Aan het begin van het nieuwe seizoen laat Place de l’Opera vier mensen uit de wereld van opera en muziektheater aan het woord. Wat gaan ze zelf doen en naar welke voorstelling van anderen kijken ze uit? In deel twee: Gable Roelofsen.

Zijn opleiding kreeg hij op de Toneelacademie in Maastricht en daar richtte hij ook, met onder andere zijn zus Romy Roelofsen, Het Geluid Maastricht op. Hij werkte na zijn opleiding als acteur en wilde met Het Geluid Maastricht zijn liefde voor opera en muziektheater vormgeven.

“Sinds dat moment maak ik eigenlijk aan de lopende band muziektheatervoorstellingen”, vertelt Roelofsen, wiens Wesendonck-Lieder Heute net afgelopen week in première ging in Amsterdam.

“Die aantrekkingskracht van opera kan ik niet helemaal verklaren. In ons gezin was veel muziek, maar we hadden geen abonnement op De Nederlandse Opera of zo. Opera durft grote thema’s aan te snijden. Ik vind de stem een ongelofelijk krachtig instrument. Mijn eigen stem was niet goed genoeg om operazanger te worden, maar vanuit het theater werk ik veel met zangers.”

La tragédie de Carmen

“Voor de Nationale Reisopera maken we ons regiedebuut in de grote zaal, met La tragédie de Carmen. Romy en ik doen samen de regie. We hebben voor het productieteam jonge mensen mogen uitkiezen die we de laatste jaren zijn tegengekomen in het theater, de rollen worden gezongen door leden van het jonge ensemble van de Reisopera.”

“Romy is opgeleid in ‘Viewpoints’, een techniek om mensen op het toneel te ‘stagen’, en ik ben goed in het werken met zangers. Maar in de praktijk loopt dat door elkaar.”

“De première is op 31 oktober in Hengelo, maar we zijn er al een jaar mee bezig. We waren laatst in het decoratelier en zagen daar het decor voor onze productie staan. Dat is voor ons als jonge regisseurs een heel bijzonder moment.”

La tragédie de Carmen is een bewerking van de bekende opera van Bizet, in 1981 gemaakt door Peter Brook. Hij ging terug naar de oorspronkelijke novelle waarop de opera gebaseerd werd.

“Ik weet niet of je La tragédie moet vergelijken met de oorspronkelijke Carmen. Peter Brook is een heel belangrijke theatervernieuwer geweest, hij kwam prominent voor in onze schoolboeken op de Toneelacademie. Nog vóór de acties van de jaren ’60 rond de vernieuwing van het theater – in Nederland was dat de Actie Tomaat – zocht hij naar de kern, was bezig met het afstrippen van alle poespas. Daarbij liet hij zich inspireren door het Griekse theater. Hij werkte als regisseur met minimale middelen. De titel van zijn bekendste boek is veelzeggend: The Empty Space.”

La tragédie de Carmen is een kameropera, met een orkest van vijftien mensen. Alle elementen van de ‘grand opéra’, zoals ballet en koor, zijn eruit gelaten. De tragische kanten werden door Brook versterkt.

“We willen deze Tragédie in verband brengen met het leven van vandaag, maar niet op een geforceerde manier. Het wordt recht-door-zee-theater, in de geest van Peter Brook.”

Tip

Gable kan moeilijk kiezen uit het aanbod van het komende seizoen. Hij somt moeiteloos de categorieën op waarin hij theaterregisseurs en hun werk indeelt. “Er zijn theaterregisseurs die in de opera gewoon niet slagen. Dan heb je de briljante mislukkingen en er zijn er een paar heel erg goed. Daar let ik op en dat dan in combinatie met componisten waarvan ik vind dat ze het theatervak goed snappen. Richard Strauss, Leoš Janáček, het Duitse repertoire…”

“In De Munt in Brussel regisseert bijvoorbeeld de Let Alvis Hermanis de opera Jenůfa van Janáček. En wat had ik graag de Elektra van regisseur Patrice Chéréau in Aix-en-Provence gezien. Maar mijn keuze wordt uiteindelijk Tristan und Isolde van Wagner. Dat was voor de ontwikkeling van de opera zo’n belangrijk werk. Vanaf die opera werden de personages in opera veel complexere mensen.”

“Er komen twee heel verschillende versies aan. Ik verwacht een prachtige, vakmatige regie bij de Reisopera van Jakob Peters-Messer en een enfant-terrible-aanpak van de jonge regisseur Stef Lernous (Abattoir Ferme) in Antwerpen voor de Vlaamse Opera. Hij komt helemaal niet uit de operawereld en misschien wordt het wel zo’n briljante mislukking. Wie kan, zou beide versies moeten gaan zien, het liefst kort na elkaar.”

“Een regisseur kan met Tristan eindeloos interpreteren. Het is de opera der opera’s, zeker als je vindt dat een opera ook een goede voorstelling moet zijn. Voor zoiets kom je al gauw bij Wagner uit, of Salome of Elektra, dat zijn ook goede libretti.”

“Ik begin als regisseur een begin van een vermoeden te hebben over hoe je van opera goed theater kan maken en dan ligt in die hoek écht een goudmijn.”

Wesendonck-Lieder Heute is in september en oktober nog te zien in Maastricht, Roermond, Venlo en Enschede.

Op 22 september gaat in Enschede Tristan und Isolde van de Nationale Reisopera in première. De voorstelling reist tot 31 oktober door het land.

De Vlaamse Opera brengt vanaf 21 september Tristan und Isolde in Antwerpen en Gent.