Wat vond u de beste operaproductie van 2013? Uit de voorkeuren van vijftien operakenners heeft Place de l’Opera een top 5 samengesteld van opera’s die dit jaar in Nederland te zien waren. Het is aan u als lezer om daar een winnaar uit te kiezen. Stem nu!

Place de l’Opera vroeg operarecensenten en -kenners van dagbladen, websites en radio om hun top 3 van beste operaproducties van dit jaar op te stellen. Uit de vijftien ingezonden lijstjes zijn de vijf meest gewaardeerde en meest genoemde producties geselecteerd om mee te dingen naar de titel ‘Opera van het jaar 2013’.

De genomineerden zijn: Tristan und Isolde van de Nationale Reisopera, Die Frau ohne Schatten van de NTR ZaterdagMatinee, Einstein on the Beach van De Nederlandse Opera en Het Muziektheater, Death in Venice van Het Muziektheater Amsterdam en Guillaume Tell van De Nederlandse Opera.

Hieronder kunt u uw stem uitbrengen op één van de vijf producties en zo de rangorde bepalen. De uitslag wordt op 30 december bekendgemaakt.

[Deze poll is gesloten]

Naast deze vijf meest gewaardeerde producties werden nog veel meer producties genoemd door de recensenten en kenners. Hieronder in alfabetische volgorde hun individuele lijstjes, met daarbij de motivatie voor hun nummer 1-keuze.

Lennaert van Anken (redacteur Place de l’Opera)
1. Die Frau ohne Schatten (NTR ZaterdagMatinee)
2. Guillaume Tell (De Nederlandse Opera)
3. Die Walküre (De Nederlandse Opera)

Over Die Frau ohne Schatten:
Een zeer indrukwekkende middag door toedoen van de nieuwste ster van de Metropolitan Opera: Christine Goerke.

François van den Anker (redacteur Place de l’Opera)
1. Götterdämmerung (De Nederlandse Opera)
2. Die Frau ohne Schatten (NTR ZaterdagMatinee)
3. Il barbiere di Siviglia (Nationale Reisopera)

Over Götterdämmerung:
De Ring van Audi en Haenchen (en van ontelbaar veel andere mensen voor en achter de schermen) is een monument waar je als publiek met verbijstering naar kijkt en als mens in ontroering in verdwijnt. Götterdämmerung was de mooiste van de vier delen.

Willem Bruls (dramaturg)
1. De speler (De Nederlandse Opera)
2. Tristan und Isolde (Nationale Reisopera)
3. Einstein on the Beach (De Nederlandse Opera / Het Muziektheater)

Over De speler:
Het belangrijkste criterium voor mij is altijd hoe de vocaal/orkestrale dramaturgie van de dirigent samengaat met de scenische dramaturgie van de bühne. De kraakheldere narratieve interpretatie van Marc Albrecht en het Residentieorkest vond een ideale weerklank in de minutieuze en virtuoze personenregie van Andrea Breth. Samen met de uitstekend zingende en acterende solisten en de mooie vormgeving was dit opera zoals opera voor mij moet zijn. Dat ons ook nog (letterlijk) een spiegel wordt voorgehouden, maakt deze enscenering alleen maar belangrijker. Eigenlijk een fantastische herontdekking van een grote titel.

Henri Drost (muziekjournalist)
1. Tristan und Isolde (Nationale Reisopera)
2. Einstein on the Beach (De Nederlandse Opera / Het Muziektheater)
3. Sunken Garden (Holland Festival)

Over Tristan und Isolde:
De concurrentie in dit Wagner-jaar was moordend, met een Fliegende Holländer in het Gergiev Festival en de reprises van de Ring-delen in Amsterdam, culminerend in een fenomenale Götterdämmerung. Maar die producties zijn bekend. Nieuw was de enscenering van Tristan und Isolde bij de Nationale Reisopera. In een eenvoudig maar vernuftig decor, met een fenomenale Isolde (Claudia Iten), het geweldig spelende Noord Nederlands Orkest onder leiding van de in Nederland nog niet genoeg bekende Antony Hermus, gebeurde iets werkelijk bijzonders.

