Ja, het is de zoveelste Winterreise. Maar de opname van Schuberts meesterwerk door Martijn Cornet en het Ragazze Quartet klinkt als nieuw. In het originele arrangement voor bariton en strijkkwartet komt de welbekende muziek verrassend voor de dag.

Telkens als er een nieuwe opname van Winterreise uitkomt, knaagt aan mij de vraag naar de toegevoegde waarde. Maar als ik Schuberts reis dan weer afgelegd heb, overheerst altijd, zonder uitzondering, een gevoel van bewondering en verwondering over dit exquise werk, dat voor mij eenzaam op de top van de liedberg staat.

Op 24 teksten van Wilhelm Müller schildert Franz Schubert het verhaal van een jongeman die, verbitterd door een afwijzing in de liefde, op reis gaat. Hij zoekt naar zichzelf, naar nieuw perspectief, naar toekomst. Zijn overwegingen zijn zwaarmoedig en introvert. De hoofdpersoon worstelt met zichzelf en met het leven en raakt daarin steeds verder verstrikt.

Een teruggehouden opstelling van de zanger, waarbij de woorden voor zich spreken en het intens verdrietige gemoed van de hoofdpersoon naar binnen gekeerd blijft, past dit werk mijns inziens het beste. De bekende Nederlandse bariton Martijn Cornet is in zijn vertolking iets extraverter. Met zijn fraaie Duits en cleane, heldere vertelstem laat hij Müllers rake teksten meestal voor zich spreken – uiterst effectief en overtuigend – maar af en toe pakt hij steviger uit. In liederen als ‘Gute Nacht’, ‘Auf dem Flusse’, ‘Irrlicht’ en ‘Einsamkeit’ kleurt hij bepaalde frases opera-achtig in. Soms is het volume mij te grof voor Schuberts fijnzinnige compositie.

Het unique selling point van de opname is het nieuwe arrangement van Wim ten Have, speciaal voor Cornet en het Ragazze Quartet gemaakt. In sommige liederen ligt de bewerking dicht tegen de oorspronkelijke pianopartij aan, maar in andere liederen benut Ten Have op briljante wijze de karakteristieken van de strijkinstrumenten om sferen en effecten te creëren. De manier waarop Ragazze de ijzige winter in het verhaal hoorbaar maakt (sul ponticello), is op een piano niet te evenaren. En liederen als ‘Erstarrung’ en ‘Die Post’ hebben meer energie en vaart dan doorgaans in uitvoeringen met piano.

Ragazze heeft een intieme, persoonlijke stijl. Elk van de vier strijkers heeft een eigen stem, die in het arrangement van Ten Have duidelijk aan het licht komen (prachtige cello in ‘Auf dem Flusse’!). ‘Der greise Kopf’ heeft wel iets van een recitativo accompagnato uit een opera, in andere liederen trekken de strijkers zich zodanig terug dat Cornet volledig blootgesteld wordt. Hij excelleert in die verstilde momenten.

Kroon op de bewerking is het slotlied, ‘Der Leiermann’. De manier waarop Ragazze de draailier nabootst, is weergaloos. Je kunt je voorstellen dat Schubert precies dát in zijn hoofd had bij het componeren. Perfect afgewogen legt Cornet de slotzinnen van de depressieve jongeman (afscheidszinnen?) op dat wondermooie klankbed. En dan is het uit. Catharsis. Zoals altijd aan het einde van Winterreise.