Al vijftien jaar lang keert hij telkens weer terug op het programma in het Nationaltheater in München: de Elektra van regisseur Herbert Wernicke. Momenteel met een hoogstaande bezetting: Evelyn Herlitzius, René Pape en Gabriele Schnaut.

Denk er eens over na: hoeveel operaensceneringen uit de jaren negentig kent u die vandaag nog gespeeld worden? Het zijn er weinig. Producties zijn tegenwoordig in de regel een kort leven beschoren. Gelukkig maar, zullen sommigen denken, want hoeveel zinloze producties hebt u niet gezien waarvan u blij was dat ze niet nog een keer opgevoerd werden?

De Elektra van de Bayerische Staatsoper is een uitzondering. De productie is een klassieker, bijna legendarisch. Sinds de première in 1997 is de voorstelling meer dan 55 keer gespeeld. Het regieconcept – archetypisch en stijlvast – komt van de hand van een echte theaterkunstenaar: Herbert Wernicke, die eveneens decor, kostuums en licht ontworpen heeft. Onder zijn regie is een indrukwekkend Gesamtkunstwerk van klassieke eenvoud en grootte ontstaan. Het geeft de monumentaliteit van de partituur van Richard Strauss alle ruimte.

De voorstelling is abstraherend en overweldigend. Een vierkant decorstuk, zo groot als de gehele toneellijst, verbeeldt de poort van het paleis van de Atriden. Daarin openen zich slechts smalle spleten licht, bloedrood of kobaltblauw.

Klytämnestra verschijnt onder de donderende klanken van een mars. Het vierkant kantelt zich diagonaal, zodat de bühne zich breed opent. Klytämnestra staat bovenaan een trap, gehuld in de lange, koninklijke mantel van Agamemnon, gemaakt uit dezelfde purperen stof als het theaterdoek, met zware gouden kwasten. Een theatraal effect met grootse intensiteit, hangend tussen abstractie en realiteit.

Wernicke overleed in 2002, op slechts 50-jarige leeftijd, terwijl hij in Basel aan het repeteren was. Zijn Münchner Elektra overleefde hem dus. Een trieste noot bij deze productie. Maar voor mijzelf zijn er ook mooie herinneringen: ik zag de productie voor het eerst in 1998 en raakte er diep van onder de indruk.

Elektra werd destijds gezongen door Gabriele Schnaut: vocaal een indrukwekkende ‘klankzuil’, onvergetelijk door haar tekstinterpretatie. Ze wist het libretto van Hugo von Hofmannsthal met veel diepte, soberheid en zuiverheid over te brengen, waarmee ze zich verre hield van de gebruikelijke bruloefeningen van veel andere Elektra’s.

Vandaag, anno 2016, is Gabriele Schnaut een net zo sterke en beluisterenswaardige Klytämnestra. Haar présence en tekstuele duidelijkheid creëren een aangrijpende interpretatie, die het oorspronkelijke regieconcept, waarin Wernicke de archaïsche tragediegeest vertaalt in statueske figuren, volledig trouw blijft.

De titelrol wordt in de huidige herneming vertolkt door Evelyn Herlitzius, wellicht de beste Elektra die vandaag de dag te horen is. In Brussel, Berlijn, Zürich en Milaan heb ik haar energieke vertolking van de moordlustige vrouw al vaak kunnen bewonderen. De bijna pathologische opwinding die ze in haar interpretatie stopt, past niettemin wat minder goed bij het streng-statische concept van deze productie.

Edith Haller brengt Chrysothemis met heldere stem en verzorgde, fraaie zanglijnen. De kleine zus – de antiheldin, die door haar familieleden volledig weggedrukt wordt – krijgt zo een zeer passende stem.

Zoals altijd sensationeel is René Pape. Vocaal en theatraal weet hij een Orest van imposant formaat te vertolken. Momenteel is er waarschijnlijk niemand die hem kan evenaren.

Elektra is met deze topbezetting nog één keer te zien, op 22 april, geleid door Simone Young. Maar de productie blijft op het repertoire in München staan. In seizoen 2016/2017 is de voorstelling weer te zien. The legend goes on!