Hein van Eekert (presentator NTR Opera Live)
1. Owen Wingrave (Opera Trionfo)
2. Quartett (Holland Festival)
3. Die Frau ohne Schatten (NTR ZaterdagMatinee)

Over Owen Wingrave:
Bitter was de poging van de jongere om zich los te maken van de vast gemetselde verwachtingen van zijn familieleden en zichzelf tegelijkertijd aan hen te bewijzen. In het jaar van Benjamin Britten presenteerde Opera Trionfo één van zijn minder bekende werken met een overwegend jonge en zeer indrukwekkende cast. Deze Owen Wingrave werd van televisieopera tot overtuigende podiumproductie, waarvan de sfeer je de wereld buiten het theater voor een paar uur totaal deed vergeten. Er was namelijk écht leven op het toneel: de door Britten nogal extreem geschilderde karakters werden nergens karikaturen.

Peter Franken (redacteur Place de l’Opera)
1. Einstein on the Beach (De Nederlandse Opera / Het Muziektheater)
2. Guillaume Tell (De Nederlandse Opera)
3. Owen Wingrave (Opera Trionfo)

Over Einstein on the Beach:
Einstein on the Beach was misschien even slikken voor de gemiddelde operaliefhebber. Het werk zal er wel gemakkelijker zijn ‘ingegaan’ bij liefhebbers van modern ballet, absurdistisch theater (denk aan Beckett) en discomuziek (ook altijd hard). Verder deed mij die vioolsolo met zijn eindeloze herhalingen sterk denken aan Antheil. Kortom, een collage van uiteenlopende disciplines, het basisrecept voor totaaltheater. Het toneelbeeld was schitterend, de uitvoering vlekkeloos. Het duurde wel lang, maar dat geldt ook voor een transatlantische vlucht. “I Was In This Prematurely Air Conditioned Supermarket And There Were All These Aisles….” Who can resist that?

Basia Jaworski (redacteur Place de l’Opera)
1. Death in Venice (Het Muziektheater Amsterdam)
2. Tristan und Isolde (Nationale Reisopera)
3. The Bear (Grachtenfestival)

Over Death in Venice:
Als fanatieke liefhebber van opera’s van Britten kom ik in Nederland amper aan mijn trekken, dus iedere productie van één van zijn opera’s, zeker door een vooraanstaand operagezelschap, kan bij mij onmiddellijk op een plusje rekenen. De voorstelling, geregisseerd door Deborah Warner, vond ik adembenemend mooi en de uitvoering door het Rotterdams Philharmonisch Orkest onder leiding van Gardner was meer dan voortrefelijk. Ook de zangers vervulden hun rollen met meesterschap en passie, met als uitschieter Andrew Shore in al zijn zeven baritonrollen. Voor mij absoluut de voorstelling van het jaar.

Biëlla Luttmer (recensent de Volkskrant)
1. Armide (De Nederlandse Opera)
2. Die Frau ohne Schatten (NTR ZaterdagMatinee)
3. Così fan tutte (Orkest van de Achttiende Eeuw)

Guido van Oorschot (muziekjournalist)
1. Einstein on the Beach (De Nederlandse Opera / Het Muziektheater)
2. Sunken Garden (Holland Festival)
3. Tristan und Isolde (Nationale Reisopera)

Over Einstein on the Beach:
Legendarische voorstelling uit 1976 heeft aan kracht niets ingeboet. Raadselachtig en complex, maar uiteindelijk gewoon een opera over de mens die gevangen zit in tijd en ruimte, worstelend met liefde en dood.

Oswin Schneeweisz (muziekjournalist)
1. Siegfried (De Nederlandse Opera)
2. Die Walküre (De Nederlandse Opera)
3. Götterdämmerung (De Nederlandse Opera)

Over Siegfried:
De Ring was de dominante productie van het afgelopen jaar en is de gezichtsbepalende productie van De Nederlandse Opera, waarmee het gezelschap zich ook internationaal op de kaart heeft gezet.

