Sopraan Joyce El-Khoury keert terug in Amsterdam. Na haar successen als Violetta en Rusalka zingt ze in december Musetta in La bohème bij De Nationale Opera. Een kennismaking met de rijzende ster, haar leven en haar rollen.

Mijn eerste ontmoeting met Joyce El-Khoury was allesbehalve gepland. We zaten naast elkaar bij de première van Faust bij De Nationale Opera en raakten in een geanimeerd gesprek, dat in de pauze en tijdens de nazit doorging. Een paar dagen later ontmoetten we elkaar weer, toen op een zo goed als verlaten terrasje op het Rembrandtplein.

El-Khoury kan geen genoeg krijgen van Amsterdam. “Ik vind de stad prachtig, ongeacht wat voor weer het is. De sfeer is onnavolgbaar en de mensen zijn zo aardig! Iedereen is hier vrij, of althans, zo lijkt het. De stad is zeer inspirerend. Alleen de fietsers, daar ben ik een beetje bang voor.”

De Matinee

De in Beiroet geboren Canadese sopraan Joyce El-Khoury is een ster in wording. Opera News schreef: “El-Khoury’s sound is enormously satisfying — a full lirico-spinto soprano with a genuine radiance about it.”

Het Nederlandse publiek kan het beamen. In mei 2013 maakte El-Khoury haar onverwachte en overweldigende debuut als Violetta in La traviata bij De Nationale Opera en in mei dit jaar stal ze ook de harten van het NTR ZaterdagMatinee-publiek met een zeer ontroerende vertolking van Rusalka in Dvoraks gelijknamige opera.

“De Matinee is meer dan een warm bad”, zegt ze. “Het publiek is zo ontzettend hartelijk. Je voelt de liefde, je voelt je geliefd. Het doet je werkelijk goed. Het mooiste moment beleefde ik toen het orkest begon te spelen en onze stemmen zich met de orkestklank konden mengen.”

“En dan dirigent James Gaffigan… Voor hem heb ik bijna geen woorden. Hij ademde met ons mee. Hij was één van ons. Hij stond boven ons, maar toch ook naast ons. Deze Rusalka was tot zover het hoogtepunt in mijn leven. Zingen is al een privilege, maar zingen tijdens de Matinee in Amsterdam… it was the time of my life.”

Beiroet en Canada

Joyce El-Khoury werd geboren in Beiroet, maar vertrok op haar zesde naar Canada. “In Canada voel ik mij thuis, maar mijn ziel, mijn hart, mijn alles eigenlijk is in Libanon gebleven. Net als het gros van mijn familie. Gelukkig dat mijn grootouders half daar half hier wonen, anders had ik ze vreselijk moeten missen. Mijn hart is Libanees en ik hoop er ooit wat langer te kunnen blijven.”

“Mijn vader had een mooie stem, maar het was mijn opa George die een beroemde zanger was. Nou ja, beroemd… in het kerkkoor dan. Als hij op de straat liep, werd er ‘Kyrie eleison’ naar hem geroepen. Ik zong ook in het koor. Toen we in Ottawa belandden, hielp me dat bijzonder. Alles was hier vreemd en ik miste Beiroet verschrikkelijk, maar zingen gaf mij troost.”

“Ik heb nooit gedacht om van het zingen mijn beroep te maken. Ik wilde arts worden, of verpleegster. Ik heb ook daadwerkelijk een tijd in een kinderziekenhuis gewerkt. Maar mijn ouders vonden het geen goed idee. ‘Je hebt zo’n gave en zo’n prachtige stem, daar moet je echt iets mee doen’, zeiden ze. Ze hebben mij niet alleen gestimuleerd, maar er ook alles aan gedaan om mij mijn weg te laten vinden in wat zij het beste voor mij achtten. Onvoorwaardelijke liefde, ja.”

“Mijn kleine zusje zingt jazz en mijn middelste zus is een accountant. Wij zijn heel close. Voor mij is er niets leuker dan samen met mijn familie te zijn. Vakantie hebben betekent voor mij rust hebben, het liefst thuis. In mijn eigen appartement, met mijn familie erbij.”

“Ik ben wel enigszins een workaholic… Zelfs als ik met vakantie ben, heb ik altijd een partituur bij me. Ik werk ook het beste onder stress. Ik moet uitgedaagd worden.”

Rollen

Het repertoire van El-Khoury telt inmiddels vele klassieke en minder fameuze rollen van componisten als Donizetti, Verdi en Puccini. Taal speelt daarbij geen rol voor haar. “Ik heb enorm geluk gehad: talen zijn voor mij iets heel natuurlijks. Een taal leren gaat voor mij vanzelfsprekend, alsof het komt aanwaaien. Misschien komt dat omdat ik tweetalig ben opgegroeid (Arabisch en Frans), waarbij Engels er later nog bij kwam.”

