Een bezoek aan het Teatro alla Scala in Milaan is altijd een buitengewone belevenis. Er zijn weinig operahuizen waarin eeuwen glansrijke operageschiedenis zo blijvend aanwezig zijn. Geheel in de geest van dat grote verleden presenteerde het huis deze maand een herneming van Verdi’s Simon Boccanegra, met in de titelrol niemand minder dan de legendarische Plácido Domingo.

Plácido Domingo maakte een paar jaar geleden met de partij van Simon Boccanegra zijn ‘fach’-overgang van tenor naar bariton. Op donderdag 13 november bewees hij nog altijd in vocale topvorm te zijn en sleepte hij het publiek van begin af aan mee in een ontroerende voorstelling.

Hoewel de grote zanger voor mij altijd nog meer tenor dan bariton is, was het fascinerend om te horen met hoeveel gemak hij van iedere noot van zijn veeleisende partij een belevenis wist te maken. Daarbij klonk zijn stem continu fris en in de hoogte extra stralend, en wist hij met zijn onmiskenbare eigen timbre een persoonlijk, uniek stempel op zijn vertolking te drukken.

Ook theatraal ging Domingo geheel op in de op hem toegesneden enscenering. Met volledige overgave gaf hij de ontwikkeling van jonge zeerover tot stervende Doge geloofwaardig en ontroerend gestalte. Zo werd Boccanegra’s centrale uitspraak ‘Plebe! Patrizi!’ in de finale van de eerste akte een onvergetelijk hoogtepunt.

Zo veel vocale en theatrale présence maakte het de andere zangers niet gemakkelijk. Maar dankzij hun uitstekende prestaties werd het toch geen onemanshow. Boccanegra’s dochter Amelia/Maria was met de Russische sopraan Tatiana Serjan bezet. Ze beschikt over een warm timbre met een fraai middenregister en een wat nauwere hoogte. Met veel gevoel vertolkte ze het grote weerzien met haar verloren gewaande vader, evenals de complexe ensemblescènes in de daaropvolgende taferelen.

Orlin Anastassov was puur optisch gezien wat te jong voor de oude Jacopo Fiesco, wat hij echter met zijn markante, ‘zwarte’ bas meer dan compenseerde. Zijn entreearia ‘A te l’estremo addio’ was een schokkend getuigenis van menselijke pijn en verbittering.

In de wat ondankbare partij van Amelia’s geliefde Gabriele Adorno was Fabio Sartori te horen, wiens Italiaans geschoolde tenor, met stralende hoogte en voorbeeldige techniek, je de beperkte speelmogelijkheden van zijn rol snel deed vergeten.

Afgelopen zomer viel Artur Rucinski bij de Salzburger Festspiele in voor Plácido Domingo. Nu stond hij tegenover hem als zijn moordenaar Paolo Albiani. De Pool imponeerde met zijn elegante, slanke bariton en schoof met zijn betrokken, verfrissende spel de figuur van Paolo sterk naar het middelpunt van het verhaal. Een zanger van wie we hopelijk nog veel te horen krijgen! Ernesto Panariello completeerde op een hoog niveau het solistenensemble in de rol van Pietro.

De enscenering van de Italiaanse kunsthistoricus Federic Tiezzi, een coproductie met de Staatsoper Berlin, zette geheel in op de kracht van Verdi’s muziek. Op een paar wat vreemde invallen na werd niets in het verhaal anders geduid of ‘opnieuw uitgevonden’. Het werk kon geheel voor zichzelf spreken.

De haast spartaanse decors van Pier Paolo Bisleri waren volgens het programmaboekje gebaseerd op schilderijen van Caspar David Friedrich en stelden de zangers voortdurend in het middelpunt. De gedetailleerde, historische kostuums van Giovanna Buzzi zetten daarentegen krachtige kleuraccenten en maakten het onderscheid tussen adel en volk bij het met grote precisie zingende koor (instudering: Bruno Casoni) op fraaie wijze visueel.

Op de bok voor het Scala-orkest stond sterdirigent Daniel Barenboim, die de voorstelling met een hang naar pathos leidde, waarbij hij het duistere karakter van de opera onderstreepte. Hier en daar vond ik de tempi te breed, waardoor in sommige passages, zoals de scène in de raadzaal van Genua, de vonk van Verdi’s partituur minder oversprong.

Toen Plácido Domingo na afloop in het prachtige kostuum van de Doge voor het doek verscheen, brak het deels Milanese, deels van ver gekomen publiek uit in enthousiast gejuich. En ook alle andere zangers werden met een langdurig applaus bedankt.

Een adembenemende en diep ontroerende opera-avond. Een voorrecht om erbij te zijn!

Zie voor meer informatie de website van het Teatro alla Scala.