Mischa Spel (redacteur NRC)
1. Death in Venice (Het Muziektheater Amsterdam)
2. L’amour des trois oranges (De Nederlandse Opera)
3. Guillaume Tell (De Nederlandse Opera)

Over Death in Venice:
Om de kloppende enscenering. Een opera die nooit helemaal tot leven wilde komen voor mij, tot ik deze productie zag, met zijn subtiele tekening van dreiging en erotiek ten tijde van iemands levensavond.

Martin Toet (redacteur Place de l’Opera)
1. Death in Venice (Het Muziektheater Amsterdam)
2. Armide (De Nederlandse Opera)
3. Dido and Aeneas (The King’s Consort)

Over Death in Venice:
Een zeldzame voorstelling, waarin alle elementen (zang, orkest, personenregie, choreografie, licht, kostuums en decor) werkelijk tot een hogere eenheid samensmolten. Bovendien is dit werk inhoudelijk relevant in een tijd waarin onverdraagzaamheid en kortzichtigheid lijken toe te nemen. De recente eerste uitvoering in uitgerekend Rusland – heel positief ontvangen – is wat dat betreft een lichtpuntje.

Eddie Vetter (recensent De Telegraaf)
1. Der fliegende Holländer (Koninklijk Concertgebouworkest)
2. Die Frau ohne Schatten (NTR ZaterdagMatinee)
3. Così fan tutte (Orkest van de Achttiende Eeuw)

Over Der fliegende Holländer:
De beste van de vier topuitvoeringen die ik in 2013 heb gehoord van Der fliegende Holländer. Ze waren alle nogal luidruchtig, met uitzondering van die in Bayreuth onder leiding van Christian Thielemann, maar dat had ook te maken met de bijzondere akoestiek van het Festspielhaus. Ondanks de volumineuze aanpak behield het Concertgebouworkest onder leiding van Andris Nelsons een schat aan nuances en diepte in het coloriet. Het resultaat was tegelijk overweldigend en adembenemend, mede dankzij de sterke solisten en de drie uitmuntende Duitse omroepkoren.

Hans Visser (kunstredacteur HDC Media)
1. La bohème (Grachtenfestival)
2. Die Meistersinger von Nürnberg (De Nederlandse Opera)
3. Così fan tutte (Orkest van de Achttiende Eeuw)

Over La bohème:
Regisseur Lotte de Beer is erin geslaagd deze opera te brengen op een manier die kan aankomen bij een breed en vooral jong publiek. Het is lastig om ‘oude’ opera’s te vertalen naar deze tijd, maar dat is haar hier volledig gelukt. Geen moment maakte deze voorstelling een geforceerde indruk. De muziek in kleine bezetting kwam eveneens tot zijn recht. Er werd gezongen en gespeeld door jonge mensen, de leeftijdscategorie over wie dit verhaal gaat. La bohème is muziektheater van toen, van nu en van de toekomst. Precies wat het moet zijn.

Mark Wagemakers (publicist)
1. Tristan und Isolde (Nationale Reisopera)
2. L’amour des trois oranges (De Nederlandse Opera)
3. Rheingold op de Rijn (Utrechtsch Studenten Concert)

Over Tristan und Isolde:
Tristan und Isolde is een tijdloos liefdesverhaal, dat in vele gedaantes op het toneel verschijnt. Maar nog nooit was een Tristan zo veelzeggend door artistieke eenvoud geënsceneerd. De scène is geheel in dienst van het verhaal en de stem ligt ‘naakt’ in de zaal. Op die manier word je door iedere noot gekraakt door de gedroomde Isolde – Claudia Iten. Het wrange Tristan-akkoord, naar een hemelse herrijzenis in de Liebestod: ‘we mochten erbij zijn’.

Laat ook uw stem gelden bij de eerste Schaunard Award van Place de l’Opera!