Sinds lange tijd is de opera Der Kaiser von Atlantis in Nederland te zien. Op zaterdag 3 oktober vindt een uitvoering plaats in de IJ-Salon, in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam. Het werk van Kien en Ullmann ontstond in het concentratiekamp Theresienstadt.

Bijzonder aan Der Kaiser von Atlantis is dat het werk geschreven is in een concentratiekamp. In 1943 werkten librettist Peter Kien en componist Viktor Ullmann in Theresienstadt samen aan de partituur. Er moet in maart 1944 zijn gerepeteerd aan de productie, maar hij is nooit in de concertzaal, waarover het kamp beschikte, opgevoerd. De satire op de macht beviel de nazi’s vermoedelijk niet.

De makers werden in 1944 omgebracht in Auschwitz, het stuk echter overleefde het kamp. De partituur werd meegesmokkeld door Emil Utitz, één van de geïnterneerden, die als kampbibliothecaris werkte. Het belandde uiteindelijk in Basel. Toen dirigent Kerry Woodward de opera ontdekte en constateerde dat de partituur onvolledig was, consulteerde hij het medium Rosemary Brown, die meende dat ze contact kon maken met de overleden makers. In latere versies zijn haar wijzigingen weer teruggedraaid.

De eerste opvoering vond plaats door De Nederlandse Operastichting in Theater Bellevue in Amsterdam. Meinard Kraak, Roberta Alexander en Tom Haenen zongen enkele van de rollen in die productie in 1975. Later zijn herziene versies opgevoerd in onder meer Brussel, New York en op de plaats waar het werk ontstond, het kamp Theresienstadt, in 1995. In dat jaar was er ook een Holland Festival-productie onder leiding van Ed Spanjaard met Lodewijk de Boer als regisseur.

In de uitvoering van aanstaande zaterdag zingen sopraan Hanneke de Wit, mezzosopraan Cora Burggraaf, tenor Erik Slik, de baritons Robbert Muuse en Jan Willem Baljet en de bas Huub Claessens. Ze worden begeleid door Camerata RCO. Pedro Halffter dirigeert en Kaptein Roodnat verzorgt het zaalontwerp.

Afgelopen zondag was dramaturg Carel Alphenaar te gast in het tv-programma Podium Witteman. Het gesprek over Der Kaiser von Atlantis begint op 8’30’’ in de video. Informatie over de kaartverkoop vindt u op de website van het Muziekgebouw aan het IJ.

Voor 4 mei 2016 bereidt M31 foundation een productie van de opera voor. Daarover is meer informatie te vinden op hun website.