Discografie: Alcina en Tamerlano
Deze week domineren Alcina en Tamerlano het muziekleven in Amsterdam. De opera’s zijn beide te zien in producties van De Nationale Opera in de Amsterdamse Stadsschouwburg. Ter achtergrond geeft Basia Jaworski haar kijk op de cd- en dvd-opnamen van de twee Händel-werken.
Alcina
“Well, it’s about sex, isn’t it?” In haar inleiding voor de in 2011 door Arthaus Musik in Wenen opgenomen Alcina stelt de Amerikaanse thrillerschrijfster Donna Leon dat het (dat wisten wij natuurlijk niet) in vrijwel alle opera’s draait om seks, om het even of het Der Rosenkavalier, Madama Butterfly of Dido and Aeneas is. Waarbij Alcina, het door Händel op muziek gezette verhaal uit Orlando Furioso van Ariosto, de kroon spant.
Alcina is een tovenares die naar (jong) mannenvlees snakt. En als ze eenmaal op hen uitgekeken raakt, tovert ze haar slachtoffers om in wilde dieren en gaat op zoek naar nieuw ‘voedsel’. Totdat ze zelf verliefd wordt. Dat wordt haar ondergang. Men zou bijna medeleven met haar hebben!
De dvd-opname uit Wenen is buitengewoon fraai, wat onder meer te danken is aan regisseur Adrian Noble. In tegenstelling tot andere opera’s van Händel bevat Alcina veel balletmuziek, iets wat in de mooie en sfeervolle enscenering naadloos is geïntegreerd.
Anja Harteros is een voortreffelijke Alcina. Na haar zeer verscheurd gezongen ‘Ah! Mio cor’ volgt een zeer verdiend open doekje. Vesselina Kasarova is helemaal in haar element als Ruggiero, Adam Plachetka is een heerlijke Melisso en de jonge Duitse tenor Benjamin Bruns overtuigd als de heetgebakerde Oronte.
Mijn hart wordt echter gestolen door de jongenssopraan Alois Mühlbacher. De jongen is absoluut weergaloos in de rol van de naar zijn vermiste vader zoekende Oberto. Een aanrader!
Hieronder ‘Ah! Mio cor’ door Anja Harteros:
Veel Händel-liefhebbers beweren dat er niets boven de EMI-opname uit 1986 onder Richard Hickox gaat, met in de hoofdrol de onvergetelijke Arleen Augér. Daar kan ik een eind in meekomen, want de stem van de veel te jong gestorven sopraan is onaards mooi.
Ook Della Jones (Ruggiero) en Kathleen Kuhlmann (Bradamante) zijn absoluut onweerstaanbaar, maar de rest van de stemmen kunnen mij niet echt bekoren. Jammer, want ik vind de tempi echt mooi. Al moet ik toegeven dat vrijwel dezelfde bezetting in 1990 onder William Christie veel spannender klonk (piraten, Spotify of YouTube).
Hieronder Arleen Auger en haar versie van ‘Ah! Mio cor’:
In 1999 heeft William Christie Alcina live opgenomen voor Erato. Renée Fleming is een kwestie van smaak, zeker in de rol van Alcina. Aan mij is het in ieder geval niet besteed. Maar Susan Graham is een prachtige Ruggiero en Natalie Dessay wellicht de beste Morgana ooit. En Kathleen Kuhlmann mag weer eens laten horen waarom zij één van de mooiste mezzo’s uit de geschiedenis is.
Hieronder Renée Fleming:
Dat Alcina zo ontzettend populair is geworden en de laatste decennia zeer frequent wordt opgevoerd, hebben we voornamelijk aan Joan Sutherland te danken. Al in 1957 bracht zij Alcina in Londen tot leven, in een regie van Franco Zeffirelli. Jammer genoeg is daar geen video-opname van gemaakt, maar de rol heeft La Stupenda daarna nog ettelijke keren gezongen en opgenomen en er zijn veel zowel officiële als piratenopnamen in omloop.
Zelf heb ik een zwak voor de live-opname uit 1959 (DG, gemaakt naar aanleiding van de 200e sterfdag van Händel), niet in de laatste plaats vanwege Fritz Wunderlich, die de rol van Ruggiero zingt. Ook niet onbelangrijk: in de rol van Morgana zingt de Nederlandse sopraan Jeannette van Dijck. En geloof het of niet, maar de Cappella Coloniensis speelt onder leiding van Ferdinand Leitner al op authentieke instrumenten. In 1959!
De partituur is behoorlijk ingekort. Zo is zowat de hele rol van Obert gesneuveld. En toch… opera gaat voornamelijk over stemmen, nietwaar? En Sutherlands ‘Tornami a vagheggiar’ en Wunderlichs ‘Mi lusinga il dolce affetto’ zijn gewoon ongeëvenaard.
Hieronder Joan Sutherland:
Tamerlano
Het heeft mij al één vriendschap gekost, maar ik wil eerlijk zijn: ik ben geen grote liefhebber van Händel. En al helemaal niet van Tamerlano, een opera waarin de tijd lijkt stil te staan, om alleen af en toe een genadeloos lang durende coloratuur (met nog eens een da capo!) door te laten. Ik vermoed dat ik hierin niet de enige ben. De opera wordt zelden uitgevoerd en ik ken er maar twee opnamen van.
In 2008 werd Tamerlano in het Teatro Real in Madrid opgenomen door Opus Arte. De regie kwam van Graham Vick en Paul McCreesh had de muzikale leiding. De cast was zonder meer goed, met Sara Mingardo als een voortreffelijke Andronico voorop.
