Reading Salomé, waarmee vrijdagavond het jaarlijkse muziektheaterfestival Operadagen Rotterdam werd geopend, voert de naam van een beroemde operaheldin in de titel, maar zoals te verwachten in een avontuurlijke programmering is het geen reguliere uitvoering van Strauss’ meesterwerk.

Een viertal mannen in travestie brengen Salome tot leven. Ze playbacken de teksten die Salome zingt, omstebeurt, maar ook weleens tegelijkertijd. De mannenstemmen klinken uitsluitend door de luidsprekers. Alles bijeen wordt bijna de helft van de partituur ten gehore gebracht.

Voor zover ik heb kunnen nagaan, werden er twee verschillende opnamen gebruikt, waarbij Salome in de laatste opname duidelijk wat breekbaarder klonk. Vermoedelijk een oudere registratie. Het is mogelijk dat hier Ljuba Welitsch te horen was. Deze sopraan, die naar verluidt door Strauss persoonlijk is gecoacht voor een voorstelling in Wenen in 1944, wordt uitgebreid ten tonele gevoerd in een nagespeeld interview. De vier ‘dames’ zijn als het ware aan het jongejannen, waarbij er steeds een andere interviewer en een andere Ljuba aan het woord is. Zie YouTube voor een impressie van Welitsch.

Het toneel biedt een kleine verhoging, een paar stoelen, een groot projectiescherm en nog wat kleinere rekwisieten. Bij aanvang wordt de opening van Salome zeer luid ten gehore gebracht, abrupt onderbroken door een spreekstem, die een musicologische verhandeling over het werk geeft. Na weer enige zang is de opvoeringsgeschiedenis te horen, ondersteund door beelden die live worden neergelegd op een projector. Deze procedure herhaalt zich meerdere malen. Er is veel aandacht voor de eerste Salome, Marie Wittich, die Strauss de nodige hoofdbrekens verschafte.

Plotseling komt één van de spelers op in een variété-outfit, waarbij nogal verrassend Barbra Streisand te horen is, die een nummer uit Funny Girl ten beste geeft. Dit is ook te zien in de online trailer van de productie, die verder een nogal vertekend beeld geeft van deze musical performance. Reading Salomé gaat wel degelijk over de opera van Strauss, ook al wordt er dan niet live gezongen. Het werk wordt ‘besproken’ aan de hand van uitgebreide fragmenten, waarin de nadruk ligt op de wens van Salome om Jochanaan zozeer te domineren dat ze hem kan kussen.

In het programma staat: “Deze productie biedt een nieuwe kijk op vrouwelijke kracht en hoe mannen daarmee omgaan. Een gewaagde voorstelling, waarin de live zangers vervangen worden door lip syncende drag performers.” Dat omgaan van mannen met vrouwelijke kracht had ik er niet direct in herkend. Het is meer een typisch Berlijnse productie met een knipoog naar het cabaret uit de Weimar-periode, toen Salome nog een eigentijds stuk was en artiesten in travestie eerder regel dan uitzondering waren.

Hoe het ook zij, de Berlijnse regisseurs Johannes Müller en Philine Rinnert hebben een interessant muziektheaterstuk gecreëerd, waarin het werk van Strauss met respect wordt behandeld. Het is geen parodie, maar een commentaar. Uiteraard zit er wel wat slapstick en droge humor in, zoals de geprojecteerde tekst die verschijnt na de onthoofding van de profeet: “How is your head?”, maar dat maakt het geheel luchtig.

Uitstekend spel van de vier heren, met vlotte verkleedpartijen en mooi playbackwerk. Een openingsvoorstelling zoals je die van de Operadagen Rotterdam mag verwachten: opera, maar wel anders.

Zie voor meer informatie over het festival de website van Operadagen Rotterdam.