Operadagen Rotterdam begint komend weekend. We kijken vooruit naar het programma. Vandaag: Het Kanaal, ontstaan in een Vlaams-Nederlandse samenwerking tussen onder meer Muziektheater Transparant en Het Geluid Maastricht, waarin twee verschillende karakters elkaar treffen. Hun lotsverbondenheid blijkt sterker dan gedacht. Gable en Romy Roelofsen regisseren de voorstelling.

Muziek van nu, klassieke instrumenten voor de begeleiding en een recent ontdekte tekst van honderden jaren oud. Die tekst is van William Shakespeare, het thema is hyperactueel: Het Kanaal gaat over een vluchteling die zich klaarmaakt om het Kanaal over te zwemmen vanuit Calais en over een transgender vrouw die vanaf de krijtrotsen aan de andere kant afscheid wil nemen van het leven.

Hun gesproken conversatie weerspiegelt zich in de muziek van Annelies Van Parys. Zij componeerde liederen op een recent teruggevonden theatertekst van Shakespeare. Die beschrijft hoe een sheriff de burgers van Londen probeert te kalmeren. Zij willen een groep vluchtelingen, Belgen en Fransen op de vlucht in een godsdienstoorlog, lynchen. Een zangeres plaatst als ‘commentator’ de monologen in een breder, universeler kader. Zij wordt afwisselend begeleid door gitaar of luit, tokkelinstrumenten die populair waren in Shakespeares tijd.

De Vlaamse componiste Annelies Van Parys en haar landgenote, schrijfster Gaea Schoeters, werkten al eerder samen. Een vorige productie, Private View, was twee jaar geleden tijdens Operadagen Rotterdam te zien. Festivaldirecteur Guy Coolen bracht hen in contact met het regisseursduo Romy en Gable Roelofsen van Het Geluid Maastricht, vertelt Romy in een toelichting op de voorstelling, die komende zaterdag zijn première beleeft.

In de samenwerking tussen de componiste en de schrijfster ontstond het materiaal. Wat kreeg je als regieduo op je bureau?
“De schijfster en componiste maakten een muziektheatraal werk dat gesproken tekst en muziek samenbrengt. Annelies Van Parys heeft de Shakespeare-tekst omgezet in een libretto voor vier liederen. Het is een verhaal van twee karakters, aan de ene kant een vluchteling, aan de andere een transgender vrouw. Die tekst werkt voor de twee karakters als een ‘rite de passage’, een overgangsritueel.”

Hoe ben je gaan werken aan de voorstelling?
“We zijn gaan luisteren naar de klanken van de teksten en de muziek in de studio. Annelies heeft eerst met de musici gewerkt, wij zijn de teksten gaan spreken met de acteurs. Daarna hebben we die elementen samengebracht, met de beelden die Anneleen De Causmaker voor de scenografie gemaakt heeft.

De muziek komt van een gitaar en een luit, een klassiek instrument uit de tijd van Shakespeare, maar met een klankkleur die doet denken aan de ud uit Eurazië. Dat sluit aan bij de voorstelling, waarin we twee minderheidsgroepen bij elkaar brengen die zelden samenkomen. De muzikale signatuur van Annelies Van Parys vinden we heel interessant. Het is intellectueel uitdagend, maar ook hartelijk en humaan.”

Wat gaan we zien?
“Een hele spannende confrontatie van tekst en muziek, van twee heel verschillende mensen. Naomi Beeldens is de sopraan, ze is verbonden aan Muziektheater Transparant en zit in het jongezangersensemble Living Voices van Operadagen Rotterdam. Zij verbindt en becommentarieert. Ze brengt de Shakespeare-teksten, die we keihard snijden met de teksten van vandaag van de twee acteurs, Adams Mensah en Katelijne Verbeke. De twee hebben vooral monoloog, maar komen op een verrassende manier samen. Daar ga ik nog niks over zeggen.”

Wat wil je zeggen met deze productie?
“Gable en ik willen nooit de complexiteit van de grote thema’s van onze wereld uit de weg gaan. Ik denk dat dit werk een goede culturele reflectie is op de emancipatieprocessen van nu. Het is geen stuk dat met een vinger wijst, maar ik denk dat je al een positie inneemt als je een vluchteling en een transgender samenbrengt. Daarmee zeg je dat je het belangrijk vindt hun een stem te geven en daarnaar te luisteren.”

Het Kanaal staat tweemaal in Rotterdam, op 13 mei. Gaat het daarna verder?
“Er volgen nog voorstellingen tijdens Theater aan Zee in Oostende en later in Maastricht, en er is internationale belangstelling. We overwegen vertalingen in het Frans en Engels. In Rotterdam zullen ook programmeurs van theaters en festivals in de zaal zitten. In de voorstelling zijn de teksten in het Nederlands en Engels, en er is boventiteling.”

Het Kanaal is op zaterdag 13 mei tweemaal te zien in de Krijn Boon Studio van de Rotterdamse Schouwburg, om 15.00 en 19.00 uur. Zie voor meer informatie de website van Operadagen Rotterdam.

Hieronder een fragment van de monoloog van de vluchteling:

Hieronder een fragment van de monoloog van de transgender vrouw: