Twee jonge zangeressen, Hanna Herfurtner en Bernadeta Astari, verpersoonlijken komende weken ‘de liefde’ in een nieuwe productie van Orphée et Eurydice bij de Nederlandse Reisopera. Kort voor de première in Enschede vertellen de sopranen over hun rol, hun samenwerking en de buitengewone precisie van regisseur Floris Visser.

Van premièrevrees of premièrestress lijkt weinig sprake te zijn bij Hanna Herfurtner en Bernadeta Astari. Het is woensdag 29 april, de dag van de generale, twee dagen voor de première van Orphée et Eurydice, maar ze zitten er bijzonder ontspannen bij. Natuurlijk, lastminutewijzigingen zijn er altijd in zo’n laatste week, maar het zijn er niet meer dan normaal. “Het ziet er heel goed uit”, zegt Herfurtner.

Hanna Herfurtner is een jonge sopraan uit München met een goed gevuld cv. Ze zong onder meer bij de Bregenzer Festspiele, de Salzburger Festspiele, de Staatsoper Berlin en het Theater an de Wien. Tijdens de Ruhr Triennale werd ze gespot door Reisopera-intendant Nicolas Mansfield en regisseur Floris Visser.

Bernadeta Astari is sinds enige seizoenen lid van het zangersensemble van de Reisopera. Nadat ze kleinere rollen zong in The Fairy Queen en understudy was voor Leïla in Les pêcheurs de perles gaat ze met L’Amour haar eerste grote rol bij het Enschedese gezelschap zingen. “We hebben het bewust zo opgebouwd. L’Amour komt op een perfect moment.”

Herfurtner en Astari zullen ieder zes van de twaalf voorstellingen van Glucks opera voor hun rekening nemen. Herfurtner de eerste vier en de laatste twee, Astari de voorstellingen daartussenin.

Geen van beiden heeft de rol van L’Amour eerder gezongen. Astari heeft wel wat ervaring met de bekendere Italiaanse versie van de opera. De Reisopera wilde de opera eerst in het Italiaans opvoeren. “Ik had al een deel ingestudeerd toen besloten werd om te switchen naar de Franse versie”, vertelt ze. “Het zijn allebei geweldige versies. Het Italiaans klinkt een beetje ‘evil’. Het Frans is verfijnder. Beide creëren een geheel eigen atmosfeer. Daarbij is het een behoorlijke uitdaging om in het Frans te zingen. Zelfs voor Franse mensen…”

“Het lastige is dat er een verschil is tussen gesproken Frans en gezongen Frans”, valt Herfurtner haar bij. “De beroemde Franse ‘r’ kun je bijvoorbeeld niet zingen zoals je hem uitspreekt. Je zingt hem harder, rollender. Dat is heel onnatuurlijk. Maar voor je zangtechniek is het ideaal. Ik houd ervan. Ik houd van het Frans: het is zo sensueel, zo edel en zo ‘smooth’.”

Beeldhouwer Floris Visser

Het bevalt Hertfurtner en Astari goed dat ze samen aan hun vertolking van de rol kunnen werken. “We hebben het er veel over”, zegt Hertfurtner. “Tijdens de pauzes, tussendoor bij de repetities, eigenlijk voortdurend.”

“We hebben het vaak over regiedetails”, zegt Astari. “Wat denk je bij het zingen van dat woord? Ging je daar nu een stuk achteruit of niet? Ik kan wel zeggen dat ik veel geleerd heb door naar Hanna te kijken.”

Iemand van wie beiden veel leren is regisseur Floris Visser. “Hij is heel, héél precies”, zegt Herfurtner bewonderend. “Hij weet exact wat hij wil. Hoe je moet kijken, hoe je je hand moet opheffen… Hij is als een artiest die beeldhouwt. Dat helpt bij een dubbelcast, dan weet je beiden precies de richting die je op moet.”

“Ik zou het eerder richtlijnen noemen dan een richting”, reageert Astari. “Floris is heel nauwgezet. Maar hij is ook erg ondersteunend. Hij geeft van die hints en tips die je helpen om de juiste expressies te vinden. Gisteren nog kwam hij naar me toe en zei: ‘Deta, geef 20 procent minder. Je probeert het nu te hard.’ Zoiets verbetert mijn acteerskills.”

