De vestigingen van Euroscoop in Schiedam, Tilburg en Maastricht eindigen hun operaseizoen op 7 juni met Boris Godoenov. De met veel Russische stemmen bezette productie van het werk van Modest Moessorgski wordt live uitgezonden vanuit de Parijse Opéra Bastille.

Voor de nieuwe productie van Boris Godoenov engageerde de Opéra national de Paris verschillende Russische stemmen, zoals die van Ildar Abdrazakov voor de titelrol. Ook dirigent Vladimir Jurowski is Russisch, evenals veel leden van de cast. De regisseur werd geboren in… Heist-op-den-Berg in Vlaanderen. Toch is het niet zo gek dat het Parijse operahuis juist Ivo van Hove uitnodigde voor de regie van Boris Godoenov. Van Hove heeft als theaterregisseur naam gemaakt en kreeg recent zelfs wereldfaam met zijn regie van David Bowies Lazarus in New York.

Ivo van Hove heeft zich de laatste jaren ontwikkeld als operaregisseur. Hij maakte een complete Ring des Nibelungen voor Opera Vlaanderen en regisseerde daar ook Lulu van Berg. Voor De Nationale Opera in Amsterdam maakte hij onder meer Iolanta van Tsjaikovski.

Zijn ervaring met stukken van Shakespeare zal hem van pas komen bij het ensceneren van de opera over de regent Boris, een ‘boyar’, afkomstig uit de adel, die tsaar Iwan de Verschrikkelijke opvolgde omdat diens zoon slechts twee jaar oud was toen de oude tsaar overleed. Als Boris na zijn regentschap tot tsaar wordt gekroond, ontstaat er onrust en verzet.

Het was Lyudmila Shestakova, de zus van componist Mikhail Glinka, die speciaal voor de componist Modest Moessorgski een aangepaste versie maakte van een uitgave van de toneelstukken van Alexander Poesjkin. Moessorgski had gezegd dat hij eraan toe was “eens iets af te maken” en om zijn creatieve proces te stimuleren liet Lyudmilla het werk van Poesjkin bundelen met hier en daar een lege pagina. Zo kon Modeste meteen zijn tekst voor het operalibretto invoegen.

Hij werkte hard aan de compositie, die in december 1869 voltooid was. Het stuk ging naar de staatscensor en naar de samenwerkende Keizerlijke Theaters, die de opera echter afwezen. Er ontbrak een wezenlijk element, vond men: er was geen vrouwelijke hoofdrol. Nadat de componist een revisie maakte van zijn werk kon de opera op 27 januari 1874 voor het eerst in een complete versie gespeeld worden. De zaal van het Mariinsky Theater zat stampvol, het publiek was enthousiast, maar de kritieken waren vernietigend. Wat nu wordt gezien als een zinvolle en belangwekkende vernieuwing van het Russische repertoire werd afgedaan als “chaotisch” en “haastwerk”.

“Het thema ‘macht’ fascineert me”, zei Ivo van Hove toen hij de uitnodiging van de Parijse opera ontving. “De wereld heeft behoefte aan leiders die de problemen van deze tijd, zoals migratie en de verschillen tussen arm en rijk, aanpakken. Het vraagstuk van leiderschap vormt voor mij de kern van de opera Boris Godoenov.”

Boris Godounov wordt vertoond in Euroscoop Schiedam op donderdag 7 juni om 19.45 uur. Op diezelfde avond zijn er voorstellingen in de vestigingen in Tilburg en Maastricht.