Een grote opera in een klein operahuis: Die Frau ohne Schatten van Richard Strauss zette het Opernhaus Zürich op zondag 30 november in muzikale vuur en vlam. Evelyn Herlitzius vierde een magnifiek huisdebuut als Färberin.

Klein maar fijn. Dat schrijf ik vaak in mijn verslagen uit Zürich. Dat hier, in het belangrijkste operahuis van Zwitserland, de omstandigheden ideaal zijn voor kameropera heb ik al bij vele producties onderstreept. Je zit zo dicht op het orkest en het toneel dat de zangers geen moment hoeven te brullen om de toeschouwers op de laatste rij te bereiken.

Dat grote namen uit de operawereld bereid zijn om regelmatig op te treden in een theater met zo’n bescheiden aantal plaatsen, maakt Zürich bijzonder, ja, uniek. De liefhebbers hier hebben een bevoorrechte situatie. Op de juiste avonden wordt je in opperste concentratie gehouden en kun je met volle teugen genieten. Opera is dan als een pure, sterke wijn. De klanknuancen van de muziek bedwelmen je, je zintuigen worden beroerd, het ‘piacere’ is volmaakt.

De kamermuzikale setting is echter niet de enige dimensie waarin Zürich zich als een operamekka kan ontpoppen. De huidige reprise van Die Frau ohne Schatten bewijst dat op niet mis te verstane wijze. Zo’n grote opera hier bezoeken is voor je zintuigen meer dan het drinken van wijn: het is als een duik in een badkuip vol whisky! Je gaat werkelijk kopje onder in de bombastische partituur van Strauss en blijft midden in die muziek zitten. Een belevenis die fysiek-akoestisch niet te vergelijken is met andere, grotere operahuizen waar dit soort werk op dit hoge niveau gebracht wordt.

Nu bedoel ik niet dat de avond een ’triomf van het fortissimo’ was. Onder leiding van Peter Tilling toonde het Zürcher Orchester juist een knap staaltje muzikale nuancering. Van de beangstigende, hoogdramatische passages tot de vibrerende strijkerssolo’s: telkens werd er een passende balans gevonden.

De uitstekende bezetting, met het keizerlijke paar van Emily Magee en Roberto Saccà, Birgit Remmert als Amme en de hartverwarmende, ontroerende Thomas Johannes Mayer als Barak, liet niets te wensen over.

Bijzonder vermeldenswaardig (om het nuchter uit te drukken) was de Färberin van Evelyn Herlitzius. Deze onlangs met Der Faust onderscheiden sopraan is zowel vocaal als theatraal zonder twijfel één van de meest spannende artiesten die op het operatoneel mee te maken zijn. Wanneer zij Wagner en Strauss zingt, kun je je enkel verbazen over de intensiteit van de klank die ze weet te produceren. Die zekerheid in haar intonatie en die onwankelbare, penetrante kracht van haar stem zijn echt zeldzaam.

Tel hierbij haar waakzame, meeslepende présence op en je hebt een ideale, volmaakte vertolking van de Färberin, die mij nog lang zal heugen en die in mijn ogen de maatstaf is voor deze rol. De magnetische levendigheid waarmee ze de seksueel gefrustreerde, sentimenteel onvervulde, arme vrouw van Barak invulde, maakte haar personage het emotionele centrum van de uitvoering.

Bij de nagenoeg uitverkochte zondagmatinee die ik bezocht, zat intendant Andreas Homoki in zijn loge. Hij volgde, zo wil ik geloven, met grote scepsis de dramaturgisch niet geheel lovenswaardige productie uit 2009/2010. Regisseur David Pountney gaf een niet altijd goed werkende interpretatie van het werk. Uit het publiek kwam zelfs een boeroep na de tweede akte, waarschijnlijk vanwege de als een carnavalsparty uitgedoste wereldcatastrofe, die door de confettiregen nogal lachwekkend werd.

Het valt niettemin te hopen dat de heer Homoki gedurende het luisteren vele andere operatitels heeft bedacht waarin hij Evelyn Herlitzius kan casten, zodat ons dit fantastische, buitengewone luistergenot in de toekomst nogmaals gegund wordt.

Zie voor meer informatie de website van het Opernhaus Zürich.