Operadagen Rotterdam begint komend weekend. We kijken vooruit naar het programma. Vandaag: Dagboek van een verdwenene van Leoš Janáček, een “passioneel verhaal over een onmogelijke liefde”, dat vrijdag het festival opent.

Dagboek van een verdwenene is een productie van Muziektheater Transparant. Het Belgische gezelschap bracht de voorstelling in maart in première op het Klarafestival in Brussel, deed daarna het festival Opera21 aan in Antwerpen en komt nu naar Rotterdam. Op 21 mei staat er ook nog een voorstelling in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam gepland.

De productie draait om Dagboek van een verdwenene, een liederencyclus in 22 taferelen van Leoš Janáček (1854-1928). De cyclus gaat over de dorpsjongen Janik, die alles achterlaat om een zigeunermeisje te volgen. Volgens Muziektheater Transparant is het een “intiem zelfportret”: de liefde van Janik voor het zigeunermeisje weerspiegelt de liefde van de componist voor zijn veel jongere muze Kamila Stösslová.

“Geschreven in de periode waarin zijn relatie met Kamila veel ophef veroorzaakte, groeit Janáčeks poëzie uit tot een mix van wreedheid en tederheid”, stelt Transparant. “Het unieke karakter van de partituur schuilt in haar minimalistische karakter: er is geen dramatische handeling, mise-en-scène of orkest.”

Ondanks het ontbreken van een dramatische handeling maakt de bekende regisseur Ivo van Hove een enscenering. “De kracht van dit korte werk ligt besloten in een tweevoudige vitaliteit”, meent hij. “In de eerste plaats is er de cyclus met korte, rauw-poëtische gedichten, volks en trefzeker van toon. Daarnaast is er de passionele verliefdheid van Janáček op de zeer jonge Kamila Stösslová, waardoor het werk doortrokken is van een wanhopig en verschroeiend verlangen naar het onmogelijke, naar een nieuw begin.”

Janáčeks compositie wordt aangevuld met een muzikaal antwoord van de Vlaamse componiste Annelies Van Parys (1975). Zij was onlangs ook te gast op het Opera Forward Festival van De Nationale Opera, waar ze een aanvulling componeerde op Bachs Johannes Passion.

Twee jaar geleden presenteerde Operadagen Rotterdam Van Parys’ eerste opera Private View. Place de l’Opera schreef destijds: “Van Parys componeert niet tentatief. Ze maakt geen met vraagtekens overladen zoektocht door het idioom van de eigentijdse muziek. In haar partituur is ze helder en trefzeker, doelgericht gebruikmakend van de muzikale middelen.”

De rol van Janik wordt gespeeld door acteur Hugo Koolschijn. De Engelse tenor Ed Lyon vertolkt Janáček en mezzosopraan Marie Hamard zingt de rol van Zefka. Daarnaast vormen drie leden van de Kooracademie van de Munt een trio: sopraan Trees Bekwé, sopraan Isabelle Jacques en mezzosopraan Raphaële Nsunda-Nluti. Lada Valešová begeleidt op de piano.

Dagboek van een verdwenene is op vrijdag 12 mei en zaterdag 13 mei te zien in de Grote Zaal van de Rotterdamse Schouwburg. Zie voor meer informatie de website van Operadagen Rotterdam.

Hieronder twee clips over de voorstelling: