Bij Col Legno verscheen onlangs een nieuwe opname van Parsifal. Ter vergelijking twee eerder uitgebrachte Parsifals: eentje met een uitmuntende regie van Lehnhoff en eentje met een briljante muzikale uitvoering door Thielemann.

Lehnhof
Nikolaus Lehnhoff behoort tegenwoordig tot de beste Wagner-regisseurs ter wereld. Over zijn Parsifal uit Baden-Baden (Opus Arte OA 0915 D) ben ik ronduit enthousiast. Zelden zie je zo’n mooie, goed doordachte en consequent doorgevoerde regie.

Deze schitterende productie was oorspronkelijk voor de English National Opera in Londen gemaakt, waarna die in San Francisco en Chicago te zien was. In 2005 werd die vanuit Chicago naar Baden-Baden gehaald, met de bedoeling er een film van te maken.

De recensies waren bijna allemaal zeer lovend. En terecht. Wel werden sommige critici gestoord door wat ze de omkering van de feiten noemden. In Lehnhoff’s visie strijden de graalridders niet tegen de destructieve krachten, nee, zij zijn zelf de destructieve kracht. Ooit met de beste intenties opgericht om mensen nader tot elkaar te brengen, zijn ze in de loop der tijd al hun menselijkheid kwijtgeraakt. Een soort sekte dus, verstard en verroest in hun oude gewoontes.

Het kan ook niet anders dan dat ze gedoemd zijn om samen met Amfortas (uit) te sterven. Willen ze overleven, dan moeten ze samen met Parsifal, en met Kundry, de tunnel door, een nieuwe toekomst tegemoet.

Het is een open einde, anders dan Wagner had gewild, maar zeer logisch en verklaarbaar en als zodanig meer dan acceptabel.

De cast kan moeilijk overtroffen worden. Christopher Ventris is een fenomenale Parsifal, zeer overtuigend gezongen en gespeeld. Waltraud Meier is een Kundry uit duizenden en Thomas Hampson ontroert als een gekwelde Amfortas.

Schitterend zijn ook Matti Salminen (Gurnemanz) en Tom Fox (Klingsor). De kostuums zijn prachtig en de choreografie (de dansende bloemenmeisjes en de verleidingscéne in het bijzonder) is zeer fraai.

Ook de kwaliteit van het beeld en geluid laat niets te wensen over. Kijk, zo hoort men een opera te verfilmen. Geen twijfel mogelijk: voor mij absoluut één van de beste (zo niet de beste) opera-dvd’s!

Thielemann
Van dirigent Christian Thielemann zegt men dat hij een waardige opvolger is van Wilhelm Furtwängler, en daar zit wat in. Zijn voorliefde voor de grote Duitse componisten steekt hij niet onder stoelen of banken en zijn interpretaties daarvan worden dan ook zeer terecht geroemd.

Ook zijn grilligheid en eigengereidheid heeft hij met zijn illustere voorganger gemeen; zijn interpretaties zijn vaak omstreden.

Ik mag dat wel, want daardoor dwingt hij zijn toehoorder tot aandachtig luisteren. Het meest bevallen me zijn Wagner-interpretaties, vaak uitbundig en breed uitgesponnen.

Op dat punt stelt hij me in de live in Wenen opgenomen Parsifal (DG 4776006) opnieuw niet teleur. Hij legt de nadruk niet zozeer op de mystiek, als wel op het menselijke aspect van het werk en het werkelijk briljant spelende orkest volgt hem op de voet.

De productie is de laatste Parsifal van Plácido Domingo, want inmiddels heeft hij die rol (terecht) laten vallen. Maar al is hij hoorbaar niet meer zo piepjong, nog steeds weet hij volkomen te overtuigen, wat eigenlijk ook voor Waltraud Meier’s Kundry geldt.

Franz-Josef Selig is een fantastische Gurnemanz – zijn warme bas met een prachtig legato lijkt geschapen voor de lange monologen – en Falk Struckmann zet een pracht van een Amfortas neer.