DNO brengt Florentijnse double bill
De Nationale Opera (DNO) komt in november met een tweeluik, bestaande uit Zemlinsky’s Florentinische Tragödie en Puccini’s Gianni Schicchi. Florence is het enige dat deze werken bindt: het is de plaats van handeling van beide opera’s.
De belangrijkste reden om deze eenakters te koppelen zal hun lengte zijn geweest. Beide opera’s duren minder dan een uur en zijn dus niet avondvullend. Toch is deze koppeling wel een beetje apart. Gianni Schicchi is immers het afsluitende deel van Puccini’s Il trittico, het drieluik met Il tabarro als eerste en Suor Angelica als tweede deel. Na het grimmige openingsdeel en het wat larmoyante middendeel moet Schicchi voor het nodige vertier zorgen. Dat was Puccini’s opzet. Maar al gauw kwam de componist zelf tot de conclusie dat drie eenakters met twee pauzes wel een erg lange avond opleveren.
Daar kwam bij dat Suor Angelica niet zo enthousiast werd ontvangen en Il tabarro evenmin op erg veel bijval kon rekenen. Zodoende ontstond de gewoonte om het populaire Gianni Schicchi aan een andere eenakter te koppelen. Zo is er een opname van een radio-uitzending op 12 maart 1949 vanuit de Metropolitan Opera, waarop Schicchi voorafgegaan wordt door Salome. Een dramatischer ‘prelude’ voor Schicchi is nauwelijks denkbaar.
Daarmee zijn we bij DNO’s double bill aangeland. Hier gaat Zemlinsky’s gitzwarte Tragödie aan de luchtige komedie Schicchi vooraf. Vergeet Florence, het gaat om het contrast en de totale lengte.
Eine florentinische Tragödie
Alexander von Zemlinsky (1872-1942) schreef Eine florentinische Tragödie in de periode 1915-1916. Het libretto is gebaseerd op de vertaling van een toneelstuk van Oscar Wilde. Het werk ging op 30 januari 1917 in première in de Hofoper Stuttgart onder de directie van Max von Schillings.
Centraal in het werk staat het opportunistische gedrag van een vrouw, Bianca, die zonder slag of stoot de door haar verachte echtgenoot in ere herstelt nadat deze haar minnaar heeft gedood. Wellicht spreekt hier Zemlinsky’s trauma over het mislukken van zijn relatie met Alma Mahler een woordje mee, althans bij de keuze voor Wildes stuk.
Het verhaal gaat over de rijke textielhandelaar Simone, die vroeger dan verwacht terugkeert van een zakenreis en zijn vrouw aantreft met haar minnaar Guido Bardi, een Florentijnse prins. Simone doet alsof hij negeert dat hij bedrogen wordt en probeert de prins in de rol van koper te manipuleren door hem kostbare lappen aan te bieden. Deze speelt het spel niet mee en stelt dat het enige uit Simones bezit dat hij begeert diens vrouw Bianca is.
Het komt tot een gevecht waarin Bianca haar minnaar hartstochtelijk aanmoedigt om Simone te doden. Het gevecht gaat gelijk op, totdat Simone vraagt of Bianca het licht wil doven. Met de duisternis – passend in deze bizarre situatie – als handicap voor beiden, moet een beslissing worden geforceerd. Onverwacht weet Simone zijn rivaal neer te krijgen, waarop hij hem met zijn blote handen wurgt. Dat doet Bianca beseffen dat haar echtgenoot toch niet zo’n verachtelijke sul is. Ze spoedt zich naar hem toe om haar liefde te betuigen.
Nikolai Schukoff keert terug bij DNO voor de rol van Guido Bardi. Enige jaren terug was hij in Amsterdam te horen als Lohengrin. John Lundgren neemt Simone voor zijn rekening. Deze zomer was hij te beleven als Wotan tijdens de Bayreuther Festspiele. Bianca wordt vertolkt door Ausrine Stundyte, die eerder dit seizoen veel succes had met haar vertolking van de titelrol in Das Wunder der Heliane bij Opera Vlaanderen.
Gianni Schicchi
Giacomo Puccini (1858-1924) schreef de eenakter Gianni Schicchi vrijwel in dezelfde periode als Zemlinsky zijn Tragödie. Het werk ging op 14 december 1918 in New York in première. Het verhaal is gebaseerd op een scène uit Dantes Inferno en vertelt hoe de Florentijnse familie Donato door bedrog een rijke erfenis is ontstolen. Gianni Schicchi is ingehuurd om zich voor te doen als de net overleden Buoso Donato en aan een notaris Buoso’s testament te dicteren. Hierbij weet Schicchi zichzelf rijkelijk te belonen door alle waardevolle erfgoederen aan zichzelf te vermaken in plaats van aan de rechthebbende familieleden. Om dit bedrog moet hij branden in de hel. Maar voordat het zover is, kan er veel gelachen worden.
De opera is bij velen vooral bekend door Lauretta’s aria ‘O mio babbino caro’, onder meer te horen op de soundtrack van de film A room with a view uit 1985, met Kiri Te Kanawa als de sopraan. In deze productie wordt Lauretta vertolkt door Mariangela Sicilia, eerder bij DNO te gast in Benvenuto Cellini. De titelrol is in handen van Massimo Cavalletti. Deze bariton zong eerder bij DNO de rollen van Marcello (La bohème) en Ford (Falstaff). Binnenkort is op deze website een uitgebreid interview met hem te lezen.
Voor de enscenering tekent Jan Philipp Gloger (Der Rosenkavalier bij DNO). Het Nederlands Philharmonisch Orkest staat onder leiding van chef-dirigent Marc Albrecht.
De productie gaat op zaterdag 11 november in première en is daarna nog zeven keer te zien. Zie voor meer informatie de website van De Nationale Opera.
Hieronder een blik achter de schermen bij de voorbereidingen op de première van de double bill:
De auteur
39Reacties
Jaren geleden hebben wij, een groepje operaliefhebbers, aan Pierre Audi gevraagd om een uitvoering van Il Trittico, maar er waren allerlei redenen om dat niet te doen. Te lang, te duur en niet populair en nog zo wat slechte smoesjes.
Nu krijgen we dan eindelijk Gianni Schicchi gecombineerd met Eine Florentinische Tragödie omdat beide werken in Florence spelen. ’t Is een vondst!
De hele Trittico zou te lang duren en Il Tabarro en Suor Angelica konden ooit niet rekenen op veel enthousiasme. Da’s wel heel lang geleden hoor.
De Metropolitan voerde het werk in 1949 (hallo!) uit in combinatie met Salome, waaruit moge blijken, dat de Amerikanen van toen toch echt niet goed bij hun hoofd waren.
Veel later werd daar de complete Trittico met Renata Scotto in alle drie de vrouwelijke hoofdrollen op de planken gebracht en het succes was overweldigend. De DVD die daarvan is overgeleverd bewijst de grootheid van Puccini’s grandioze drieluik.
Opera Zuid heeft jaren geleden een juweel van een Trittico o.l.v. Ed Spanjaard op de planken gebracht met een dramatische Angelica van Francis van Broekhuizen. Avondvullend, maar nergens te lang!
De drie eenakters duren ongeveer 50 minuten per werk. Alles bij elkaar dus een stuk korter dan La Forza del Destino of god betere het Eliogabalo, naar welk laatste werk we werden uitgenodigd om voor 20 euro een kaartje op de eerste rang te komen halen. Over niet populair gesproken.
Persoonlijk vind ik de Florentinische Tragödie een fantastische opera net als de Salome, maar beide opera’s hebben niks met Puccini te maken en al helemaal niet met Gianni Schicchi.
Wordt er bij DNO ooit weleens geluisterd, naar wat de operaliefhebbers graag eens op de bühne zouden willen zien? Kijkend naar de programmering van dit seizoen 17/18 vrees ik, dat er weer veel stoelen opgevuld moeten worden door mensen met vrijkaarten, ongeïnteresseerde scholieren en tenslotte veel lege plekken.
Een nieuw kabinet en een nieuwe OPERA graag.
Heeft Chailly Il Trittico ook niet concertant uitgevoerd? Ik heb daar volgens mij een dvd van in de kast staan maar helaas nog niet bekeken.
@Maarten: ja, een zinderende uitvoering destijds!
@Hans: ik heb driemaal Trittico in het theater mogen beleven, de laatste keer in Frankfurt in 2008 in een intrigerende productie van Klaus Guth olv Nicola Luisotti. Guth pakte alle drie stukken op een bijzonder intelligente manier aan met de dood als rode draad. De cast was tevens gedenkwaardig met een glansrol voor Zeljko Lucic in Tabarro en Schicchi. Maar inderdaad, Schicchi en Tragödie hebben nagenoeg niets gemeen, een betere keus was uiteraard Tabarro geweest.
ja inderdaad Chailly met concertgebouw orkest concertant.
Heb jaren geleden eens de IlTrittico compleet gezien in d eschouwburg onder Antonio Guarnieri met o,a Angela Vercelli als angelica.zal de complete bezetting even zoeken en data
Maarten-Jan, ga je schamen. Die DVD moet je direkt bekijken. Een sterrencast daar in het Concertgebouw is adembenemend.
Van Tritico heb ik in België toch ook al twee producties gezien, nl één in de Munt en de prachtige enscenering van Carsen in de Vlaamse Opera (de hele voorstelling zogezegd als één doorlopende ‘repetitie’. In Luik heeft men Suor Angelica al eens gelinkt aan Pagliacci, wat men ook al kan betwisten. Men kan natuurlijk opwerpen dat de drie delen van Tritico van onderwerp ook niets met elkaar te maken hebben, maar Puccini wilde wel dat ze samen opgevoerd zouden worden. Maar goed
dus: ….maar goed, als het uiteindelijke artistieke resultaat van een andere combinatie meevalt (of zelfs uitstekend is – ik zeg niet dat dit zo zal zijn – valt het nog mee, niet?
Il Trittico o.l.v. Chailly was een belevenis en wat een bezetting. Waarom niet de beproefde combinatie Eine florentinische Tragödie en Der Zwerg (Der Geburtstag der Infantin)? Wie herinnert zich niet Neil Rosenshein en later de fenomenale Kenneth Riegel als de dwerg in een gastvoorstelling van de Hamburgische Staatsoper o.l.v. Gerd Albrecht. Huiveringwekkend.Ik kwam ook nog combinaties tegen met Erwartung en Il Prigioniero. Il Trittico in zijn geheel is me liever maar ik laat me graag verrassen.
Ja Hans, soms komen dingen er gewoonweg niet van …
Ja , waarom niet Eine florentinische Tragödie met Der Zwerg? Om de opkomst voor de opera van Zemlinsky te verhogen zal Audi waarschijnlijk de koppeling gemaakt hebben met (de klinkende naam van) Puccini!
Waarom moeten alle opera’s zo nodig in eigen huis ge(co)produceerd zijn en met 8 uitvoeringen een maand op het programma staan? Waarom niet eens vaker een minder bekende, gangbare opera in huis halen voor 3 of 4 opvoeringen? Zoals met de ENO Death in Venice productie?
N.B. Vergeet ook de CD opname van Chailly niet van Eine florentinische Tragödie! In de Decca Entartete Musik serie.
Eine Florentinische Tragödie MET Der Zwerg heb ik ook al eens in de Munt gezien…
Hans, je stelt een essentieel probleem aan de orde: “Wordt er bij DNO ooit weleens geluisterd naar wat de operaliefhebbers graag eens op de Bühne zouden willen zien?”
Generaliserend: DNO heeft een eigen “nieuw” publiek gecreëerd, dat alles mooi vindt en de ballen verstand heeft van opera. De “oude garde”, van vóór het Duizendjarige Audi Rijk, heeft afgehaakt, van de opera of van het leven.
Nog enkele fossielen, zoals jij en ik, zijn in staat een oordeel te geven over de rampzalig eenzijdige programmering van DNO. Kort samengevat: hoe vaak hebben we l’Amico Fritz in de laatste dertig jaar in het Muziektheater mogen verwelkomen?