Wat haar droomrol is? “Thaïs! En dan graag met de prachtige kostuums die ze in Los Angeles hadden. Ik houd ook van Butterfly. Het ligt iets hoger dan andere Puccini-rollen, maar ik denk dat het bij mij past.”

“Ik droom ook van alle drie de ‘Tudor-koninginnen’. Vooralsnog staat alleen Maria Stuarda op de planning, maar ik weet zeker dat ze er zullen komen. Allemaal.”

“Ik weet niet of het ooit zo ver komt, maar ik zou ook heel graag Salome willen zingen”, vervolgt ze aarzelend, om toe te voegen: “Éigenlijk zou ik dirigent willen zijn. Ik houd ervan om de touwtjes in handen te hebben!”

Hieronder vijf rollen waar El-Khoury de afgelopen jaren successen mee vierde, met telkens een korte toelichting van de sopraan en een beeldfragment.

Rusalka
“Rusalka is verliefd zoals ieder ander die voor het eerst verliefd is. Ze droomt en denkt dat de dromen de waarheid zijn. Voor de prins is zij onzichtbaar, niet meer dan een golf, zij kan alleen maar als schuim met hem verstrengeld worden. Maar ze wil gezien worden!”

“Of de prins van haar houdt… Ik denk dat hij door haar gefascineerd wordt. Ze is een grote onbekende, een schoonheid, een mysterie. Maar ze spreekt niet, dus weet hij het op een bepaald moment ook niet meer. Je kunt dat vreselijk vinden, maar je kunt het hem niet kwalijk nemen. Ze is vreemd en hij is een beetje bang voor haar.”

“Rusalka wordt echt menselijk op het moment dat zij vergeeft. Door het vergeven wordt zij humaan. Ik denk dat de opera ons de kans geeft om onze menselijke emoties te onderzoeken.”

Hieronder de finale van de derde akte van Rusalka, opgenomen in Amsterdam:

Suor Angelica
“Als ik naar de maan verbannen word en maar één opera mag meenemen, is dat Suor Angelica! Vanwege het drama en vanwege de muziek. De muziek biedt mij troost. Het geeft mij een warm en goed gevoel. En dan het prachtige einde, het wonder dat het toch nog goed komt!”

“Deze rol heeft mij gebracht waar ik nu ben. Ik werd aangenomen om Loretta in Gianni Schicchi te zingen tijdens het Castleton Festival in 2010, maar ik was ook een understudy voor de zangeres die Angelica zou doen. Tijdens de première werd zij ziek. Ze hebben toen de volgorde omgedraaid: eerst Schicchi en dan Angelica. Ik heb met veel plezier ingesprongen en maestro Lorin Maazel was zeer behulpzaam.”

“Later nam Maazel me mee naar München en zelfs naar China! Ik ga hem verschrikkelijk missen: hij was mijn mentor, leraar, supporter en vriend.”

Hieronder de laatste scène uit Suor Angelica bij het Castleton Festival:

Violetta, La traviata
“Ik heb veel van Renata Scotto geleerd, voornamelijk over lichaamstaal: wat doe je als je niet zingt? We hebben samengewerkt in Palm Beach voor een Traviata die zij regisseerde en waarin ik de hoofdrol zong.”

“Mijn allereerste Violetta zong ik echter in 2012 in Wales. En daarna kwam Amsterdam. Ik vond de productie hier in Amsterdam bijzonder mooi. Ik had het eerst uitgebreid op dvd bekeken. Dat van de klok snapte ik meteen wel, maar dat van de bank moest mij uitgelegd worden. Ik vond het een fantastische ervaring.”

Hieronder een fragment uit La traviata in Palm Beach:

Mimì en Musetta, La bohème
“Voor mij is er weinig verschil tussen Musetta en Mimì. Ik heb ze beiden gezongen en ik houd van beiden evenveel. Musetta lijkt oppervlakkiger, maar dat is zij niet. Ze kan alleen haar emoties wat beter verbergen. Naar buiten toe is ze vrolijk en stoer en flirt ze er ook op los, maar van binnen is ze een klein vogeltje. Ze houdt oprecht van Marcello en is bang om gekwetst te worden. Dat komt allemaal tot uiting in de laatste scène.”

“Het meest emotionele moment in de opera is voor mij in de tweede akte, als Mimì zegt: ‘Io támo tanto.’ Dan breekt ook mijn stem even.”

“Ik moet iets voelen. Ik moet iets met een rol hebben en het karakter begrijpen. Het moet me emotioneel uitdagen. Als ik niets voel, wordt het te mechanisch en afstandelijk. Toch denk ik dat je je emoties, hoe moeilijk het ook is, onder bedwang moet houden. Anders knijpt je keel dicht en kun je niet zingen.”

Hieronder een repetitiefragment van La bohème in Ottawa, met tenor Michael Fabiano:

Joyce El-Khoury zingt van 4 tot en met 30 december Musetta in La bohème bij De Nationale Opera. Zie voor meer informatie www.dno.nl.