Youtube-portret: Sondra Radvanovsky
Zaterdag zong ze nog de sterren van de hemel in Il Trovatore: Sondra Radvanovsky. De Amerikaanse sopraan heeft het de afgelopen jaren flink gemaakt in de operawereld, met nog altijd stijgende verwachtingen. Een portret in beeld. Met dank aan Youtube.
The San Francisco Sentinel: ,,Sondra Radvanovsky is dé Leonora van vandaag. ” Opera Canada: “Radvanovsky is heden ten dage de meest opwindende Verdi-spinto.” Een ware Verdiaan, een sensatie, de Norma van de toekomst, een adembenemende zangeres: moeilijk is het niet om een lijst superlatieven over de sopraan bij elkaar te zoeken in de recensies die over haar zijn verschenen.
Radvanovsky heeft met haar 42 jaar een stevige positie ingenomen aan de top van de operawereld. De grootste operahuizen jagen achter haar aan, met in het bijzonder de Metropolitan Opera in New York, waar ze een lange geschiedenis heeft.
Radvanovsky werd geboren in Richmond, Indiana en begon op jonge leeftijd te zingen. Haar talent werd vroeg gespot door de Metropolitan Opera, die haar in het Lindemann Young Artist Development Program opnam. Sindsdien is Radvanovsky een vaste kracht bij het New Yorkse operahuis.
Centraal in het repertoire van de sopraan staat Giuseppe Verdi. Leonora in Il Trovatore is haar lijfrol en verder heeft ze partijen gezongen als Elvira in Ernani, de titelrol van Luisa Miller, Lina in Stiffelio, Elisabetta in Don Carlo, Elena in I vespri Siciliani, de titelrol in Aida en Amelia in Un ballo in maschera.
Hieronder een fragment van Radvanovsky’s Leonora-vertolking in 2003 bij de Opéra National de Paris. Ze zong de rol ook afgelopen zaterdag in de live bioscoopuitzending van Il Trovatore van de Metropolitan Opera.
In oktober vorig jaar zong de Amerikaanse voor het eerst de rol van Aida, bij de Canadian Opera in Toronto. Hieronder een audiofragment van de aria ‘O patria mia’.
Een derde Verdi-fragment: het ‘Libera me’ uit zijn requiem. Het fragment komt uit 2007.
Hoewel ze met Verdi veel van haar grote successen heeft behaald, beslaat het repertoire van Radvanovsky veel en veel meer. Bijvoorbeeld diverse verismo-rollen, zoals in de Puccini-opera’s Manon Lescaut, Suor Angelica en Tosca.
Als Tosca oogstte ze veel succes bij de Metropolitan Opera begin dit seizoen. Hieronder de beroemde aria ‘Vissi d’arte’ uit die productie.
Bij Verdi en het verismo houdt het niet op. Wat te denken van Donizetti’s Lucrezia Borgia, waarin ze de titelrol zong. Hieronder een scène uit de opera, met Gregory Kunde. Het komt uit 2007.
Radvanovsky debuteerde op cd met een Verdi-album bij Delos. Inmiddels heeft ze een tweede album bij Delos uitgebracht, waarop ze samen met bariton Dmitri Hvorostovsky operascènes van Verdi zingt. Het album werd live opgenomen in Rusland.
Tot slot daarom een fragment van het duo. Ze zingen een scène uit Un ballo in maschera.
De auteur
13Reacties
Een goede zangeres, dat zeker, maar ik vind haar vibarto te scherp. Ze is wel heel goed in haar lage register!
ik heb haar ook gehoord zaterdag op de radio, dat vibrato viel me ook wel op, maar vind dat juist wel karakteristiek. De grote Magda Olivero wel eens gehoord? zij had (ze leeft nog wel, is 100 jaar!) het meest karakteristieke stemgeluid dat ik ken met een snel vibrato en een scherp randje zoals niemand. Zoals zij vanuit een pianissimo – mezzavoce en naar een fortissimo kon toewerken is ongeevenaard
@Spen1992: Hier de aria: Io son l’umile ancella uit Adriana Lecrouvreur van Cilea gezongen door Magda Olivero; luister maar eens naar wat er gebeurt vanaf 4 minuten (of luister maar helemaal en vooral hoe zij de aria opbouwt) en hoe zij een pianissimo kon maken en zo door kon gaan naar een zinderend en ijzingwekkend fortissimo, dat is zo uniek. Net zoals bij Callas zou je over de stem van Oliver kunnen zeggen: het is geen mooie stem in de zin van een warme ronde stem, geen pluche dus (zoals bv Renee Flemming en te Kanawa), maar het is een stem die je tot t diepst van je bot en ziel kan raken en van slag maakt. Benieuwd wat je er van vindt. De carriere van Olivero is uniek, ook omdat ze nog tot op hoge leeftijd nog zong en die stem eigenlijk altijd intact bleef. En de partij van Adriana Lecouvreur is min of meer voor haar gemaakt (Olivero was al eens gestopt met zingen, maar op speciaal verzoek van de bejaarde Cilea heeft zij toen haar carriere hervat omdat hij vond dat zij alleen deze partij kon zingen), maar voor nu, luister maar eens (en verbaas je ook vooral over de verstaanbaarheid van de tekst, elk woord is letterlijk te verstaan, ook al een uitgestorven fenomeen):
http://www.youtube.com/watch?v=o9i3_BETTP4
Ik wil niemand beinvloeden (of toch wel), maar nu ik het weer hoor, en dat slot hoor..ik kan er alleen maar tranen van in mijn ogen krijgen en er sprakeloos van worden.
