YouTube-portret: Martern aller Arten
Het is één van de vocale hoogtepunten van Die Entführung aus dem Serail: de virtuoze aria ‘Martern aller arten’, gezongen door Konstanze. Vele sopranen maakten goede sier met het stuk. Een portret in beeld van enkele vertolkingen. Met dank aan YouTube.
Konstanze is gevangengenomen door de Turkse heerser Bassa Selim. Ze wordt goed behandeld, maar al snel blijkt waarom: Bassa Selim bemint haar en wil van haar zijn nieuwste aanwinst maken in zijn harem. Iets wat Konstanze pertinent weigert, omdat haar hart de Spaanse edelman Belmonte behoort.
In de aria zingt Konstanze dat ze niet bang is voor “Martern aller Arten”, martelingen van alle soort. Niets kan haar doen sidderen, behalve de gedachte ontrouw te zijn aan haar geliefde. “Willig, unverdrossen wähl ich jede Pein und Not” – gewillig, onverdroten accepteer ik elke pijn en nood.
Het is een krachtig, vastberaden moment voor Konstanze, door Mozart prachtig omgezet in noten. De verbetenheid spat ervan af. Tegelijk toont Konstanze, nobel als ze is, een zachte kant: als Bassa Selim haar spaart, zal de hemel hem zeker zegenen.
Een zeer expressieve vertolking geeft de Duitse sopraan Diana Damrau, hieronder in een productie uit het Gran Teatre del Liceu in Barcelona, 2010. De regisseur geeft de scène een interessante interpretatie.
https://www.youtube.com/watch?v=L2EwD-6DAcA
Een andere Konstanze van recente datum biedt de Zweedse sopraan Malin Hartelius. Hieronder zingt ze ‘Martern aller Arten’ in een productie van het Festival d’Aix-en-Provence, 2004.
Ga je wat verder terug in de tijd, dan zijn er tal van glorieuze vertolkingen te vinden. De bekende coloratuursopraan Beverly Sills zal weinig moeite hebben gehad met de halsbrekende noten. Ze zong de rol van 1965 tot 1975 bij zeven verschillende gezelschappen, waaronder de New York City Opera. De clip hieronder biedt een leuke kijk in de partituur.
https://www.youtube.com/watch?v=O_UjDr08TIA
Gaat het om zangeressen van weleer, dan mag in mijn ogen Edda Moser niet ontbreken. Ze staat in mijn geheugen gegrift door haar uitvoering van ‘Der Hölle Rache’, de bekende aria van de Koningin van de Nacht uit Die Zauberflöte, maar haar versie van ‘Martern aller Arten’ mag er ook zijn.
Het Scottish Chamber Orchestra en Sir Charles Mackerras brachten Die Entführung in 2009 naar Istanbul. Met een cast van vooraanstaande zangers maakten ze de film Mozart in Turkey, een combinatie van een documentaire en een verfilming van Mozarts werk tegen de achtergrond van het Topkapi-paleis. Hieronder ‘Martern aller Arten’ uit deze film, gezongen door Yelda Kodalli:
De Nationale Opera zet Die Entführung aus dem Serail vanaf 13 januari weer op het toneel. Het is aan de Nederlandse sopraan Lenneke Ruiten om de rol van Konstanze en daarmee ‘Martern aller Arten’ te interpreteren. Kan ze zich daarbij laten inspireren door een voorbeeld uit eigen land? Zeker weten. Cristina Deutekom zong de rol. Haar interpretatie werd in 1969 vastgelegd in het Concertgebouw en vormt een daverende afsluiting van dit overzicht.
De auteur
18Reacties
We gaan natuurlijk geen ranglijstjes maken, want het gaat wel om MENSEN, ja? Respect! Bovendien staan de dames Deutekom en Sills met afstand overduidelijk op nummer 1 en nummer 2. Hier horen wij Mozart.
Damrau lijkt begeleid te worden door een Spaanse Jostiband.
Lenneke Ruiten zond deze rol al eerder olv Frans Brüggen. Deze uitvoering staat online via het Youtube kanaal van AVROTROS Klassiek https://www.youtube.com/watch?v=jTZ4MCY2GBo
typefoutje: ‘zong’
Ik mis twee fraaie uitvoeringen: Arleen Auger op DG (met Karl Boehm op de bok) en Luba Orgonasova op Archiv (o.l.v. John Eliot Gardiner).
