In de ZaterdagMatinee lijkt een Puccini-traditie te zijn ontstaan. Afgelopen zaterdag was de opera Madama Butterfly aan de beurt. De operaserie wist zijn reputatie op het gebied van casting eer aan te doen. In het stralende middelpunt stond de Butterfly van rijzende ster Lianna Haroutounian, die het publiek in de tweede akte massaal naar de zakdoeken deed grijpen.

In Madama Butterfly staat één karakter centraal: dat van de Japanse geisha Cio-Cio-San, die alles – haar religie, haar familie, haar aanzien – opgeeft om met een Amerikaanse marinier, Pinkerton, te trouwen. Dat Pinkerton dit huwelijk niet erg serieus neemt, ontgaat haar volledig.

Jaren wacht Cio-Cio-San in Nagasaki op de terugkeer van haar geliefde, samen met het haar jonge zoontje. Uiteindelijk arriveert Pinkerton met zijn Amerikaanse echtgenote Kate en neemt zijn zoon mee. Nu ze alles verloren heeft, zit er voor de gebroken Butterfly niets op dan een einde aan haar leven te maken.

Butterfly werd vertolkt door de Armeense sopraan Lianna Haroutounian. Deze sopraan begon haar internationale carrière in 2013 door op het laatste moment als totaal onbekende zangeres de rol van Elisabetta in Don Carlo over te nemen van Anja Harteros. In een sterrencast met onder anderen Jonas Kaufmann wist ze zich meer dan uitstekend te redden; ze deed de afzegging van Harteros volledig vergeten. Sindsdien is de sopraan steeds vaker te zien op de grote internationale tonelen.

Haroutounian was vocaal een welhaast perfecte Cio-Cio-San. Haar sopraan heeft een ietwat donkere, warme klank, die ook in de hoogte kan schitteren, zonder aan warmte in te boeten. Alle registers vloeien prachtig in elkaar over en ze kan zachte en tedere zang feilloos afwisselen met luide, geëmotioneerde uithalen. Bovendien hoeft ze haar stem nergens te forceren. Het is te hopen dat De Nationale Opera Haroutounian op korte termijn voor een rol weet te strikken, voordat deze zangeres ‘te groot’ wordt voor Amsterdam.

Haroutounian wist de rol van Butterfly behalve uitstekend te zingen ook aangrijpend te acteren op het podium van het Concertgebouw, waardoor het publiek niet anders kon dan volkomen meegesleept te worden in de ontwikkeling van een jong, naïef meisje naar een gebroken maar sterke vrouw. Om mij heen werden er in de loop van de tweede akte steeds meer zakdoekjes getrokken en er werd hoorbaar zachtjes gesnift. Ook uw recensent wist het niet droog te houden.

Naast Haroutounian schitterde de Canadese alt Marie-Nicole Lemieux als Suzuki. Met haar donkere stem met diepe laagte wist ze de zaal schitterend te vullen en in het duet waarin ze met Butterfly het huis met bloemen versiert, kwam haar stem prachtig samen met die van Haroutounian. Ik kende Lemieux vooral als barokzangeres, maar ze blijkt ook meer dan toegerust voor Puccini.

Pinkerton, Butterfly’s geliefde, werd door de mij onbekende Poolse tenor Arnold Rutkowski vertolkt. Wat een ontdekking: ik heb zelden een zo uitstekend zingende Pinkerton gehoord. Hij had volume en een prachtig, verleidelijk, Italiaans geluid, en hij leek nergens tegen de grenzen van zijn stem aan te zitten. De huwelijksnacht van Pinkerton en Cio-Cio-San was dan ook een genot om te horen. Hun topstemmen smolten op prachtige wijze samen.

Als Amerikaanse consul wist de Italiaanse bariton Angelo Veccia het niveau van de andere solisten te halen. Zijn Sharpless klonk warm en vaderlijk en op het gebied van zowel zang als acteerwerk wist hij de verscheurdheid van het karakter uitstekend neer te zetten.

De kleinere zangrollen waren eveneens uitstekend bezet. Speciale vermelding verdient de Goro van de Zuid-Koreaanse tenor Ho-yoon Chung, die het dubieuze karakter van de huwelijksmakelaar zowel zingend als acterend heerlijk wist te vertolken. Eveneens alle lof verdienen de drie jonge Nederlandse talenten, die de familie van Butterfly uitstekend vertolkten: Ruth Willemse (eerder nog Kate Pinkerton bij de Reisopera) als moeder, Maria Fiselier als tante en Kate Pinkerton, en Julia Westendorp als nicht.

De koorbijdrage is in deze opera relatief klein, maar het Groot Omroepkoor leverde onder leiding van Martin Wright zoals gebruikelijk een uitstekende bijdrage. Als bruidsgasten vertolkte het koor helder de verschillende emoties (warmte gevolgd door verontwaardiging) en in de tweede akte werd er vanaf de gang een weergaloos ‘zoemkoor’ gezongen.

Er bestaat echter geen Puccini zonder orkest en juist op dat gebied kreeg de artistieke leiding van de Matinee een flinke uitdaging voorgeschoteld. Op het allerlaatste moment meldde de geplande dirigent Karl Mark Chichon zich ziek. Te elfder ure werd de onbekende Italiaanse dirigent Pietro Rizzo bereid gevonden om in te springen. Met een wonderbaarlijk resultaat: het Radio Filharmonisch Orkest wist onder zijn leiding te schitteren alsof het de partituur al weken tot in de kleinste details met hem had ingestudeerd.

Het enige minpunt van deze concertante Butterfly was dat het geen geënsceneerde productie was. Zo verlieten Haroutounian en Lemieux het podium tijdens het zoemkoor, een moment waarop juist de aanwezigheid van beide eindeloos wachtende karakters het drama extra pregnant maakt. Tevens ontbrak het jonge zoontje van Butterfly op het toneel. Hierdoor moest Haroutounian soms interacteren met het luchtledige. Al getuigt het van Haroutounians grootse talent dat deze afwezigheid in de slotscène niet stoorde.