Afgelopen week werden de drie genomineerden voor de GrachtenfestivalPrijs 2020 bekendgemaakt. Violist Shin Sihan, sopraan Channa Malkin of pianist Daan Boertien neemt in augustus de prijs in ontvangst. Later deze week spreken we Channa Malkin, vandaag komt Daan Boertien aan het woord. François van den Anker sprak hem via Skype.

De jury van de GrachtenfestivalPrijs, deskundigen uit verschillende disciplines van de klassieke muziek, had de laatste jaren alle kansen om het talent van Daan Boertien te leren kennen. Hij was op veel podia te zien als liedbegeleider, speelde al eerder op het Grachtenfestival, won met bariton Raoul Steffani de publieksprijs van de Dutch National Talent Award en maakte naar aanleiding daarvan een uitgebreide tournee door Nederland.

Zoals iedereen in de muziekwereld zit de pianist thuis. ‘Het gaat goed, ik wandel en ik heb mijn piano.’ Daan Boertien klinkt nuchter over de wonderlijke situatie waarin ook hij zich bevindt. Er zijn geen optredens voor te bereiden en zo komt hij wat meer toe aan het instuderen van nieuwe muziek. Beethovens Appassionata staat op dit moment op de piano.

Het leven in een vorm van quarantaine heeft niet alleen schaduwkanten, vindt Boertien. ‘Normaal ben ik bezig met mijn werk en mijn ontwikkeling, en heb ik veel contacten met mensen. Die mis ik wel, maar het geeft me de ruimte om me te richten op de dingen die belangrijk zijn, ook bij het muziek maken.’

Als musicus heeft hij tijd en concentratie nodig. Het reizen en optreden dwingt hem heel efficiënt te zijn en dat hoeft nu even niet. ‘Ik kom daardoor meer tot de essentie van de muziek. Maar het nadeel is dat je het met niemand kan delen.’

Zelfvertrouwen

Boertien werd opgeleid als concertpianist, waarna hij zich aan de Hochschule für Musik und Theater Hamburg specialiseerde met een master in liedbegeleiding. Onder normale omstandigheden verdeelt hij zijn tijd over verschillende aspecten van het pianovak. ‘Ik schat dat zo’n 10 procent van mijn tijd gaat naar solorepertoire. De Nationale Opera Studio, waar ik dit seizoen deel van uitmaak, vraagt ongeveer 60 procent van mijn tijd. De rest is voor liedbegeleiding, en daar ligt mijn hart. Dat weten ze bij De Nationale Opera ook. Bij de studio gaat het trouwens niet alleen om opera, we geven ook veel liedrecitals. Onlangs heb ik met Julietta Aleksanyan een recital gegeven met Russisch repertoire van onder anderen Tsjaikovksi en Glinka. Ik houd ervan met verschillende stijlen en talen bezig te zijn.’

Boertien won de Dutch Classical Talent Award 2017/2018 samen met bariton Raoul Steffani. Die was vorig jaar artist-in-residence tijdens het Grachtenfestival en dat bracht de twee voor een recital op het drijvende podium van het Prinsengrachtconcert. Het voorprogramma dat het duo speelde was weliswaar niet op tv te zien, maar werd wel gevolgd door de naar schatting tienduizend bezoekers die ter plekke luisterden. Het bewijs staat op YouTube.

https://www.youtube.com/watch?v=Ab0pswJdJJo&t=284s

‘Ik heb veel gedaan, de laatste jaren, en dat is kennelijk gezien’, zo verklaart Boertien zijn nominatie. Met het winnen van prijzen heeft Boertien al ruime ervaring. Hij won vorig jaar de Duitse DAAD-prijs en bij de Gustav-Mahler-Wettbewerb in Hamburg werd hij onderscheiden als beste liedbegeleider. Alweer tien jaar geleden was hij prijswinnaar bij het Prinses Christinaconcours.