Gerard – zo ontzettend mee eens! Voor mij is Olivero een van de grootste zangeressen ooit.
Ik heb het geluk gehad om haar ooit persoonlijk to mogen ontmoeten: een klein, teer oud dammetje. En zo ontzettend lief!
Rodvanovsky heb ik live gehoord, in Cyrano de Bergerac, met Domingo.
Een onvergeteijke ervaring.
Mijn zanglerares zei altijd: een zangeres zonder vibrato is net een fluitketel
@Basia: ik heb haar jaren geleden tijdens het Vocalistenconcours Den Bosch gezien, ik was toen bij een masterclass, en ze zong toen een regeltje, slechts een regeltje, maar ik kreeg gelijk weer kippevel en tranen, om dat unieke (uniek in de meest pure zin van het woord) timbre dan live te horen, voor een paar seconden slechts, onvergetelijk… (maar misschien was t gewoon een Pavlov reactie door de opnamen die van haar heb gehoord). En live was ze op haar best..en inderdaad, ze was de grootste (wat dramatiek betreft is ze echt de gelijk, en soms de meerdere van Callas, maar omdat het persoonlijke leven ook een drama was, is Callas bekender geworden). Je schrijft het: teer, zo kwam ze ook op mij over, en dat er dan zo’n niet van deze wereld geluid uitkomt, onbegrijpelijk.
De plaat en CD hebben ook een verkeerde maat gezet voor wat we als ‘mooi’ zouden moeten ervaren, ik denk dat dat niet alleen op de stem slaat maar ook op bv orkesten, alles moet vooral hetzelfde klinken en onderscheid hebben we liever niet al te veel (interessant feit: op voedselgebied is dat eigenlijk hetzelfde, daarom wordt alles gezoet of gezouten zodat het allemaal hetzelfde smaakt, en voor iedereen geschikt is; is iets sterker van smaak, wat bitter of wat zuurder dan willen ‘we’ dat niet, want we zijn verpest met suiker). Een stem die een wat afwijkend en te persoonlijk geluid heeft, en die daarom een kleiner publiek zal aanspreken doet al gauw niet mee, want dat verkoopt niet, hoe dramatisch en intens die stem ook kan zijn, Olivero is wat dat betreft HET voorbeeld daarvan. Haar stem leende zich niet voor de plaat of studio, en alleen via de live opnamen hoorde je waarom die zo bijzonder was, wat ik van Sandra Rodvanovsky heb gehoord is dat net zo. ‘Men’ wil vooral een rond/algemeen/velours achtige stem horen (a la Flemming, idd mooi maar vaak saai, en onverstaanbaar), niet een stem die kan snijden want dat is niet ‘mooi’, die kan je niet lekker op de achtergrond tijdens een etentje opzetten. Zo is er een idee ontstaan van wat ‘mooi’ die niet klopt.
sorry, voor alle fans: het is Renee Fleming;-))
sorry, voor alle fans: het is natuurlijk Sondra ipv Sandra;-)
Ik kan iedereen beide cds van Sondra Radvanovsky van harte aanraden! De Verdi Arias zijn hartverscheurend mooi – er zit wel een eigenaardige echo in die cd (al is het geen live-opname), maar na de eerste keer luisteren ga je daar overheen luisteren. Ook de Verdi Opera Scenes zijn prachtig, zij het wel een live-opname, waardoor je soms enthousiast geschreeuw in het Russisch hoort voordat de laatste maten goed en wel uitgeklonken zijn. Daarnaast zijn de toegiften geen Verdi: Sondra zingt het Lied aan de maan en Vissi d’Arte, en Hvorostovsky voegt daar nog Deh vieni alla finestra aan toe.
Ik zou niet durven zeggen dat de huidige generatie een dergelijk vibrato of andere typische kenmerken niet meer op prijs kan stellen … Magda is absoluut niet vergeten, en Sondra wordt ook met open armen ontvangen. Daarnaast … over smaak valt niet te twisten. Ik snap bijvoorbeeld niet waarom operahuizen in zee gaan met Brian Hymel, de tenor die vorig seizoen Enée zong bij DNO – ik kan zijn razendsnelle vibrato echt niet verdragen. En toch is hij de understudy van Villazon als Werther deze maand in Londen. En heeft hij de eerste mannelijke hoofdrol in een 3D-opera gespeeld… dus blijkbaar zien anderen er wel wat in?
@Gerard: Echt prachtig, hoe Magda Olivero de aria zong. VOoral het einde…heel indrukwekkend. Heb aantal maanden terug een filmpje van haar op youtube gezien, toen ze al ongelooflijk oud was maar nog zeer emotioneel zong. Dat ontroerde me wel! Inderdaad, heeft ze net als Radvanovsky een scherp randje. Het is iets waar ik (nog) niet echt goed naar kan luisteren. Hetzelfde heb ik bij Joyce Didonato. Maar voor al deze dames geld dat ze een goede techniek beheersen en daarmee veel goed maken. Uiteindelijk zou het ook niet leuk zijn als we alleen maar Flemmings zouden hebben, hoe ongelooflijk prachtig ik haar stem ook vind.
Twee stemmen die mij emotioneel geraakt hebben. Magda Olivero en Sondra Radvanovsky. Eerstgenoemde sopraan, die in de jaren zestig en daarna nog veel in Amsterdam in het Concertgebouw heeft gezongen
en nooit de waardering heeft gekregen die zij verdiende. Weinig plaatopnames etc. Ja, de platenbazen speelden toen ook al op safe. En daarbij waren er in die periode een aantal zeer goede sopranen die de wereldpodia en de platenwereld bezetten. Denk aan Callas, Tebaldi,Moffo en vele anderen. De eerlijkheid, de intensiteit en de muzikaliteit van haar vocaal kunnen hebben mij toen diep beroerd. Zelfs heb ik in die voorbije dagen nauwelijks een krantenrecentie van haar kunnen vinden. Later is men haar gelukkig meer gaan waarderen.
Ja, ook ik was aanwezig op de masterclass in Den Bosch, waar zij als voorbeeld voor de jonge zangers op haar oude leeftijd twee aria’s voorzong, één ervan was het “sola, perduta, abbandonata” uit Manon Lescaut. Ook ik had een brok in mijn keel toen ik het hoorde.
Sondra RadvanovskY hoorde ik voor het eerst in een opname van De Siciliaanse Vespers. Die moest ik dus live horen! Zij zou zingen in Luise Miller te Berlijn. Wij dus hotel en vliegreis bespreken en naar Berlijn. Tot onze grote schrik hoorden wij dat ze de voorstelling had afgelast en dat de Bulgaarse Pendatchanska, die wij als eens in Nederland hadden gehoord in “jonge mensen op het concertpodium” met Van Drongelen, haar zou vervangen. Een pracht stem overigens maar geen Sondra.
Een goede vriend van mij, Danny, schreef een woedende email naar Sondra en vroeg uitleg. Prompt reageerde Sondra Radvanovsky in een zeer uitgebreide mail, waarbij ze een zeer relevante verklaring gaf van haar annulering op basis van artistieke redenen.
Een jaar later zijn wij naar Las Palmas getogen om haar daar te horen in een schitterende Lucretia Borgia. Offstage hebben wij een uiitgebreid kenismakingsgesprek gehad. Een jaar later heb ik in Lon- den haar Stiffelio gehoord en kon haar in de catacomben van Covent Garden Opera House feliciteren met haar prestatie.
Vorig jaar tenslotte hebben Danny en ik haar gehoord in Il Trovatore in de Arena van Verona. Dezelfde opera hebben wij vorige maand kunnen zien en horen in de filmbewerking in Tuschinski. Wij hebben de stem in de afgelopen jaren horen rijpen en wij hebben nu de beschikking over één de mooiste spinto’s anno 2000…
Ik heb haar en haar man al eens een keer geattendeerd op het bestaan van een Concertgebouw en een goed muziektheater in Amsterdam.
Afwachten maar….
Henk Kramer
@Henk: wat een boeiend verhaal over je kennismaking en verdere ontdekking van Sondra. Inderdaad maar hopen dat ze Amsterdam weet te vinden, liefst voor een recital, hopelijk is ze dan nog niet te duur voor ons land! Maar inderdaad, het was die aria van Manon Lescaut die Magda zong, goed dat je dat nog weet, maar herken t gelijk nu je de titel noemt, in die aria verscheurt zij je ziel en zaligheid met die kenmerkende stem, ik heb ooit eens een beroerd klinkende live opname gehoord van die aria gehoord, maar het klonk ondanks die matige geluidskwaliteit zo intens. Heel raar, maar als ze dan al een studio opname had kunnen maken (ze heeft er wel enkele gemaakt toch?) dan zou ik haar stem ook het liefst in mono willen horen (de mooiste Callas opnamen zijn ook de mono opnamen), stereo (zeker in de jaren 60/70) klonk gelijk zo enorm ruimtelijk, helemaal niet zoals een stem in een theater klinkt (vandaar dat ik geen liefhebber, als enige geloof ik, van de Solti Ring, alles klinkt zo opgeblazen en overdreven theatraal, dat heeft die muziek niet nodig)