Vanonder smeulende puinhopen bloeien aarzelend stemmen op. Is het Troje, dat daar in as is gelegd? Is het Carthago, dat zucht onder de kwade wil van een volk van tovenaars en heksen? Nee, het is Henry Purcells Dido and Aeneas, dat ten onder is gegaan aan de vernieuwingsdrift van Holland Opera.

Dido ile Aeneas van Holland Opera lijkt slechts in de verte op het origineel. Dat is op zich het ergste niet. Met een fris likje verf kan menig opera als herboren het podium opduiken. Met thema’s als oorlogsleed, liefde en verlating kan een regisseur tenslotte alle kanten op.

Verfrissend is deze Dido ile Aeneas naar mijn idee echter niet. Regisseuse Joke Hoolboom en muzikaal leider Niek Idelenburg braken de muziek en het plot van het origineel open om het stuk vervolgens te boetseren naar een mal die ergens anders al klaarlag. En die mal, die paste niet.

In de ‘actualisering’ is Dido als vluchtelinge opgesloten in vrouwengevangenis ‘Carthago’. De tot grimmige appèlplaats omgebouwde Veerensmederij, een staaltje prachtig decorbouw, staat onder leiding van twee bewaarders en hun baas, de Sorcerer – een uitmuntend spelende en zingende Arnout Lems. Die bewaarders zijn mannelijke equivalenten van de Witches. Minder vilein zo, maar wel indrukwekkender en beangstigender.

Aeneas (Sinan Vural) lijkt in de eerste videoprojecties het meest op een Shell-directeur: achter in een dure auto rijdt hij met een mobiel aan zijn oor schijnbaar onbewogen door een landschap van oorlog en destructie. Maar hij is een George Clooney, vertelt Hoolboom in het programmaboekje: een idealist die de wereld overtrekt om onrecht aan te kaarten.

Maar wacht eens even. Was Aeneas niet juist een door oorlog ontheemde vluchteling, en niet Dido? Hun rollen in de plot zijn vreemd verwrongen geraakt in de regie. En zo laat de vernieuwde opera meer vragen onbeantwoord. Wordt Dido nou aangerand door de twee bewaarders? Iets dergelijks klinkt niet terug in de muziek, niet in de tekst en evenmin blijkt het uit de opbouw van de plot of de karakteropbouw.

Gelukkig spreken Dido en Aeneas elkaars taal: ze zingen de ander afwisselend liefdevol, wraakzuchtig en deemoedig toe. Als de zangers even met rust worden gelaten door het regieconcept stijgen ze boven de puinhopen uit. Vooral de nog jonge Aylin Sezer in de rol van Dido maakt indruk. Haar ‘Remember me’ was een gelaagd genoegen. Graag meer!

Deze Sezer heeft, net als Sinan Vural Turkse wortels (bijkomend saillant detail natuurlijk, Troje lag in Turkije). Het was voor Hoolboom en Idelenburg een reden om aan de opera een aantal Turkse traditionele liederen op zeer fraaie lyriek uit de Perzische traditie toe te voegen.

Zowel Vural als Sezer zingen de liederen weemoedig en krachtig tegelijk. Maar toch, met of zonder Turkse lyriek: waren ze maar gewoon Dido, en gewoon Aeneas.

Dido ile Aeneas is nog tot en met 3 juni te zien. Zie voor meer informatie de website van Holland Opera.