“Werken met Floris is als een doorlopende workshop”, zegt Herfurtner. “Je kunt zo veel van hem leren. Want behalve een goede regisseur is hij ook een goede acteur. Hij doet veel voor. Het lastige is dat zijn lichaamstaal, die voor hem heel natuurlijk is, voor ons soms niet zo natuurlijk is. Je moet een manier vinden om het je eigen te maken. Dan helpt het om met Bernadeta te overleggen hoe zij dat doet.”

De liefde

L’Amour is een fascinerend personage. De liefde is immers waar iedere opera om draait. Tegelijkertijd is het een moeilijk te vatten persoon. Als het al een persoon is…

“Ik stelde me L’Amour altijd als zo’n kleine, naakte jongen voor, zoals je hem op veel schilderijen ziet. Zo’n lieve, onschuldige Cupido”, zegt Astari. “Maar in deze productie zoeken we naar een laag daaronder.”

“In deze productie is L’Amour geen god die van boven komt om de mensen te helpen”, zegt Herfurtner. “L’Amour is eerder een allegorie of een schaduw. Met het sterven van Eurydice is de liefde gestorven, maar toch is L’Amour nog steeds daar. Dat is een hel voor Orphée. De liefde is nog altijd aanwezig, maar Eurydice is er niet meer. Dat maakt hem waanzinnig. L’Amour is dus meer een ‘aanwezigheid’. Het is er, maar doet niets en geeft geen antwoord.”

“L’Amour is een soort spiegel voor Orphée”, vult Astari aan. “Het is een bevestiging van zijn liefde. In zekere zin ís het zijn liefde.”

Herfurtner: “Dat maakt het zo moeilijk om te acteren. Je moet iemand spelen die niet echt iemand is… Het is ook heel interessant dat L’Amour de enige op het toneel is die niet allerlei emoties rond de liefde doormaakt. Iedereen wordt door de liefde meegevoerd of wordt er wanhopig door gedreven, maar de liefde zelf niet. De liefde is als een rots, onbeweegbaar en onaantastbaar. Dat maakt het ook zo moeilijk om deze rol te omschrijven.”

Gezien deze rolinterpretatie moet L’Amour gedurende de hele voorstelling op het toneel blijven. Fysiek veeleisend. “Gelukkig kunnen we op sommige momenten in de voorstelling even op adem komen”, zegt Herfurtner. “Wat dat betreft heeft Samuel Boden het zwaarder als Orphée. Hij is de hele tijd op het toneel en moet continu zingen. Het is werkelijk ongelofelijk wat hij presteert. Ik denk niet dat er tenoren zijn die hem dat nadoen.”

Toekomstplannen

Na de speelreeks van Orphée et Eurydice vertrekt Herfurtner onder meer naar Oostenrijk voor een reprise van La finta giardiniera en twee oudemuziekfestivals. Meer optredens in Nederland (dit wordt haar Nederlandse debuut) zou ze zeker verwelkomen. “Het is een relaxed en open land. En er is een goede cultuur rond oude muziek. Ik zing heel veel oude muziek, dus hopelijk kom ik hier terug.”

Bernadeta Astari verlaat na dit seizoen het zangersensemble van de Reisopera, maar komt in de toekomst zeker terug bij het gezelschap voor een nieuwe rol. Verder is ze druk met de Indonesische opera Kartini – Letters of a Javanese princess, die in september op tournee zal gaan, zowel in Nederland als in Indonesië, haar geboorteland.

Verder gaat Astari Brittens werk Les Illuminations opnemen bij het Britten Jeugd Strijkorkest, waarmee ze ook op tournee gaat in Frankrijk. “Er zit heel wat Franse muziek in mijn hoofd dit jaar”, vat ze lachend samen.

Orphée et Eurydice gaat op vrijdag 1 mei in première in het Wilminktheater in Enschede en is daarna tot en met 6 juni nog elf keer te zien in verschillende theaters in het land. Zie voor meer informatie de website van de Nederlandse Reisopera.