Hoofdredactioneel: Staanplaatsen
In de nasleep van de première van Il turco in Italia werd er door sommigen geklaagd over de kaartprijzen in Het Muziektheater. En geef ze eens ongelijk. Veel operatheaters zorgen goed voor hun minder welvarende achterban door staanplaatsen en andere goedkope plekjes aan te bieden. Waarom hebben wij niet zoiets?
Wil je echt goedkoop een opera bezoeken in Het Muziektheater in Amsterdam, dan moet je óf student zijn óf zorgen dat je op één van de iets meer dan 30 stoelen van de achtste rang terechtkomt. In beide gevallen betaal je zo’n 15 euro.
Faal je via die weg de Stopera binnen te komen, dan moet je flink bijleggen. Een stoeltje op de zevende rang kost namelijk al 35 euro meer. Volgend seizoen wordt dat verschil verkleind tot 20 euro, maar dan wordt de achtste rang wel 5 euro duurder. Oftewel: dan heb je minimaal een flap van 20 nodig voor een avondje opera.
Een operahuis als het Royal Opera House in Londen – dat ik toch aanzienlijk hoger schaal dan De Nederlandse Opera – heeft het veel beter voor elkaar. Daar kun je al voor 5 pond een voorstelling meemaken. Staand weliswaar, maar maalt de echte liefhebber met kleine portemonnee daar om? Ik denk van niet.
Ook de Metropolitan Opera in New York heeft voorzieningen voor publiek dat wel een hart voor opera heeft, maar niet een inkomen om de 200, 300 of soms zelfs bijna 400 dollar voor een goede zitplaats neer te leggen. In de nok van het huis kun je voor 17 dollar (12,95 euro) staan.
De kroon spant echter de Wiener Staatsoper. Dat beroemde huis heeft maar liefst 567 staanplaatsen, waar je al vanaf 2 euro terechtkan.
Je kunt het economisch tij erbij slepen om te bepleiten dat goedkope plaatsen steeds belangrijker worden, als je niet een deel van je publiek wil verliezen. Maar persoonlijk vind ik dat dat je drijfveer niet moet zijn. Operahuizen moeten, ongeacht de koopkracht van de gemiddelde toeschouwer, áltijd plaats bieden aan minderbedeelden.
Natuurlijk is opera een dure kunstvorm en dus moet je niet klagen dat een avondje opera op de eerste of tweede rang bijna als investering op de balans gezet kan worden. Dat is in alle grote operatheaters het geval. Maar dat betekent niet dat er geen plek kan zijn voor mensen met een klein budget. Kijk naar Londen. Kijk naar New York. Kijk naar Wenen.
De prijzen in Het Muziektheater zijn wel eens verdedigd door het feit dat vrijwel alle plaatsen goed zicht op het toneel hebben. Dat zal best kloppen, maar dat maakt het principe van een breed toegankelijk operahuis niet minder belangrijk. Als er geen goedkope plaatsen zijn, bouw ze er dan bij.
De auteur
18Reacties
Ooit heb ik in Wenen de _première_ van Les Contes d’Hoffman meegemaakt. Met Placido Domingo, Bryn Terfel, Barbara Frittoli en Natalie Dessay. Heb ik toen 2 guldens voor betaald. Ja, staanplaatsen. Het was er heel erg gezellig, boven.
Op 22 juni 1988 zag ik voor 5 Pond de Anna Bolena in R.O.H. London met Dame Joan Sutherland Susanne Mentzer en Dimitri Kavrakos. De eerlijkheid gebiedt te zeggen, dat staan bij zo’n lange opera wel veel vraagt van je uithoudingsvermogen én dat het Pond Sterling toen wel een beetje meer waard was dan nu.
Inmiddels in betere doen, zag ik drie jaar geleden in de Metropolitan New York de Rusalka met Renée Fleming, Stephanie Blythe en Aleksandrs Antonenko voor 100 dollar op de ‘Grand Tier’ d.w.z. middenvoor, laag in de zaal, een prima plek. Voor die prijs zit je bij DNO op de 3e rang. Ook in de Met zijn nog altijd voldoende goedkope rangen en staanplaatsen en wordt je niet constant geconfronteerd met regiseurs die alles kapot willen maken met hun stompzinnige concepten.