Overigens zou ik je willen adviseren nooit iets essentieels op dit forum aan de kaak te stellen, want je krijgt een tsunami van volstrekt irrelevante en oninteressante “en ik heb dit gezien, en ik heb dat gezien, en ik vind dit mooi, en ik vind dat mooi en ik heb die cd” etc. etc. over je heen.
PS: in mijn komende recensie van Tragödie/Schicchi op Opera Gazet zal ik enkele woorden wijden aan deze combinatie.
@Olivier Keegel Mascagni’s l’Amico Fritz is nog maar 53 jaar geleden gespeeld bij De Nederlandse Operastichting, dus je mag de markt niet overvoeren met steeds weer dezelfde opera’s. Luciano Saldari en Rosanna Carteri zongen de hoofdrollen en deze fossiel was erbij!
Nu deze fossiel was er ook bij dat was in de periode dat het orkest ter discussie stond nu bij het intermezzo werd de vioolsolo schitterend gespeeld, weet ik nog.
Kom er nog op terug.
Toen L’amico Fritz werd uitgevoerd in het seizoen 1963-1964 heette het instituut nog De Nederlandse Opera gevestigd te Amsterdam. Ik was er ook bij.
Vervolg opIl Trittico. een van de weinige uitvoeringen bij de opera was die ter ere van Puccini herdenking op 19 december 1958 in de schouwburg in Amsterdam.
Il Tabarro ,Randolph Symonette Michel,Johan van der Zalm Luigi,’
Hildegard Hiilebrecht als Giorgietta, Chris Taverne Il Tinca,Cornelis Schell als IL Talpa,’ Cora Canne Meijer/Frances de Bossy ,Nelly Burbach en RudolfKat verliefde stelletje,Chris Reumer Liedjesverkoper..
Suor Angelica, Angela Vercelli als Angelica, Anny Delorie La Zia Principessa,
Jovan de Meent zelatrice,.
Lidy van der Veen,Nelly Burbach.
Gianni Schicchi.
Schicchi Paolo Gorin,Lauretta Edith Martelli
Dit was ondwer Arrigo Guarnieri,jaren lang vaste dirigent bij de oude Ned opera,zijnn vader was een volle neef van Giacomo Puccini.
Andere sCHICCHI S
L Amico Fritz was met Rosanna Carteri /Jeanete Pilou, Luciano Saldieri,Lisa Casadei, Attilo D Orcazi.onder Giuseppe Morelli.
17 april 1964.
Wanneer zien we deze weer eens zulk mooie muziek!!!! Nooit meer opgevoerd.
wat ik ook nog wel eens wil zien is misschien wat oubollig maar wel leuk de I QuattroRustegghi) E Wolf Ferrari, 4 huistirannen en dan in de Ned vertaling bezetting genoeg voor. toen 2 verchillende met Louise de Vries Greet Koeman Mimi Aardeno.ade ander met Cristina Deutekom,Mizzivan der Lanz, Cora Canne Meijer..
Verder nog de L Infedelta Delusa van Haydn. en Raskolnikoff Heinrich Sutermeister.
kom nog terug met andere Schicchi s.
Sorry dat ik mijn bijdrage geleverd heb aan de tsunami van irrelevante en oninteressante “ik heb dit gezien”. Ik zal in het vervolg proberen relevantere opmerkingen te maken…
Overigens ben ik akkoord dat werken als l’Amico Fritz (en een heleboel andere!) inderdaad zouden mogen uitgevoerd worden. Hopelijk geeft me dit het recht toe te treden tot het selecte groepje van ‘fossielen’…
@Stefan: Ga daar vooral mee door. Trek je niets aan van de permanent verongelijkte en verontwaardigde toon van sommige bijdragen.
Dank U, zal ik doen. Tu quoque!
Ik ben nog vrij nieuw op het gebied van klassieke muziek en opera. Ik volg af en toe deze uitgebreide en informatieve site. Prima. Maar ik merk ook aan al de reacties op de diverse artikelen dat het lijkt alsof er onderling haat en nijd is, er wordt zo vaak heftig verongelijkt en ronduit gefrustreerd gereageerd naar elkaar toe. Is dat de wereld van de opera en klassieke muziek? Het is net alsof iedereen zijn gelijk wil halen. Ik zou me bijna niet op mijn gemak voelen als ik tussen publiek zit die zo elkaar bejegenen. Ik word er een beetje droevig van.