Beste Maarten-Jan, we hebben lang geleden afgesproken dat we bij dergelijke overzichten of discografieën nooit aangeven wat we missen. 🙂
Ik noemde Orgonasova al in mijn reactie op de bespreking van drie opnames van Die Entführung door Basia.
@Rudolph, ik zie het, een terechte vermelding, maar daar had ik nog niet gekeken.
`n Supervedette, La Damrau.
Ook Ivor Bolton en de zijnen: puur genieten.(Inderdaad, @Olivier Keegel -donderdag 12-, speelvreugde kan hun bepaald niet ontzegd worden.)
metdank voor de prachtige uitvoering en bijzondere stem
van La Deutekom
met dank aan Deutekom echt wel de beste,maar helaas mis ik imn dit overzicht wel Sonja Poot een geweldige Marten zong ze onder Hans Vonk.
JAMMER.
@Chris. Inderdaad Deutekom was geweldig in deze aria maar Sonja Poot was onvergetelijk in deze rol en ze zong de coloraturen minder staccato en ze kon ook nog uitstekend acteren. Ik zie haar nog staan op het podium van de Amsterdamse Stadsschouwburg.
Geweldige sopraan, deze Sonja Poot. Ik hoorde haar voor het eerst in 1984 met Het Gelders Orkest, toen ze in de fantastische akoestiek van de Nijmeegse Vereeniging optrad o.a. in aanwezigheid van prinses Juliana. Dit was b.g.v. het 125-jarig bestaan van het Nijmeegs Mannenkoor. Met het Miserere uit Il Trovatore wist ze meer dan duizend luisteraars finaal in te pakken.
@Maarten-Jan. Hartelijk dank voor deze mooie muzikale herinnering. Ik ben blij dat deze zangeres niet vergeten is.
Van vrienden hoorde ik dat de bezetting van de Nijmeegse Vereeniging de laatste tijd zeer te wensen overlaat terwijl de concerten van uitstekende kwaliteit zijn.Komt het door de concurrentie tussen het nabijgelegen Musis Sacrum in Arnhem en De Vereeniging in Nijmegen?
Graag gedaan Rudolph. Of de bezetting van De Vereeniging achterblijft in aantal zou ik zo niet durven stellen. Feit is wel dat de recente renovatie aanvankelijk nogal wat ongeruste reacties over het behoud van de vermaarde akoestiek opwierp. Gisteren stond er nog een artikel over de gebruikte materialen in De Gelderlander.
Op zich zou dit een goed seizoen voor De Vereeniging moeten zijn. Musis Sacrum heeft n.a.v. asbestproblemen tijdens de renovatie al zijn concerten immers naar de niet al te best klinkende Eusebiuskerk verplaatst.
De grote opknap van Musis vordert ondertussen gestaag en ook het nieuwe paviljoen (een spectaculaire toevoeging aan het oorspronkelijke, uit de negentiende eeuw daterende complex) nadert de voltooiing. Op 25 en 26 januari verzorg ik ’s middags in het stadstheater een presentatie over het verleden van Musis en de huidige uitgebreide face lift. Daarna rondleiding door Musis (oud en nieuw). Meer info via DGclub.nl.
ben al poosje op zoek naar de cd van Lucia di Lammermoor uit Wenen
Volksoper met sonja Poot en Giacomo Arragal is oponame van maar kan deze nergens vinden.
Wie kan mij helpen??
Chris Horsmeier
c.horsmeier@snelnet.net
Tegenover het Haus der Musik zit in Wenen een cd-shop met een schat aan onbekende opnames, een van de verkopers werkte vroeger bij Gramola in de Graben (belangrijke winkelstraat). Via Google is de naam van de shop ongetwijfeld terug te halen.
Nog zo’n curiositeitenwinkel: Papageno vlakbij de Maximilianstrasse in Muenchen. Zeg maar de Duitse variant op The Old Curiosity Shop van Dickens. Een andere optie is via Ludwig Beck, cd-warenhuis in Muenchen. Succes!
Via Presto Classical is de dubbel-cd Lucia di Lammermoor met Poot, Aragall e.a. van Myto leverbaar, opname april 1972 Wiener Volksoper. Enjoy!
veel dank voor deze informatie