Staanplaatsen vergen inderdaad wel behoorlijk wat uithoudingsvermogen, maar in de zitplaatsen mag bij DNO best wat differentiatie komen qua prijs. Onder de balkons slaat het geluid namelijk onmiddellijk helemaal dood en komen de zangers en orkest grotendeels via de speakers tot je. Hier wordt vrij geheimzinnig over gedaan: de ene keer wordt er gezegd dat de microfoons alleen gebruikt worden als er achter decorstukken gezongen wordt, de andere keer wordt gezegd dat ze alleen de akoestiek van de zaal verbeteren (en dus zorgen dat de mensen die onder het eerste en tweede balkon zitten ook wat horen), weer een andere keer moeten ze ook bepaalde zangers nog een extra ‘boost’ geven. Ook zijn de zichtlijnen niet vanuit alle plaatsen altijd in orde. Ik heb wel eens vanaf het tweede balkon geen bal kunnen zien omdat alles zich op een verhoging afspeelde, en ik heb wel eens aan de verkeerde zijkant gezeten waarbij me een flink stuk van het zicht ontnomen werd.
De kaartjes uit de nieuwe eerste rang verkopen trouwens wel altijd razendsnel. Als mensen al een euro of 130 per kaartje kunnen neertellen, dan moet een euro of 150 ook nog wel kunnen. En maak de tweede rang dan 130, die gaat er ook nog wel goed uit. En compenseer dat dan weer met lagere prijzen in de rangen 5 t/m 8. Toegankelijkheid van de opera is namelijk ook wat waard.
Dan ga ik ook een beetje olie op de vuur gooien: een paar jaar geleden een “feestje” van en voor Mirella Freni meegemaakt, in de Met. Allemaal aria’s en duetten en het “feestvarken’ werd bijgestaan door Rene Pape, Hvorostovsky, Licitra, Giordano en nog een paar. Na de pauze werd de hele derde akte Onjegin gedaan.
De kosten? 50 $ (30 €?)! Rij tien, midden in de zaal.
ja heb ik ook in londen R.o .H. voor pond gezien een i lombardi met Sylvia Sass en Jose Carreras een Areabella met Kiri te Kanawa,een aida ,een le nozze di figaro.
Inderdaad vooor 2 guldens in wenen een Parsifal een rigoltto met ]Pierro Cappucili en Franco Bonisolli o.a. Traviata een schitterende Don giovanni met o.a gundula Janowtz en nog veel meer moois.
In Hamburg een don Carlos met domingo voor 50.00 Mark.
JUa inderdaad het is jammer maar als A o w ,er ben ik niet meer naar de opera geweest dit seizoen,hoop op ,de Don Carlos.
Maar heb wel ingetekend abb. volgend seizoen weer ,maar iedere maand een bedrag opzij leggen.en dan zien we wel. Helaas moet het nu zo.
Wat een gejammer over geld. Weinig interessante discussie ook, de goedkoopste kaarten voor de opera in het Muziektheater zijn goed te betalen. Mij lijken de prijzen (van volgend seizoen) correct. Klagen over het feit dat je al 20 euro moet betalen voor de opera is een gotspe. Toegankelijkheid is inderdaad een groot goed maar degene die beweert dat de prijzen van volgend seizoen dat onmogelijk maken is dezelfde persoon die feitelijk stelt dat opera tegen afbraakprijzen aangeboden moet worden. Laten wij niet vergeten dat opera geen eerste levensbehoefte is waarvoor de overheid een zodanig goedkoop aanbod moet scheppen dat het tegen een prijs van minder dan een bioscoopkaartje of een retour tweede klas utrecht-amsterdam aangeboden dient te worden.
@JvdBee: Waarom bieden buitenlandse operahuizen die kaarten dan wel tegen ‘afbraakprijzen’ aan? Enig idee wat ik kwijt ben als ik vanuit Rotterdam naar Amsterdam reis, iets moet eten, en een kaart 6 rang heb? Ik moet niet jammeren!
@Leen Roetman: Als je kijkt naar de prijzen in Londen en deze vergelijkt met Amsterdam zijn de prijzen in Amsterdam goedkoop. Voor een operavoorstelling betaal je in Covent Garden ongeveer 100 euro voor de beste plek in de sectie Amphitheatre. Dit zijn plaatsen die een veel slechter zicht en geluid geven dan de slechtste plekken in Amsterdam. Voor de slechtste zitplaatsen betaal je in Covent Garden ongeveer 40 to 50 euro. Het zicht en geluid is ronduit slecht op deze plekken. Let wel, de plaatsen in hetAmphitheatre zijn bijna de enige die zich qua prijs laten vergelijken met die in Amsterdam. Alle overige stoelen (dus de plaatsen in de zaal en de plaatsen op het eerste, tweede en derde balkon) zijn vele malen duurder dan vergelijkbare plaatsen in het Muziektheater. En bedenk ook dat alle plekken in het Amphitheatre zeer oncomfortabel zijn doordat de stoelen dichter op elkaar staan zonder leuningen en het er zeer stijl is waardoor je met hoogtevrees er niet moet gaan zitten. Een heel ander prijsnivo die ook verklaart waarom er voor een paar pond een aantal staanplaatsen te koop is.