Het in den treure herhalen wat er allemaal aan prachtige opera’s de laatste 30 jaar NIET op het programma heeft gestaan, vind ik ook niet zo essentieel of interessant meer… Maar ga gerust uw gang! Ik lees alles.
Correctie: ‘UIT den treure’
@Virgin:Ik zou er toch maar liever niet droevig van worden. Onder operaliefhebbers vind je misschien wel wat meer heetgebakerde prinzipienreiter dan bij andere muziekliefhebbers. Ze zingen uiteraard zoals ze gebekt zijn maar mijn ervaring is dat er onder hen meer kanaries dan kraaien zijn.
`Place de l`Opera wil een plein zijn`, staat er onder `Home` van dit Magazine, `waar operaliefhebbers met elkaar in gesprek en discussie kunnen gaan`. Ik zou eraan willen toevoegen, Virgin: zonder pleinvrees.
vervolg Gianni Schicchi in 1969 opvoering samen met Die Kluge van Carl Orff ook zo een leuk werk wat je nooit meer ziet .Deze was met Paolo Gorin/Fritz Ollendorf,Nelly Burbach/Jeanette van Dijck,Jo van de Meent,Chris Scheffer,
Louise de Vries,Guus Hoekman,Cora Canne-Meijere.a.
deze was helaas wel in het Duits.
Er was ook nog een Schicchi op ,2 Juli 1959 ,mer Paolo Gorin, Edith Martell als Luaretta, Jo van de Meent, Ettore Babini als Rinuccio,GuusHoekman,Jos Burcksen, e.a van deze is ook een cd opname.verder nog eentje samenmet Il Tabarro, Jan Derksen als Michelle,Nancy Shade Giorgietta, Harry Theyard als Luigi e.a. Schicchi was Franz Petri, Ruth Welting Lauretta,Douglas Ahlstadt Rinuccio,Mary wILLEMS, Nico Boer,Hubert Waber,Pieter van den Berg
deze was onderEdo de Waart 4juni 1977.
verder nog op mijn lijstje
L Ormindo van Cavalli,Monsieur de Pourceugnac Frank Martin,
Peter Grimes Britten,
Ernani Verdi,Nabucco.
@Virgin: geloof me,ik zou ook liever wat minder cynisme, gelijkhalerij en misplaatste opmerkingen (van personen over wie hetzelfde zou kunnen gezegd worden als ze anderen verwijten!) willen, maar zoiets is blijkbaar eigen aan de sociale media (en operaliefhebbers behoren dan ongetwijfeld zeker nog niet tot de ergste soort!). En laat dat U vooral niet tegenhouden om Uw indrukken van voorstellingen en interessante (of minder ‘relevante’, dat doet er niet toe) informatie mee te delen. Er zijn hier genoeg mensen die rustig en zonder cynisme hierover kunnen praten. Welkom dus!
En nu we toch ver van de kwestie zijn en iedereen zijn verlanglijstjes opgeeft, even een werk vermelden dat ik pas ontdekt heb (al wist ik lang van het bestaan) s en waarvan ik me ook afvraag waarom het nooit gespeeld wordt (want het is prachtig!): Tiefland van d’Albert.
Titel: Tiefland
Componist: Eugen d’Albert
4 Apr 2018 1 Hungarian State Opera, Budapest Tiefland Concertante uitvoering.
10 Maa 2018 25 Maa 2018 5 Sarasota Opera Tiefland Nieuwe productie
6 voorstellingen van 2 producties gevonden, in 2 steden
Inderdaad een prachtige opera. Een keuze uit Budapest of Sarasota. Wat let je Stefan.
Er liep zelfs zopas een produktie van in het ‘Theâtre du Capitole’ van Toulouse.
Ik heb het werk nu gehoord op de opname onder Paul Schmitz met oa Hanne-Lore Kuhse en Heinz Hoppe. Warm aanbevolen dus!
