De Johannes Passion met het Concertgebouworkest, een liedrecital in de Kleine Zaal, Semele in de Grote Zaal: sopraan Carolyn Sampson was de afgelopen maanden alomtegenwoordig in het Concertgebouw. Bij één van haar optredens trof Basia Jaworski haar om te spreken over haar nieuwste project: Fleurs.

Op dinsdag 14 april maakte de Britse sopraan Carolyn Sampson haar opwachting in de Kleine Zaal van het Concertgebouw met een niet-alledaags liedprogramma. Niet zozeer de componisten stonden centraal, maar… bloemen. Dit keer dus geen Bach, Händel of Purcell voor de voornamelijk bij oudemuziekliefhebbers zeer geliefde zangeres. Hoewel… Purcell bracht óók een ode aan de roos.

De website van het Concertgebouw vatte Sampsons recital mooi samem: “Normaal krijgt operadiva Sampson bloemen toegeworpen, maar vanavond offreert ze de zaal een boeket.”

Met het bloemenrecital reist Sampson nu door heel Europa, waar ook een goede commerciële reden voor is: bij de Zweedse firma BIS is haar langverwachte nieuwe soloalbum, Fleurs, verschenen. Rozen, heel erg veel rozen passeren daarop de revue, maar ook sneeuwklokjes, jasmijn en lelietjes van dalen worden niet vergeten.

De middag voor haar recital ontmoette ik haar in het Concertgebouwcafé. Haar dochtertje van 4 jaar speelde buiten, haar zoontje van 6 moest ze helaas thuislaten: hij gaat al naar school en dan kun je hem niet zomaar meenemen naar Amsterdam.

Haar kinderen zijn de voornaamste reden dat Sampson weinig opera doet. Dan moet ze vaak en veel van huis zijn en dat heeft ze er niet voor over. Thuis is daarbij Freiburg, waar ze al negen jaar woont met haar man, die een baan heeft bij het Freiburger Barockorchester.

“Ik doe mijn best om niet meer dan twee projecten per maand te doen, maar soms loopt het uit. In de maanden april en zeker mei ben ik altijd drukker dan mij lief is. Er komen dan natuurlijk allerlei passies en paasoratoria voorbij, maar ik denk niet dat het alleen daaraan ligt. Ook mijn recitals worden vaker in die twee maanden geprogrammeerd.”

Komt Bach haar in die maanden weleens de neus uit? “O nee! Bach verveelt echt nooit, zeker de beide passies niet. Ik kan er altijd iets nieuws in ontdekken”.

Familietraditie

Carolyn Sampson komt uit een echte lerarenfamilie. Zo was haar vader wiskundeleraar. Muziek speelde een minder grote rol in het gezin. “Maar we hadden thuis een piano waar altijd op gespeeld werd”, vertelt ze.

“Toen mijn stem ontdekt werd, ging ik naar het conservatorium, maar het was eigenlijk de bedoeling dat ik muziekleraar werd. Dat wilde ik zelf ook; het paste perfect in de familietraditie. Maar daar was mijn leraar het niet mee eens. Hij vond dat ik veel meer in mijn mars had en zo werd ik naar Londen gestuurd, waar ik mij bij Harry Christophers van The Sixteen moest melden. Daarna ging het zoals het altijd gaat: een zangeres werd ziek en ik viel in. Dat was in Samson van Händel.”

Hieronder het duet ‘Welcome as the dawn of day’ uit Samson van Händel:

Poulenc

Sampson gaf inmiddels drie recitals in Amsterdam, waar ze bijzonder goede herinneren aan heeft. In een eerder optreden met Julius Drake zong ze onder meer diverse Franse liederen. Repertoire naar haar hart.

“Het doet iets met mij. Ik houd bijvoorbeeld bijzonder veel van Poulenc. Vorig jaar heb ik samen met Capella Amsterdam zijn Stabat Mater opgenomen voor Harmondia Mundi. Ik zong het werkelijk met tranen in mijn ogen. Zo, zo mooi!”

“Ik zou ook heel graag Blanche in Poulencs opera Dialogues des carmélites willen zingen. Dat is mijn droomrol! Hopelijk komt er ooit iets van, maar vooralsnog staat ze nog niet op de planning. Binnenkort ga ik wel een rol in een andere prachtige Franse opera zingen: Mélisande. Daar mag ik nog niets over vertellen, maar je mag wel weten dat ik mij er enorm op verheug!”

Hieronder ‘Vidit suum dulcem natum’ uit het Stabat Mater van Poulenc:

John Musto

Ander repertoire waar Sampson zeer van houdt, is het romantische, symfonische repertoire. “Mocht ik ooit alleen thuis kunnen zijn en een avondje voor mij zelf hebben, zonder welke verplichting dan ook, dan zou ik de tweede symfonie van Mahler opzetten. Daar ben ik dol op. Maar ook Brahms 4 en de Symphonie Fantastique van Berlioz. Of iets van Sjostakovitsj: ik houd van zijn heftigheid!”

Het liefst zingt Sampson echter liedrecitals. “Ze zijn voor mij van grootst belang. Daar wil ik mij in de toekomst ook meer op concentreren.”

In juli staat iets spannends op Sampson te wachten. In de Londense Wigmore Hall gaat ze de sopraansolo in het tweede strijkkwartet van Schönberg zingen. “Plus een nieuw werk van John Musto, dat hij speciaal voor mij heeft gecomponeerd. De partituur heb ik net gekregen en ik moet het me nog eigen maken. Ik kijk er echt naar uit!”

Bloemenmeisje

Eerst blijft Sampson echter geconcentreerd op haar bloemenproject. Het idee daarvoor kwam van Joseph Middleton, haar pianist. “We zijn niet alleen partners, maar ook goede vrienden. Hij kent me dan ook goed en weet wat bij me past. Dus bedacht hij dat het eigenlijk onzin was om met de zoveelste Schubert of Schumann te komen, maar dat het veel leuker was om iets met een thema te doen.”

“Het thema ‘bloemen’ lag voor de hand. Er zijn nergens zo veel liederen over geschreven als over bloemen! Nou ja, natuurlijk ook over liefde, seks en vrouwen, maar een bloem is eigenlijk net een vrouw. En andersom. Ja toch?”

Het programma is in vier secties verdeeld: de roos, als de bloemen gaan spreken, een Frans boeket en bloemenmeisjes van Strauss. “Of het waar is dat alle sopranen van Strauss houden? Ja, dat denk ik wel. Misschien omdat hij zelf zo van sopranen hield? Zijn mooiste muziek heeft hij voor een sopraanstem gecomponeerd. Eigenlijk heeft hij weinig liederen voor tenor geschreven. Maar als ik zijn liederen vertolkt door Jonas Kaufmann hoor, dan word ik week in mijn knieën!”

Sampsons nieuwste cd laat mij niet los, zo mooi vind ik hem. Of het nu het verrassend pittig gezongen lied ‘Sweeter than roses’ van Purcell is of het lichtelijk geparfumeerde ‘Les roses d’Ispahan’ van Fauré, het etherische ‘Mädchenblumen’ van Strauss of het poëtisch en sensuele ‘Les Lilas qui avaient fleuri’ van Lili Boulanger: het is allemaal erg mooi.

Ik kan natuurlijk naar allerlei superlatieven gaan zoeken om zowel de liedkeuze als Sampsons kristalheldere stem te beschrijven, maar een simpel ‘mooi’ volstaat, denk ik. Het is net als al de bloemen waar ze over zingt: fleurig, vluchtig en vergankelijk. Zoals alles, eigenlijk.