Je moet voor de meeste voorstellingen echter lang in de rij staan dus zijn deze plaatsen alleen geschikt voor werklozen, gepensioneerden en studenten die een college aan zich voorbij laten gaan. Voordeel van deze plaatsen is wel dat je in de pauze zo vooraan staat bij de Champagnebar !
Ik denk dat je aan vervoer en kaartje ongeveer 100 euro (volgend seizoen volgens mij een paar tientjes minder). Tussen de middag warm eten en een pakje brood mee in de trein of auto drukt de kosten. Dit is niet weinig maar ik beschouw operabezoek ook niet als iets dat echt goedkoop kan zijn als er kwaliteit geleverd wordt. En daarbij ben ik van mening dat het niet de taak is van de overheid om in deze tijden hier zoveel geld bij te leggen dat het heel goedkoop wordt. Je zou namelijk ook best zonder kunnen, iets wat niet gezegd kan worden van bijvoorbeeld gezondheidszorg. Het is een klein beetje een luxe probleem in de huidige tijden wat de prijs van een kaartje voor de opera is.
Ik vind zelf het amphitheatre in covent garden (ook helemaal achterin) een veel betere geluidskwaliteit (misschien wel de beste van de hele zaal) leveren, en daarbij nog met vol zicht op het podium. Ja, het is wel ver weg, maar je kunt alle handelingen goed volgen en een operakijkertje levert al snel zicht op de details op. Het enige nadeel is inderdaad dat je heup aan heup met een totale vreemde zit. Op rang 7 en 8 in het muziektheater heb je wel aardig geluid, maar zicht op het podium eigenlijk maar zeer matig.
Ik pleit voor een grotere differentiatie in de prijzen. Mocht dat veel geld kosten, dan hoeft dat niet per se door de overheid bekostigd te worden. Eerder door DNO: de bezoekersaantallen lopen snel achteruit. En de opdracht is van overheidswege om vernieuwende kunst te bieden aan een breed publiek. Het is niet voor niets dat de zaalbezetting een grote rol speelt in de jaarrapporten van DNO. Een eerlijker prijsverdeling zou bijvoorbeeld bekostigd kunnen worden door het uitvoeren van slechts 1 nieuw werk per seizoen in plaats van 2 (dit seizoen had Orest er wat mij betreft uit gemogen, en volgend seizoen mag sunken garden of einstein on the beach wel geslachtofferd worden). Dat scheelt al meteen heel veel, en één geënsceneerde nieuwe opera per seizoen moet in principe ook wel voldoende zijn.
Is er al serieus onderzoek gedaan naar het waarom van die o zo pijnlijke en voor zowel uitvoerenden als publiek zo vervelende halfvolle zalen? En wie draagt daarvoor verantwoording?
Ik vermoed dat een deel van het publiek structureel is weggejaagd, met de idiote prijsverhogingen als katalysator. Of je nu in Parijs, Brussel, Antwerpen, Keulen, Hamburg of Berlijn naar de opera wil, voor de smalle portemonnee zijn er altijd redelijke plaatsen beschikbaar. In Amsterdam is die hele categorie – o zo belangrijk voor instappers – verdwenen. En de abonnementenverkoop is drastisch aan het dalen: abonnement is niet meer nodig om verzekerd te zijn van plaatsen, zelfs niet voor een Verdi of Mozart.
Tijd voor vers bloed in directie en staf van DNO? En dat zeg ik met alle respect voor het fantastische artistieke en financiele beleid van Audi/Lodder en consorten van de afgelopen decennia.
Ja helemaal mee eens Herman.
Het wordt zeker tijd voor vers bloed.
We zijn in een diepe slaap gesukkeld en gaan totaal niet mee met de nieuwe generatie zangers,waar zijn een Castronovo een pollizani,
een Vittorio Grigoro en vele vele meer.
Ook nedelendse zangers waar zijn ze een Van oostrom b.v enz.