Plácido Domingo (Bajazet) maakte zijn debuut in een barokopera, maar zelfs hij, mijn grote idool, kon niet verhelpen dat ik telkens in slaap viel. Bij zijn ‘Figlia mia non pianger’ werd ik even ontroerd wakker, maar dat was dat.
Veel van de verveling komt zonder meer op rekening van de regisseur. Vicks productie is kaal, kil en (neem ik aan?) esthetisch verantwoord.
Hieronder Domingo in ‘Figlia mia non pianger’:
Veel interessanter vind ik de Tamerlano-opname op Naïve. John Mark Ainsley is een Bajazet uit duizenden en Karina Gauvin een veel betere Asteria dan Ingela Bohlin bij McCreesh.
Met Max Emanuel Cencic (Andronico) erbij kan de cast gewoon niet beter en dirigent Riccardo Minasi weet heel wat meer spanning in de partituur te brengen.
Hieronder John Mark Ainsley:
De auteur
16Reacties
Heel sympatiek Basia, dat je Joan Sutherland zoveel credit geeft m.b.t. tot haar Alcina.
De manier waarop La Stupenda, Marilyn Horne en Huguette Tourangeau in hun tijd Händel zongen, ondersteund door een groot, lekker vet spelend orkest, wordt nu afgedaan als niet authentiek en dus bijna ongewenst.
Emma K. Heeft naar mijn mening veel schade aangericht met haar vibratoloze gepiep.
De studio Decca Alcina met Sutherland, Berganza, Sinclair, Sciutti, Freni, Alva en Flagello (pfff, wat een bezetting) had wat mij betreft best ook wel in de rij Alcina’s mogen voorkomen.
Zeker als tijdsbeeld is die Decca opname van groot belang. Opmerkelijk in dit verband (en ook wel grappig als je de reactie van Hans van Verseveld leest): Sutherland en Kirkby namen voor L’oiseau lyre in 1986 samen met Hogwood Haendels oratorium Athalia op.
La Stupenda was toen al zestig maar dat weerhield The Gramophone er niet van de uitgave en met name Sutherland te bejubelen: ‘her singing is truly magnificent in its grandeur’. Sutherland (of haar collega/vriendin Marilyn Horne) geen grote Haendelzangeres? Iedereen die dat vindt, moet toch eens écht gaan luisteren.
Natuurlijk was Joan Sutherland een groot Händelzangeres, alleen schijn je dat tegenwoordig niet meer te mogen zeggen. Haar Rodelinda in Amsterdam op 3 juni 1973, die voor de eeuwigheid bewaard is gebleven op CD is daar het zingende voorbeeld van. Samen met Tourangeau, Margaretha Elkins, Eric Tappy, Cora Canne-Meijer en Pieter van der Berg in een juweel van een produktie van Tito Capobianco en kostuums van José Varona maakten deze zangers er een grandioos Händelspektakel van. Onvergetelijk.
Is die cd nog leverbaar?
Ik denk het niet. Hooguit antiquarisch. Een kopietje is overigens zo gebrand hoor.
ja maar dan moet je wel eerst het origineel zien te vinden …
Beste heer Dongelmans,
Nog maar eens een tip:
http://www.amazon.co.uk/Handel-Rodelinda-Georg-Friederich/dp/B000025UPN/ref=sr_1_sc_2?s=music&ie=UTF8&qid=1424900678&sr=1-2-spell&keywords=H%C3%A4ndel+-+Rodelinda.
Haast u!
Pieter K.
Hier kan je de complete Rodelinda uit 1973 als door Hans v.V beschreven downloaden. Instructies hoe er cd’s met tracks (in één muisklik!!) van te maken staan in een bijgevoegd textbestand. Pak de donwload uit met WinRar of het gratis http://www.7-zip.org/
SUCCES!!
http://tiny.cc/f14mux
Beste Pieter K. de Haan,
Hartelijk dank voor de gegevens. Ik ga er mijn voordeel mee doen!
geachte Heer Dongelmans.
Met chris horsmeier ik heb deze Rodelinda al paar jaar op cd label is Bella voce en nr BLV-107206,maar dit bestaat niet meer. Ga even verder zoeken voor U,misschien nog ergens anders. Deze is met JoanSutherland , Huguette tourangeau eric Tappy Cora Canne Meijer pieter van den Berg onder Richard Bonynge Amsterdam schouwburg 30 juni 1973.
nee helaas alleen te vinden op Bella Voce.
Best gedaan Vriendelijke groet
Beste C. Horsmeier,
Dankzij Pieter K. de Haan ben ik op amazon terecht gekomen waar de uitvoering nog steeds leverbaar is.
heel mooi hoop dat het lukt succes. veel plezier ermee dan is erg mooi. Heeft u deze uitvoering gezien in de schouwburg?? Onvergetelijk, net als haar Maria Stuarda toen in Amsterdam geweldig mooi .
Nee, helaas, mijn eerste bezoek aan de Amsterdamse Stadsschouwburg was pas in 1981 (Lohengrin). Maria Stuarda heb ik indertijd gelukkig op lp (Decca) gekocht en naderhand door cd vervangen.
Over Rodelinda gesproken: DG heeft een aantal opnamen op het label Westminster opnieuw uitgebracht in een doos met 40 cd’s. Daarbij een Rodelinda met Teresa Stich-Randall, Hilde Rössel-Majdan, Helen Watts, Alexander Young en in de mannelijke hoofdrol van Bertarido die andere grote Händel-pionier: mezzosopraan Maureen Forrester. Er staan wat dingen uit op Youtube, die van een LP zijn overgenomen, zoals het duet tussen Rodelinda en Bertarido:
http://youtu.be/LzCsn6MJJ1I
http://downwithtyranny.blogspot.com/2009/07/sunday-classics-maureen-forrester.html
AAAAAHHHH….zó mooi….SERSE!!!