Opulente orkestklanken en kamermuzikale momenten wisselen elkaar af in de zowel muzikaal als scenisch geslaagde productie van Die Frau ohne Schatten bij het Landestheater Linz in Oostenrijk.

Richard Strauss’ sprookjesopera, op een libretto van Hugo von Hofmannsthal, krijgt in Linz een realistisch karakter. De productie werpt ook nieuw licht op degene die werkelijk aan de touwtjes trekt: de Voedster, glanzend gezongen en bijna diabolisch vertolkt door Katherine Lerner. Zij bepaalt grotendeels de loop van het verhaal en manipuleert iedereen, zowel de Keizerin als de Verversvrouw. Pas het ingrijpen van de ‘Übermacht’ van Keikopad roept haar een halt toe, al stopt haar fanatisme daarmee niet. Toch overwint ze niet.

Het decor wisselt op geniale wijze van de ene wereld naar de andere. De twee kanten van de om zichzelf draaiende achterwand tonen de toegang tot beide werelden.

De wereld van de Keizer en de Keizerin wordt gedomineerd door de jacht en het woud waar ze elkaar voor het eerst ontmoette. De witte gazelle (die aan het begin verandert in de Keizerin) opent en besluit de enscenering en ontneemt de betovering van dieren tot mensen zijn buitengewone karakter: alsof het zo hoort te zijn.

De wereld van de verver Barak en zijn vrouw is rommelig en klein. Het atelier en de woonruimte lopen in elkaar over; Baraks gastvrijheid en de frustratie van zijn vrouw botsen met elkaar.

In de derde akte ligt alles in puin. Het decor blijft niettemin van de ene naar de andere wereld draaien, ook al is er geen verschil meer. De Keizerin heeft alles in de as gelegd – althans, dat gelooft ze zelf.

Brigitte Geller zet een empathische Keizerin neer, die door haar grote liefde voor de Keizer toch niet helemaal haar realiteitszin verliest. Ze wordt verscheurd door het conflict tussen de toverwereld van haar vader (de koning der geesten Keikobad) en de mensenwereld van haar moeder. Ze draagt beide componenten in haar en toont haar toenemende begrip voor Barak, met als logisch gevolg dat ze de schaduw van de Verversvrouw niet aanneemt. Er is al te veel onheil aangericht. Ze accepteert dat ze daarmee haar grote liefde in gevaar brengt.

Geller zingt met grootse expressie en trefzekere hoogte en maakt ook theatraal haar dilemma voelbaar. Haar Keizer, Heiko Börner, overtuigt door zijn présence en grote stem.

Geweldig is Michael Wagner als Barak, die lange tijd vasthoudt aan zijn geduld en vaste geloof dat alles goed zal komen. Vocaal is hij diepgaand en theatraal is hij ongelofelijk sympathiek.

Zijn Verversvrouw Miina-Liisa Värelä is geloofwaardig gefrustreerd en verbeten. Al in de eerste akte zijn er kleine momenten waarop ze laat zien dat ze zich bewust is dat ze zich heeft laten gaan, maar ze is niet in staat toenadering tot Barak te zoeken. Pas in de derde akte wint ook bij haar de eerlijkheid.

Het kinderkoor laat je nooit vergeten wat het eigenlijke thema is: kinderen, nageslacht, toekomst. Een scène in de tweede akte, waarin overdreven grote poppen in een soort visioen de Verversvrouw duidelijk maken wat werkelijk telt, stemt tot nadenken. Maar de Verversvrouw schermt zich ervoor af, want haar frustratie is te groot. Intellectueel is ze haar man de baas. In de pogingen tot communicatie delft haar man telkens het onderspit, omdat hij niet begrijpt wat ze eigenlijk zegt. Een zeer actueel probleem, evenals trouwens het krijgen van kinderen.

Zo landt Die Frau ohne Schatten thematisch in het heden. De enscenering van Hermann Schneider trekt zich niet terug in een sprookjesachtig verleden.

Het Bruckner Orchester Linz presteert geweldig onder zijn nieuwe chef-dirigent Markus Poschner. Alles is voorhanden, zowel opulente orkestklanken als fijne kamermuziek, en de zangers worden goed begeleid en gesteund, nergens overschaduwd – iets wat bij zo’n grote bezetting niet vanzelfsprekend is. Poschner ondersteunt en draagt zijn zangers en zangeressen en geeft hun de mogelijkheid om hun kunnen volledig te tonen.

Een grote avond, die laat zien dat dit lastige werk op overtuigende wijze dicht bij onze realiteit gebracht kan worden.

Die Frau ohne Schatten is tot en met 17 februari 2018 in Linz te zien. Zie voor meer informatie de website van het Landestheater Linz.