Gijs Leenaars is vanaf augustus de nieuwe chef-dirigent van het Groot Omroepkoor. Voor zijn driejarige aanstelling heeft hij grote plannen met het koor. ,,Mensen moeten niet alleen voor de opera naar de ZaterdagMatinee komen, maar ook voor het Omroepkoor.”

Leenaars kwam een jaar of zeven geleden als jong broekie bij het Muziekcentrum van de Omroep (MCO) binnen. Het MCO was de eerste ‘professionele club’ waar hij voor werkte. Hij vervulde er verschillende functies, waaronder assistent-dirigent en gastdirigent van het Groot Omroepkoor. Dit seizoen is hij ook assistent-dirigent van het Radio Filharmonisch Orkest en de Radio Kamer Filharmonie.

De band tussen Leenaars en het MCO is langzaam versterkt. ,,Doordat ik hier al langer rondloop, vind ik het des te leuker dat ik voor de functie van chef-dirigent ben gevraagd. Ik heb hier veel geleerd. Nu krijg ik de kans om iets terug te doen.”

Ondanks dat het Groot Omroepkoor de dirigent al een aantal jaar kent, koos het met de benoeming van Leenaars niet voor de gemakkelijkste weg. ,,Dan had het wel een of andere vlam uit het buitenland aangenomen”, vertelt hij. ,,Met mij hebben ze geen grote naam in huis gehaald.”

,,Wél weet het koor met mij welk vlees het in de kuip heeft. Ik sta hier bekend als iemand die vrij direct kan zijn. Dat is soms even wennen. Het heeft ook even geduurd voordat ik kon zeggen waar het op staat én de mensen voor me kon winnen. Uiteindelijk begrepen ze hier dat als ik wat cru uit de hoek kom, het bedoeld is om uiteindelijk een zo goed mogelijk resultaat te behalen.”

Zangtalenten

De sleutel voor het succes van het Groot Omroepkoor is ontzettend goed zijn, denkt Leenaars. ,,Ik vraag veel van de zangers. Er moet hard gewerkt worden aan het koor als instrument. We moeten ons niet alleen concentreren op een zo goed mogelijke uitvoering, maar ook investeren in de herkenbaarheid van het koor.”

,,Ik streef ernaar dat mensen ook speciaal voor het Groot Omroepkoor naar de ZaterdagMatinee komen en niet alleen voor de opera die we uitvoeren. Om dit te bereiken, moeten de zangers het vuur uit de schenen te lopen. Dat voor elkaar krijgen als dirigent is niet altijd gemakkelijk als je met een grote groep bent.”

De verscheidenheid van het koor is daarbij voor Leenaars een uitdaging. ,,Qua achtergronden en nationaliteiten zijn er veel verschillen. De zangers hebben allerlei verschillende opleidingen gehad. Iedereen heeft zijn eigen kwaliteiten. Het is lastig om dat zo goed mogelijk te benutten.”

Het Omroepkoor bestaat bovendien uit grote zangtalenten. Leenaars: ,,Het koor zingt vaak stukken waar veel power voor nodig is. Hierdoor heb je te maken met veel grote, vrij solistische stemmen. De uitdaging voor mij is meer eenheid te creëren. Maar dat moet niet ten koste gaan van de individuele kwaliteiten.”

Het waarborgen van die persoonlijke talenten is belangrijker geworden sinds de bezuinigingen. ,,Vanwege de kaalslag in het muzieklandschap treedt het Omroepkoor steeds vaker op in een kleine bezetting. Het is moeilijk om die talenten in één geluid in te bedden. Maar als het lukt om samen in de muziek te stappen, dan heeft dat echt een meerwaarde. We moeten eraan werken verantwoord en stijlgetrouw te zingen met een mooie samenklank. ”

Verslaafd

Leenaars is niet opgegroeid in een muziekfamilie. ,,Maar dat mijn vader geen beroemde musicus is, daar ben ik nu heel erg blij mee. Ik weet zeker dat de liefde voor muziek uit mezelf komt.Wie als peuter al op de bühne liep, heeft daarentegen wel veel meer meegekregen en leert dingen makkelijker. Maal al opent een beroemde dirigent in de familie wel deuren, ik hoef nergens tegen op te boksen.”

,,Ik houd van dirigeren en repeteren. Het is een soort verslaving denk ik. Je houdt van een bepaald muziekstuk, dat ga je instuderen. Het is heel leuk als je dan dingen voor elkaar krijgt die je in je hoofd had zitten. Maar het is minstens zo bevredigend als er onverwachte mooie dingen gebeuren.”

,,Niet alleen een dirigent stopt dingen in de muziek voor een zo mooi mogelijke uitvoering, ook de musici hebben een inbreng. Ik ben er om dit proces te stroomlijnen en samen te laten komen. Dat is eigenlijk het leukste. Als je niet in de weg van de muziek staat, dan heb je de beste repetities. De musici én de dirigent raken dan ondergeschikt aan de muziek.”

Tosca

Opera ligt Leenaars wel. ,,Alles komt samen: taal, acteren en muziek.” Toch is opera instuderen niet de favoriete bezigheid van de dirigent. ,,Het is voor het koor niet altijd muzikaal uitdagend. Zo heeft een romantische opera het gevaar dat het koor alleen hoeft te schreeuwen om de wapens. Toch moet het er wel perfect inzitten. Het heeft eigenlijk meer weg van een soort sport.”

Wat hij zeker ooit eens zou willen doen, is Tosca dirigeren. ,,Maar daarvan zie ik geen visioen voor me. Het gaat me er niet om waar het is of met wie, het draait om de noten.”

Zo kijkt Leenaars eigenlijk naar zijn hele carrière. ,,Ik weet niet waar ik uiteindelijk uit wil komen. Ik wil gewoon dirigeren. Ik heb niet de ambitie om voor the New York Philharmonic te staan. Ik blijf gewoon in Nederland.”