Onbekend maakt onbemind, maar is dat altijd terecht? In een nieuwe serie bespreekt Place de l’Opera opera’s die bij het grote publiek onbekend zijn en die de afgelopen jaren op cd zijn verschenen. In deel één: The Stone Guest van Alexander Dargomïzhsky.

The Stone Guest (‘De Stenen Gast’) is kort gezegd een Russische variant op Don Giovanni. Het is de bekendste opera van Alexander Dargomïzhsky (1813-1869), een Russische componist die verder ook de beroemde verhalen van de klokkenluider van de Notre Dame en van Rusalka op muziek zette.

Het libretto van de korte opera (76 minuten) is bijna woord voor woord overgenomen van een toneelstuk van Aleksandr Poesjkin en telt een paar interessante verschillen met de veel bekendere opera Don Giovanni van Mozart.

De Commendatore is hier niet Donna Anna’s vader, maar haar echtgenoot. En in plaats van een weke Ottavio krijgen we te maken met een felle Don Carlos, de broer van de vermoorde Commendatore, die uiteindelijk ook het loodje legt in een duel met Don Juan. Verder is er ene Laura, die het weliswaar niet zo prettig vindt dat Don Juan Don Carlos vermoordt – ‘fijn hoor, hier in mijn huis’ – maar uiteindelijk toch met de verleider in bed duikt.

Centraal in de plot is de poging van Don Juan om Donna Anna te versieren. Hij komt in contact met haar op het kerkhof waar een groot standbeeld van haar echtgenoot staat en weet haar zo in te palmen dat ze hem bij haar thuis uitnodigt. Bij die ‘date’ legt Don Juan zijn hele hart bloot. Hij biecht zelfs op dat hij haar man vermoord heeft, maar bezweert dat hij oprechte liefde voor Anna voelt. Het mag niet baten: het standbeeld van de Commendatore – de stenen gast – staat voor de deur en sleept de womanizer naar de hel.

Het bijzondere aan de opera is dat Dargomïzhsky zo direct mogelijk de woorden van Poesjkin wilde uitdrukken. Op twee ‘liedjes’ van Laura na bestaat de opera daarom geheel uit een soort melodische recitatieven. Het is eerder een gezongen toneelstuk dan een muziekdrama.

Tsjaikovski vond het maar niks, maar in César Cui en Rimski-Korsakov vond Dargomïzhsky twee bewonderaars. Zij maakten de opera af nadat de componist in 1869 overleden was.

The Stone Guest is enige tijd geleden zeer voordelig uitgebracht bij Brilliant Classics. De opname zelf is al wat ouder (1995) en komt uit het Bolshoi in Moskou. Het ‘boekje’ bij de cd bevat enkel een synopsis, dus voor een beter begrip van de opera is het aan te raden via bijvoorbeeld IMSLP gratis de partituur te downloaden, zodat u in het Russisch, Duits of Frans de tekst en muziek mee kunt lezen.

Don Juan wordt knap neergezet door tenor Nikolai Vassiliev. In de eerste liefdesscène met Donna Anna fraseert hij wat grof, maar in de slotscène is hij bijzonder gepassioneerd en overtuigend.

Zijn knecht Leporello is een echte, diepe bas, prima gezongen door Vyacheslav Pochapsky. Tatyana Erastova vind ik voor de 18-jarige flirt Laura nogal zwaar klinken. Met haar lage, dikke mezzo klinkt ze eerder ergens in de veertig. Sopraan Marina Lapina is daarentegen uitstekend als Anna, al blijft het een raadsel hoe iemand zo mild en zelfs liefdevol kan zijn tegenover de moordenaar van haar echtgenoot en zwager.

Het Bolshoi Theatre Orchestra levert goed werk onder Andrey Chistiakov. De muziek die ze te spelen hebben, is niet complex, maar wel zeer illustratief bij de scènes. Zo is er een schitterende sfeertekening van de romantische avondlucht die Anna en Carlos vanaf het balkon zien, net voor Don Juan de boel komt verstieren.

Met zulke theatrale muziek en met de recitatiefstijl van Dargomïzhsky is het enige jammere eigenlijk dat de productie op cd is verschenen en niet op dvd. Een werk als dit zou je eigenlijk moeten zien.

Bestel deze cd nu in onze webshop!