Het concert heet Voices out of Silence en precies zo begint het: toekomstig chef-dirigent Lorenzo Viotti kijkt rond in de lege, stille zaal van Nationale Opera & Ballet als achter hem het Koor van De Nationale Opera polyfoon klankspektakel van Francisco Guerrero inzet. Een prachtige opening van een ontroerend concert.

Het DNO-koor had een ‘veelomvattend koorprogramma’ voorbereid en zou drie liveconcerten geven. Door de nieuwe lockdown ging dat niet door, maar met hulp van videoregisseur Bas van Oort werd een online alternatief opgenomen. De aankondiging beloofde verstilling en een demonstratie van de pure kracht van de menselijke stem, en dat maakt Voices out of Silence geheel waar.

De koorleden staan ruim uit elkaar op het lege toneel van Nationale Opera & Ballet, stijlvol belicht door Cor van den Brink. Geheel a capella rijgen ze het ene na het andere verstilde koorwerk aaneen. Na het ‘Ave Maria’ van Francisco Guerrero volgen nog meer renaissanceklanken in ‘Assumpta est Maria’ van Gesualdo. Daarna vervolgt het programma met muziek van onder anderen Rachmaninov, Barber, Britten, Poulenc, Brahms en Schumann.

Het is mooi om de koorleden een keer up-close te zien, en vooral om te horen wat een ongelofelijke individuele kwaliteit achter het al vaak geroemde collectief schuilgaat. Soms licht de geluidsbalans – ik vermoed onbedoeld – sommige individuele stemmen vrij nadrukkelijk uit, maar over het algemeen hoor je de vertrouwde, homogene koorklank die vele operaproducties aan de Amstel sierde.

Aan het begin, bij Gesualdo, neemt een deel van het koor in de zaal plaats om voor het andere deel, dat in kleine bezetting een werk uitvoert, te applaudisseren. Het schrale applaus in de grote, lege zaal is een beetje pijnlijk, maar videoregisseur Bas van Oort en Frans Willem de Haas (mise-en-espace) benutten de opstelling vervolgens prachtig in een vesper van Rachmaninov. De kleine bezetting op het toneel zet het lied in, waarna de zangers in de zaal zich in het ‘Alleluia’-refrein opeens bij hun collega’s voegen en langzaam het toneel op lopen. Een subtiele maar rake vorm van interactie.

Dirigent Lorenzo Viotti, vanaf september 2021 chef-dirigent van DNO, loopt met een gezicht vol verwondering tussen de zangers door. Dirigeren doet hij pas nadat de zangers al diep in het stuk zitten. Dat gebeurt vaker. Op een gegeven moment vraag ik me af hoe groot zijn rol in het programma eigenlijk is; de zangers lijken het makkelijk zonder hem af te kunnen, ingestudeerd door hun eigen chef Ching-Lien Wu.

Een tweede vesper van Rachmaninov is voor mij het hoogtepunt van het concert. Het is verstild, maar ook betoverend. Als in een transcendentale ervaring vergeet je even alles om je heen; de klanken en harmonieën slokken je op en raken je ziel.

De meest directe link naar de coronacrisis wordt gelegd op Samuel Barbers beroemde ‘Agnus Dei’. De koorleden dragen mondkapjes en de beelden uit de zaal worden afgewisseld met covershots van de lege ateliers van het operabedrijf. Een hint naar de enorme impact van de lockdown op het operaleven en alle mensen die achter de schermen bij de kunstvorm betrokken zijn. De keuze voor de tekst van het ‘Agnus Dei’ is bijzonder; letterlijk genomen lijkt het koor Jezus te vragen om de coronacrisis op te lossen.

Duits repertoire rondt de kleine drie kwartier prachtige koormuziek af. De video, nog tot en met 17 januari beschikbaar, is zeker aan te bevelen. Het doet je verlangen naar het moment dat de theaters weer echt open mogen en het DNO-koor weer live voor een volle zaal te horen is.

Hieronder een voorproefje van het concert: