Voor velen was het een ware ontdekking: de opera Juliette van Bohuslav Martinů. In het Opernhaus Zürich werd de comeback van het werk van de Tsjechische componist voortgezet met een nieuwe productie. Een stevig succes, met Annette Dasch als prachtige Juliette.

Met de slogan ‘Een echte repertoire-ontdekking’ promoot het Opernhaus Zürich zijn nieuwe productie van Juliette. Een geheel passende leus. Maar of je over een echte ontdekking kunt spreken… Twee jaar geleden was Juliette al te zien bij het Grand Théâtre in Genève, overigens in een productie van de Parijse opera. En een jaar geleden ensceneerde de opera in Bremen het stuk.

Het Zürcher operahuis is die producties kennelijk vergeten. Maar grappig genoeg past dat wel bij dit surrealistische werk, dat zich afspeelt in een stad waar alle mensen een geheugen van maximaal tien minuten hebben.

Voor de lezers die de namen Martinů en Juliette nooit gehoord hebben – en dat zijn er vermoedelijk veel – wat info. In 1938 ging het werk in Parijs in wereldpremière. Het Franse libretto schreef Bohuslav Martinů (1890-1959) zelf, gebaseerd op Juliette ou la clé des songes, een theaterwerk van Georges Neveux, dat in 1951 ook verfilmd werd. Het thema is: de bijzondere aard van het menselijke geheugen, dat tegelijkertijd immaterieel en fundamenteel is in het leven.

In Zürich ensceneert huisintendant Andreas Homoki de productie. Generalmusikdirektor Fabio Luisi dirigeert. Christian Schmidt tekent voor het decor en de kostuums. Het eindproduct: een in ieder opzicht zeer goed geconstrueerde uitvoering, die het topniveau van het operahuis onderstreept.

De surrealistische sfeer van het werk komt door een intelligente dosering van scenische elementen goed tot uiting. Alles lijkt in eerste instantie normaal en alledaags te zijn, maar dan komt er plotseling een gigantisch cruiseschip door de deuren van de stadsbibliotheek gevaren, dendert er een trein door de ruimte en groeien er naaldbomen tussen de boekenkasten. De realiteit vervaagt. Plaats en tijd, droom en waarheid, herinnering en heden: het is niet meer te onderscheiden. Een alledaags surrealisme, op het randje van de waanzin.

De vloeiende, Debussy-achtige scèneovergangen en de geleidelijke, onhoudbare melodische golvingen in de muziek worden letterlijk gevat in de bewegingen en draaiingen van het decor. Lovenswaardig hoe goed het regiewerk van Homoki is afgestemd op de muziek. Op die manier ontstaat een artistieke droomwereld, waar je als toeschouwer helemaal in opgaat, ja, als gehypnotiseerd in meegesleept wordt.

Aan het harmonische en geoliede resultaat draagt ook de cast bij. Koor en solisten leveren onberispelijke prestaties. Subtiel en zonder geldingsdrang dompelen ze zich onder in de, dat moet ik erbij vermelden, wat monotone en hoogtepuntloze klankwereld van Martinů.

Nooit forcerend en fraai van klank zingt de Canadese tenor Joseph Kaiser in de rol van hoofdpersoon Michel, van wie we niet te weten komen of hij de gebeurtenissen droomt of werkelijk meemaakt. Geheel passend zingt hij met lichte stem, ergens tussen zelfspot en scepsis.

Verleidelijk mooi is de jonge Berlijnse Annette Dasch in de titelrol. Met een verbluffend rijpe passie en frisheid in haar stem vertolkt ze haar partij. Een geheel geslaagd huis- en roldebuut.

Ik zou alle Nederlandse operaliefhebbers niet alleen op deze productie, maar ook op het verdere programma in Zürich willen wijzen. Naast Norma in een enscenering van Robert Wilson is in februari ook een prachtige Ariadne auf Naxos te zien, waarin Eva-Maria Westbroek de Prima Donna zingt. Ook dat zal ongetwijfeld een droom zijn.

Zie voor meer informatie de website van het Opernhaus Zürich.