Met de wereldpremière van The Thirteenth Child van de Deense componist Poul Ruders voegde de Santa Fe Opera op 27 juli een nieuw werk aan het operarepertoire toe. Het was de zestiende wereldpremière in de Santa Fe-historie, en een hele fraaie.

Poul Ruders is het meest bekend van zijn meeslepende, dystopische opera The Handmaid’s Tale. Zijn nieuwe werk The Thirteenth Child omschrijft hij zelf als “ear candy with chili peppers”.

De opera is geïnspireerd op The Twelve Brothers, een weinig bekend kort verhaal van de gebroeders Grimm. De plot is een hoogst kunstzinnige uitwerking van goed versus kwaad met behulp van moderne politieke plannenmakerij en sinistere manoeuvres. Het kwaad delft uiteindelijk het onderspit als het geconfronteerd wordt met de kracht van de liefde tussen prinses Lyra en prins Frederic. De librettisten David en Becky Starobin hebben het sprookje vereenvoudigd, zodat het publiek op elk moment weet wat er gebeurt en wat de zin van de scènes is.

Twaalf raven

Koning Hjarne van Frohagord heeft twaalf zonen en leeft in de veronderstelling dat zij het allemaal slecht met hem voor hebben. Zijn vrouw Gertrude is zwanger. Hjarne vertelt haar dat hij, als het een meisje is, al zijn zonen zal ombrengen, zodat zijn dochter de troon erft. Gertrude stuurt de jongens daarop ’s nachts een bos in. Daar vinden ze rode lelies, die Frohagord beschermen – vergelijkbaar met Freia’s appels in Wagners Ring.

De volgende scène speelt zich achttien jaar later af. Koning Hjarne is gestorven en koningin Gertrude is dodelijk ziek. Frederic, een prins uit een naburig koninkrijk, is geïnteresseerd in de jonge prinses Lyra van Frohagord, maar de boosaardige regent Drokan wil haar voor zichzelf.

Als Lyra haar stervende moeder verzorgt, geeft die haar twaalf shirts, gemaakt voor haar verdwenen broers. Ze vraagt haar om de jongens te zoeken. Lyra vindt hen, inmiddels volwassen geworden, en bereidt een groot feest voor, maar zonder het te weten plukt ze daarvoor de magische lelies. Daardoor transformeren haar broers in raven. Haar dode moeder verschijnt en zegt dat ze zich alleen kan redden door zeven jaar lang stom te blijven.

Als meer dan zes jaar verstreken zijn, vindt Frederic Lyra en wil met haar trouwen. Drokan wil haar echter ook nog steeds. Als zij hem afwijst, probeert hij haar op de brandstapel te laten belanden. Frederic komt haar net op tijd redden, met hulp van de twaalf raven, en alles krijgt een happy end.

Lage stemmen

De wereldpremière op 27 juli kon niet beter beginnen: het publiek zag door het halfopen theater een kleurrijke zonsondergang. Regisseur Darko Tresnjak volgde op volledig realistische wijze het verhaal en gebruikte daarvoor een functioneel decor van Alexander Dodge, met aan beide zijden stoelen en een paar meubelstukken. De snelle en emotionele projecties van Aaron Rhyne voegden, samen met het lichtontwerp van York Kennedy, de magie aan het geheel toe.

De tijdloze kostuums van Rita Ryack waren rustiek voor de mannen, behalve voor de koning. Die droeg rood fluweel en hermelijn. Ook prinses Lyra en koningin Gertrude droegen rijke stoffen.

De opera bleek een goudmijn voor lage stemmen. Bas David Leigh zong de geestelijk verwarde koning Hjarne en deed dat zoetgevooisd, met name onder in zijn bereik. Slechts zeer af en toe klom hij de toonladder op, maar dan wel met een fantastische, zoete falsetstem.

Tamara Mumford was een vorstelijke Gertrude, die haar verrukkelijk middenregister en voortreffelijke lage register de hele avond met smaak inzette. De muziek die Ruders voor haar componeerde, was zeer melodisch. Eén stuk in de eerste akte zou wellicht een leven als concertwerk kunnen gaan leiden.

Als de slechterik Drokan wond Bradley Garvin er geen doekjes om. Hij legde veel gevaar en dreiging in zijn bas-bariton. Joshua Dennis was daartegenover een luchtige prins Frederic, die zijn liefde voor prinses Lyra uitdrukte met een prachtig lyrisch legato.

Sopraan Jessica E. Jones was als Lyra een heerlijk naïef meisje, zingend met een lief, onschuldig geluid. Tenor Bille Bruley was een aantrekkelijke jongste broer, Benjamin. Hij zette een sympathiek karakter neer, met veel overgave geacteerd en gezongen met grote, resonerende klanken.

Ruders schrijft heerlijk voor de stem en zijn compositie voor het orkest is eveneens sterk en onderscheidend. Het is als luisteraar niet moeilijk zijn muzikale stijl te herkennen. Dirigent Paul Daniel gaf een kleurrijke en tegelijk transparante lezing van de complexe partituur. Er was een overvloed aan instrumenten, die pakkende ritmes speelden en met hun gevarieerde muzikale kleuren een prachtig contrast tussen tonaliteit en chromatiek neerzetten.

The Thirteenth Child is een fraaie nieuwe opera. Nog tot en met 21 augustus te zien in Santa Fe.

Zie voor meer informatie de website van de Santa Fe Opera.