Een blik zangers opentrekken van het kaliber Castranovo of Polizani zal niet baten in Amsterdam. Vergeet niet dat het merendeel van het publiek een avondje naar de opera gaat zonder kennis te hebben van het werk laat staan de bezetting. Wij hier op dit kleine virtuele eilandje zijn het topje van de ijsberg. Daarbij zijn het ook geen namen die volle zalen trekken in Nederland (of elders).
Er is slechts een handvol namen die zorgen voor volle zalen wereldwijd; Domingo, Netrebko, Kaufmann, Gheorghiu en Florez en wellicht nog een paar. Over toegankelijkheid gesproken, Les Troyens gaat in Covent Garden met Kaufmann en Westbroek. Gemiddelde wachttijd om online(!) te kunnen boeken was tussen de zes en acht uur en tachtig procent van de kaarten was duurder dan 120 pond. Wel binnen een dag uitverkocht !
Ik vraag mij wel eens af of DNO niet nog steeds hetzelfde aantal unieke toeschouwers trekt die momenteel minder vaak komen. Dus naar minder producties en ook minder vaak.Dat hoeft niet te liggen aan de prijzen of het aanbod maar ook aan de mogelijkheden die elders liggen om van cultuur te genieten. Dit zal denk ik nog sterker worden als binnen afzienbare tijd je thuis in HD live kan genieten van uitvoeringen in de Met of Covent Garden met de allergrootste namen.
Maar zoals hier al diverse malen is gezegd zal belangrijk zijn of het publiek een meer dominate factor zal zijn bij het bepalen van het artistieke en zakelijke beleid. Er is een te groot aantal dure producties in premiere gegaan die vanwege de ontvangst van het publiek nimmer in de reprise kunnen als je redelijk gevulde zalen wilt hebben.
Op zich is de discussie over de prijs van de kaarten iha geheel gerechtvaardigd maar men vergeet wat het belangrijkste probleem van DNO is, nl, de onmogelijke architectuur van de zaal. Veel geld en tijd is er de afgelopen jaren besteed aan wat een Herculeswerk lijkt te zijn geworden,nl de verbetering van de akoestiek zonder dat er tastbare, betere resultaten uit voortgekomen zijn. De zaak is eenvoudig: het bouwplan heeft nooit goed gewerkt want het toneel is veel te breed en de zaal is als het ware als een waaier over de hele oppervlakte gebouwd, een misser die alleen te verhelpen is als het theater gewoon afgebroken wordt en opnieuw gebouwd kan worden onder leiding van een gedegen architect. Laatst was ik in Götheborg, kleine stad met ca. 800 000 inwoners, dus niet groter of kleiner dan Amsterdam. Daar heeft men een aantal jaren geleden een pracht van een theater gebouwd waar je overal goed tot uitstekend zicht/akoestiek kunt krijgen. Bovendien is de breedte van het toneel absoluut niet kleiner dan in Amsterdam. Het recept is eenvoudig: de vorm van het auditorium is de eeuwenoude hoefijzervorm en er is veel hout erin verwerkt, dus je krijgt een prima resonans zonder vervelende echo’s. Bovendien worden er voor de minder bedeelden geen staanplaatsen gereserveerd maar gewoon goedkopere à ca. 15-20 euro. Het is opvallend hoeveel jong publiek er op af komt, geen glitter en glamour maar gemotiveerde kids, wanneer zie dat in Amsterdam??
Nog een woord over de sterzangers want blijkbaar ergeren bepaalde liefhebbers zich aan het gebrek aan grote (sic) namen in Nederland: niet alles wat uitblinkt is goud en wat je veelal betaalt in andere operahuizen om ‘sterren’te horen/zien als Netrebko, Kaufmann, Terfel en noem maar op staat in veel gevallen niet in verhouding tot wat je daadwerkelijk te horen/zien krijgt. Opera op dit échelon is vaak louter circus, geef de echte operaliefhebber jonge, veelbelovende zangers die met hart en ziel hun talenten laten horen want een kaart à b.v. €200-€300 is überhaupt geen garantie voor een echte operabelevenis. En vergeet vooral niet om regisseurs/dirigenten te engageren die in ieder geval respekt voor de partituur èn de zangers hebben en niet louter aan ‘artistieke’ zelfbevrediging denken!
Grote namen zijn zeker geen garantie voor de kwaliteit van de voorstelling, maar zijn van niet te onderschatten belang voor het trekken van volle zalen. Zeker in het buitenland is er een groot publiek dat afkomt op grote namen. Gelukkig is er in Nederland (meer) een publiek dat komt voor de muziek en niet om de snob uit te hangen (zoals met name in London).
