In Aken is deze weken in het stadstheater een eigen productie van Wagners Tristan und Isolde te zien. Die titel, en benieuwdheid naar wat er in het Akense theater op operagebied eigenlijk gebeurt, maakte een reis over de grens zinvol. De kennismaking met de kwaliteit van het kleine opera-ensemble beviel meer dan verwacht.

Nederlandse operaliefhebbers die vlak over de grens willen kijken, kunnen terecht in Luik, Antwerpen/Gent, Brussel, Keulen of Düsseldorf. In dat rijtje ontbreekt meestal Aken. En toch heeft ook die stad in Noordrijn-Westfalen een operahuis. Het centraal gelegen Theater Aachen huisvest zowel een toneelgezelschap als een opera-ensemble met zangers die voor het seizoen in dienst zijn. Het is ook de vaste locatie van het symfonieorkest van de stad.

Het theater maakt, als je er voor het eerst de zaal in loopt, vooral de indruk van klein. De indeling met twee balkons geeft het beeld van een traditionele schouwburg, maar dan één die te warm gewassen is. Op de parterre blijven, als de orkestbak in gebruik is, tien rijen stoelen over. Het oude theater in Aken heeft de oorlog niet overleefd en het huidige neoklassieke gebouw dateert van eind jaren ’40. Zo te zien goede zichtlijnen overal en goed leesbare boventitels.

De afgelopen tien jaar was Marcus R. Bosch in dienst als Generalmusikdirektor van het Sinfonieorchester Aachen. Bij zijn afscheid mocht hij twee grote projecten uitkiezen, en dat werden Mahler 8 ‘Sinfonie der Tausend’, in juni driemaal in Eurogress naast het casino, en een productie van Tristan und Isolde van Richard Wagner. Die opera ging afgelopen zondag in première en zal tot zaterdag 7 juli nog zevenmaal worden opgevoerd.

Tristan und Isolde kreeg in de regie van Ludger Engels een moderne vormgeving, die mij niet erg beviel. Maar kijkend en luisterend naar de zangers en hun stemmen viel er meer dan verwacht te genieten. Isolde werd gezongen door de Zwitserse Claudia Iten, die haar loopbaan begon als mezzo en nu sopraanrollen zingt. Dat deed ze met een mooi, diep geluid dat heel wagneriaans klonk.

Sanja Radisic zong de mezzo-rol van Brangäne. Haar stem en acteertalent vielen me echt op. Ze had relatief veel scènes waarin ze zwijgend op het podium moest zijn en daarin was ze ook als actrice uitstekend.

Tristan beviel me een heel stuk minder. Hij liet in de duetten met Isolde de dame voortdurend voorgaan maar dat was niet uit louter hoffelijkheid. De Noor Ivar Gilhuus heeft de nodige ervaring als Wagnertenor maar kwam volume tekort. Zijn spel en ook wel de regie maakte de
allesverzengende liefde tussen Tristan en Isolde niet goed voelbaar.

Na geruime tijd kwam Woong-jo Choi op als König Marke. Die man had een stem! Op een moment dat de voorstelling wel wat pep kon gebruiken, bulderde hij met bravoure en met veel kwaliteit zijn teksten de zaal in. Choi werkte al eerder in Aken en werd speciaal voor deze serie vanuit Seoul teruggehaald. Bepaald een gelukkige casting.

Op een enkel wat schrille uitschieter na speelde het orkest de bijna vier uur uit de partituur voorbeeldig. Het Akense orkest heeft een hele historie. Zowel Herbert von Karajan als Wolfgang Sawallisch begonnen hun loopbaan hier. Dirigent Marcus R. Bosch verlaat het orkest na tien jaar voor een aanstelling aan het Staatstheater Nürnberg. Zijn opvolger lijkt jong, dynamisch en vol ambitie om de kwaliteit en activiteit van het orkest in Aken te handhaven. De Amerikaan Kazem Abdullah is 32 en begint komende zomer aan zijn periode in Duitsland.

De regie had gekozen voor een heel actuele aankleding. Zonder geluid had het ook de bühne kunnen zijn van een stuk van Albee. Het zag er erg toneelmatig uit, in een realistische, bijna ironische stijl die op zijn best niets afdeed aan de muziek en het verhaal. Ik zag een serieuze maar niet erg geslaagde poging een consistente modernisering van het Tristan verhaal neer te zetten. Het contrast tussen de muziek en voortal de teksten en de enscenering was soms echt groot.

Op grond van één bezoek is een oordeel over de kwaliteit niet echt te geven, maar mij beviel de kennismaking behoorlijk. Aken ligt heel dicht bij de grens met Nederland, het Theater Aachen ligt vlakbij het station en de bus uit Maastricht stopt vrijwel voor de deur. En ja hoor, in de pauze van een lange opera is er Bratwurst met Kartoffelsalat te koop.

In het theater is ruim voldoende catering maar – zo bleek afgelopen weekend – in de pauze wandelen orkestleden naar het tegenover gelegen Aachener Brauhaus of scoren een ijsje in de naastgelegen Eisdiele. Dat levert een informele ambiance op.

Wie niet al te gevoelig is voor de moderniteiten van regisseur Engels zou een bezoek aan Aken zeker kunnen overwegen. Komend seizoen staat onder meer een Hänsel und Gretel, een Carmen en een Zauberflöte op het programma.