Een enorm gevoel van bevrediging bekruipt je als Plácido Domingo zijn laatste woorden uitzucht aan het einde van Otello. Beter dan dit is ondenkbaar. Domingo, maar ook Frittoli, Nucci, Muti en Vick halen het onderste uit de kan van Verdi’s opera.

Plácido Domingo (Ottelo), Barbara Frittoli (Desdemona) en Leo Nucci (Iago) werden in 2001 gevraagd door het Teatro alla Scala uit Milaan om de hoofdrollen te zingen in Verdi’s één na laatste opera, Otello. Riccardo Muti zou het koor en orkest van de Scala leiden.

Het ging om een bijzondere productie van Graham Vick. Het was namelijk de opening van het nieuwe operaseizoen, maar tegelijk een afscheid, omdat het beroemde theater drie jaar lang gesloten zou worden voor een renovatie. Daarnaast was het ook de afsluiter van het Verdi-jaar.

De voorstelling vond plaats op 7 december 2001 en werd live opgenomen. Arthaus Musik heeft het nu op dvd uitgebracht. Daar mogen we het label heel dankbaar voor zijn.

De productie is in alle facetten bijzonder goed geslaagd. De regie van Vick is traditioneel aangekleed, met grootse kostuums en imposante decors, die echter tegelijkertijd zo dynamisch zijn dat het toneelbeeld nooit lang stilstaat.

Vick krijgt het voor elkaar om de onderlinge verhoudingen en emoties uitgebreid ruimte te geven, en zelfs te versterken met slimme regie. Zo laat hij Iago aan het einde van de derde akte met de armen over elkaar toekijken hoe Otello wanhopig zijn bewustzijn verliest, terwijl hij nog zijn handen naar Iago uitstrekt. Iago’s macht wordt zo zeer treffend verbeeld.

Bij het Ave Maria schieten je de tranen in de ogen

In deze regie zingen en acteren de solisten de sterren van de hemel. Leo Nucci is een uitstekende Iago. Door zijn zoete, stabiele stem te combineren met een geslepen, doortrapt voorkomen, creëert hij precies de onbetrouwbare figuur die hij moet zijn.

Barbara Frittoli is een innemende Desdemona. Haar lyrische stem wordt gedragen door een flinke body, haar hoogte is adembenemend en haar acteren heel doorleefd. Ze weet de muziek diverse keren tot een climax te stuwen. Bij haar Ave Maria schieten je de tranen in de ogen en als ze op sterven ligt, is haar zang levensecht. Alsof ze echt bijna geen kracht meer in haar lichaam heeft.

De sopraan is een waardige partij voor Plácido Domingo – de ster van de avond. Domingo zong Ottelo zo’n kwart eeuw lang en nam op deze avond in Milaan afscheid van de rol.

Het is te merken dat de tenor de rol door en door kent. Hij straalt in zijn acteren en zang autoriteit uit, geeft zijn jaloezie prachtig vorm door zijn hoge noten als met klauwen vast te grijpen en weet in zijn diverse aria’s diep te ontroeren. Dat laatste geeft hem een menselijke, sympathieke kant. De held, de generaal laat zich recht in zijn hart kijken.

Zijn afscheid van Desdemona – ‘Niun mi tema’ – is één van die ontroerende aria’s. Zijn stem is één en al emotie. Minutenlang laat hij je aan niets anders denken dan aan hem, de stervende Otello. Wat een fenomeen, die man.

In de orkestbak staat ook een fenomeen, Riccardo Muti. Op een of ander manier spreekt hij me altijd erg aan. Misschien zit het in de doordachte articulatie die hij in het orkest laat klinken. Of misschien is het wel het feit dat niets bij hem doorsnee is: alles is vers, nieuw. In elk geval: het is onweerstaanbaar prachtig.

Al met al een Otello die bij operaliefhebbers de liefde voor het genre kan bevestigen en bij anderen die liefde kan aanwakkeren. Want bekend of onbekend met opera: deze dvd kan iedereen in het hart raken.