Het prijsbeleid van DNO vind ik redelijk goed gedifferentieerd naar dag van de week en soort opera.
Met het karige aantal van 32 goedkope zitplaatsen steekt Amsterdam negatief af t.o.v. de meeste andere operahuizen.
Maar in Berlijn (Festtage , Schillertheater – noodvoorziening) betaalde ik ook 58,50 euro voor de goedkoopste plek. Goed zicht, geluid dof (onder het balkon), grote namen (Daniel Barenboim, Mojca Erdmann, Rene Pape, ja ja!), regie aardig (Guy Cassiers, Wagner Rheingold + Walkure) en ergerlijk (Andrea Breth, Lulu). Dat doet DNO zo veel beter (Haenchen / Audi).
Inmiddels ben ik erachter dat je in het Muziektheater op het 1e balkon zijkant (6e rang) qua geluid redelijk goed zit. Het zicht is op die plek vaak onvolledig, maar bij de Ring en de Monteverdi’s van Pierre Audi leek het soms wel een eerste rang plek.
1.
Het zwaar gesubsidiëerde operakaartje biedt enorm veel, tè veel, denk ik vaak bij die peperdure decors. Zou een meer minimalistisch
toneelbeeld ten koste gaan van de verkoopbaarheid van de productie naar het buitenland en de DVD-omzet? Het simpele toneelbeeld van Deidamia was een Augenweide!
2.
Dat Amsterdam na honderd jaar soebatten eindelijk een operazaal krijgt en het dan, met Peutz en al, met zo`n akoestiek en kunstgrepen moet doen is een gotspe. Ik vraag me regelmatig af: hoor ik wat ik zie? Ik hoorde eens het clavecimbel,dat vlak voor me stond, ineens het toneel afsjezen. Gelukkig is het Enschedese Muziekkwartier Ohrenschmaus!
3.
Zijn we niet wat verwend en willen we niet àlles: vakanties, restaurants, enz? Maar ik besef goed dat ik, met mijn opera-abonnementen zó hoog op mijn prioriteitenlijstje, geen maatstaf
ben…
Over namen gesproken. Kijk en huiver eens wat de Waalse opera volgend seizoen aan klinkende namen op het affiche heeft: Voight, Nucci, Cura, Armiliato, Dessi en Gruberova. En dan geeft volgende maand Florez nog een recital. Hoe is het mogelijk …
Ja, een tripje naar Luik klinkt wel heel aantrekkelijk met zo’n seizoen (ook zijn hun prijzen schappelijk, voor 22,50 kun je al naar Florez…). Je vraagt je af hoe ze het doen, die casting, want het is toch een beetje een verpauperde stad waar ik als ik een zanger was nou niet per se anderhalve maand zou willen vertoeven.
Heeft iemand trouwens ervaringen met de circustent? Ik heb kaartjes voor Manon in juni en hoop dat het een beetje te doen is, zo’n tent (volgend seizoen gelukkig weer in het oude operagebouw, als het goed is).
Mijn vriendin en ik komen, samen met Belgische, Duitse en Luxemburgse operavrienden, al heel wat jaren in Luik, aanvankelijk met losse kaarten, de laatste 5 jaar met abonnementen op de zondagmatinees. Gisteren hebben we daar nog een mooie “La Traviata” met een prachtige Annick Massis meegemaakt. De programmering – geen hedendaagse werken en weinig barok, maar zeker niet uitsluitend standaardrepertoire – bevalt ons uitstekend, het regisseurstheater is er nog nauwelijks doorgedrongen, in muzikaal opzicht zijn de uitvoeringen doorgaans van goede tot zeer goede kwaliteit en de entreeprijzen zijn schappelijk. Vanwege de renovatie van het operatheater wordt nu voor het 3e achtereenvolgende seizoen gespeeld in een tent met de weidse benaming “Palais Opéra”, opgezet in een troosteloze omgeving, te bereiken per auto of “navette”, een accomodatie met beperkingen en gebreken (geluiden van buiten, zoals sirenes en regen op het dak, niet al te ruim bemeten sanitaire voorzieningen, vooral voor de dames) maar toneeltechnisch en akoestisch acceptabel. Als alles volgens plan verloopt zal vanaf het komende seizoen (zie http://www.operaliege.be) weer gespeeld worden in het ingrijpend gerenoveerde Théâtre Royal de Liège aan de Place de l’Opéra in het centrum van Luik.