Maar waarom eens geen produktie in België of Nederland? Na ‘Das Wunder der Heliane’ acht ik alles mogelijk. Hopen dus…
In de talrijke commercials op NPO radio4 wordt alleen voor Gianni Schicchi geworven. Zoveel vertrouwen heeft DNO er dus in dat deze combinatie gaat werken…
Jammer dat DNO niet ronduit staat voor Zemlinsky, want Eine florentinische Tragödie verdient het gehoord (en hopelijk) gezien te worden.
Wat de combinatie betreft, we zullen het zien. Misschien pakt het wel heel goed uit (even los van de vraag of je GC separaat moet opvoeren).
@Jan de Jong: Ja die reclame op de radiozenders (NPO1 doet ook flink mee) is heel slim opgezet en best misleidend. Laat O mio babbino caro door de ether schallen en het operavolk zal naar de Amstel stromen.
inderdaad mijnheer Caprasse Tiefland geweldig mooi werk ikm heb het op cd met Gre Brouwenstijn.
Deze heeft ook Martha gezongenn bijde voormalige Ned,Opera.
Laat maar komen schitterend werk.
Ja Jan, wat bijna iedere zangeres aan het eind van een concert of recital zingt is voor DNO natuurlijk ook een schot voor open doel. We gooien er gewoon ern babbino carootje tegenaan. Altijd mooi die Zemlinsky!
`Florence is het enige dat deze werken bindt`, schrijft Peter Franken. Van mij mogen eenakters willekeurig aan elkaar gekoppeld worden, hoor. Want ach, goeie eenakters en korte opera`s bestaan nu eenmaal. Voor mij is het nl. `n beetje tweede keus, ongeveer zoals het lezen in een boek met Korte Verhalen: zit je er lekker in, ben je er al weer uit.
@Kersten van den Berg
Tja als je Gianni Schicchi uit Il Trittico haalt, dan wordt het inderdaad een kort stuk, en ook een tweede keus.
Lieve hemel, het zal eens direct al goed zijn. Ik ben gelukkig nog geen fossiel, ik was nog niet eens uit de luiers toen het tijdperk van Pierre Audi begon, maar ik ben behoorlijk blij met wat voor een bijzondere dingen ik heb mogen meemaken hier bij DNO. Nee, mij hoor je niet klagen over mijn ‘opvoeding’ in de opera onder Audi.
Desalniettemin is er zeker nog een bepaald repertoire dat ik graag meer zou zien, zoals bijvoorbeeld ondergesneeuwd repertoire uit de 19e en vroeg 20e eeuw. Voorbeelden hiervan zijn al genoemd. Hopelijk komt er met de nieuwe artistiek leider ook nieuw repertoire en nieuwe zangers! Niet dus dat ik ontevreden ben, maar verandering van spijs doet eten en iedereen heeft zo zijn verlanglijstjes.
Wat betreft ‘Il Trittico’, “onze eigen” Lotte de Beer gaat die compleet regisseren bij de Bayerische Staatsoper en die zal dan te zijner tijd ook live uitgezonden worden via staatsoper.tv
Basia Jaworski heeft een driedelige serie artikelen over Alexander Zemlinsky op haar blog gepubliceerd https://basiaconfuoco.wordpress.com/
Erg leuk om te lezen!
Voor wie niet naar Zemlinsky wil (of beter: Puccini nog een keer wil zien en horen), ik zag bij de DNO-ruilservice een aanbod om voor 10 euro een eersterangsplaats over te nemen na de pauze. Hopelijk accepteert DNO deze wisselconstructie.
Zag ook nog goedkope zesderangskaarten bij de ruilservice.
Jammer trouwens dat DNO de opmaak van de ruilservice een tijdje geleden gewijzigd heeft. De opmaak is nu zodanig dat gebruik ervan ontmoedigd wordt. Waarom niet gewoon een tabelletje waar je in kunt klikken met voorstellingsdata van de kaarten, rang en prijs.
Overigens lijkt het erop dat veel mensen niet weten dat je als je wilt ruilen, je veel simpeler de kassa kunt bellen om direct kaarten te ruilen. Verkopen kan alleen via de “ruilservice” op internet.