorstelling liep ook de organisatie van het evenement gesmeerd. Het publiek werd met pendelbussen naar het fort gebracht en na afloop op champagne getrakteerd. Hulde aan alle spelers, uitvoerenden en betrokkenen, die deze wereldpremière op rolletjes deden lopen.

The Day After is nog tot en met 11 juli te zien. Zie voor meer informatie de website van Holland Opera.