Wat al die prijzen met hem doen? ‘Niet zo veel, omdat prijzen winnen niet is waar het om gaat. Aan de andere kant: het is goed voor je zelfvertrouwen. Je voelt je als musicus gesteund en gewaardeerd. Het motiveert mij tot doorgaan en tot verdieping. Twijfels, die heb ik, en dat hoort bij het vak van musicus. Wat ik wil, is het beste presteren en de mooiste muziek maken – wetend dat je dat allerhoogste nooit bereikt. Het gaat mij om het zoeken naar een balans tussen blij zijn met wat je al kunt en kritisch zijn op wat je nog niet kunt, en daaraan werken. Een gezonde kritische houding ten opzichte van jezelf.’

Rubato

Daan Boertien werkt sinds het begin van dit seizoen bij De Nationale Opera Studio. Dat opende een wereld voor hem die hij tot dan niet zo kende. ‘Ik houd erg van opera, maar had er nog niet veel mee gedaan. Dit is een heel mooie kans. In de studio en in de producties van DNO zingen zulke mooie zangers. Met hen te kunnen samenwerken, of ze aan het werk te zien, is heel interessant. Op een orkestrale manier spelen – wat een repetitor doet – helpt me heel erg voor mijn kwaliteit als pianist. Het zorgt voor nog meer inspiratie.’

‘Mijn docent bij DNO is Peter Lockwood, lid van de muzikale staf. Een man met dertig jaar ervaring. Ik leer in de studio ook om zangers te coachen. Het is leerzaam en zo kan ik wat ik zelf al weet overdragen op de zangers. Het ene helpt het ander. Ik hou ervan met anderen samen te werken.’

Repetitor of liedbegeleider zijn vraagt verschillende kwaliteiten. ‘Rubato!’ antwoordt Boertien op de vraag naar het meest wezenlijke verschil tussen liedbegeleider zijn en als repetitor een operazanger begeleiden. ‘Als repetitor boots ik voor de zanger een orkest na, en dat is veel minder wendbaar dan een enkele piano. Je moet proberen een doorgaande lijn te spelen, een lijn die niet stopt. Bij lied kun je bepaalde woorden extra aandacht geven door ze meer tijd te gunnen, in een opera-aria kan dat bijna niet, tenzij je er heel lang op repeteert. Het is het verschil tussen een hele brede rivier en een bergbeekje. Dat beekje gaat alle kanten op en die rivier stroomt door.’

Daan Boertien kent de andere twee kandidaten voor de GrachtenfestivalPrijs. Met violist Shin Sihan trad hij op in Porto en in februari waren alle drie de genomineerden te zien op het podium van de NedPhO-Koepel in Amsterdam. ‘Het is een pre-coronafoto’, legt Boertien uit over de foto met de genomineerden, die toen gemaakt is. Hij meent: ‘Het wordt lastig voor de jury om ons onderling te vergelijken, we zijn heel verschillend. De andere twee zijn hartstikke goede musici.’

Hoe het verder gaat, onder meer hoe de jury verder indrukken op kan doen van de drie kandidaten, is nog onbekend. Wel staat vast dat de drie optreden tijdens de prijsuitreiking op 14 augustus. Ook tijdens het Grachtenfestival geeft Daan Boertien een recital met een bekende, buitenlandse bariton. Dat optreden in de zomer is het enige dat voor de komende tijd niet is geschrapt in de agenda van de pianist.

Vrijwel alle zangers spelen ook piano, maar hoe zit het met pianisten, zingen die zelf ook? Boertien kan die vraag bevestigend beantwoorden. ‘Toen ik jong was, heb ik veel gezongen in een jongenskoor en als pianist begeleidde ik kerkdiensten. In die periode is mijn fascinatie voor zang ontstaan. Na je stembreuk moet je op techniek gaan studeren en dat heb ik niet gedaan. Maar ik zing wel als ik een liedrecital instudeer of een opera voorbereid.’ Lachend: ‘Als ik kon, zou ik graag de rol van Cavaradossi in Tosca zingen.’

Meer informatie over het werk van Daan Boertien vindt u op zijn persoonlijke website. Het programma van het Grachtenfestival 2020, dat van 7 tot en met 16 augustus gehouden wordt, verschijnt over enige tijd op de website van het festival.