De coronacrisis, met de lockdowns en langdurige sluitingen van theaters, levert ook mooie dingen op. De leden van het BINGE Collective gaan dat vanaf 24 augustus in Radio Kootwijk bewijzen. De vijf klassiek geschoolde musici ruilden, nadat de eerste tegenslagen waren verwerkt, het bankhangen in voor durven en doen. Tenor Erik Slik, één van de initiatiefnemers, vertelt wat dat tot gevolg heeft.

‘De coronacrisis ben ik uiteindelijk behoorlijk goed doorgekomen’, zegt Erik Slik, terugkijkend op de afgelopen anderhalf jaar. ‘Natuurlijk waren er allerlei noodgrepen nodig en soms werd ik echt depressief als er weer iets werd afgezegd. Maar het is allemaal binnen het redelijke gebleven, al zeg ik dat ook omdat het nu best goed gaat. Bij nieuwe projecten die me worden aangeboden moet ik af en toe zelfs zoeken naar mogelijkheden om ze in mijn agenda te zetten zonder ongewenste overlappen.’

De zanger ervoer wat veel mensen uit de wereld van muziek en theater meemaakten. Afzeggingen op het allerlaatste moment, zoals tijdens de repetities voor The Seven Deadly Sins, toen Nationale Opera-directeur Sophie de Lint moest aankondigen dat de voorstellingen niet konden doorgaan. En hij zat afgelopen najaar letterlijk met de collega’s van het zangersensemble Frommermann in de auto op weg naar een theater toen bekend werd dat de voorstelling van die avond geannuleerd moest worden.

‘Ik dacht: okay, ik ga mijn balkon schilderen en de heggen knippen en dan gaan we daarna weer snel aan de slag. Maar op een gegeven moment bleek dat kunst en evenementen langer stil zouden liggen. Na de zoveelste persconferentie met nieuwe maatregelen voelde ik me echt verschrompelen. Ik moest even een avond op de bank en wilde geen troostende woorden van al die mensen die zo veel begrip toonden voor wat we doormaakten. Op de fiets, op weg naar de supermarkt, realiseerde ik me dat ik echt kwáád was. Er kwam steun voor luchtvaartmaatschappijen en ambtenaren eisten collectief geld voor de koffie omdat ze moesten thuiswerken. Als zanger ben je gewend het allemaal zelf uit te zoeken.’

Disney-fetish

‘Toen belde Mijke Sekhuis me. We hadden samengewerkt bij Opera Nijetrijne, in de zomer van 2019, en dat was erg leuk. We deden daar yoga in de tuin en we bleken een fascinatie te delen voor bakken en lekkere dingen maken. Mijke en mezzosopraan Janneke Schaareman stelden voor: zullen we wat op poten zetten?’

‘We zijn repertoire gaan uitzoeken en ook daarin bleken we een heel goede match te zijn. Ik heb zelf een enorme Disney-fetish, vooral voor de muziek uit de films van mijn jeugd. Ik weet bij al die stukken precies of ze van John Williams, van Ennio Morricone of van Hans Zimmer zijn. Maar dat is allemaal materiaal met copyright, dus dat mogen we niet zomaar gebruiken. Later kwam Valentina Tóth erbij. Zij speelt piano, heeft een acteursopleiding en kan ook nog zingen. Ze was supergemotiveerd om mee te denken.’

Het gezelschap groeide. Sopraan Mijke Sekhuis had haar man, bariton Tiemo Wang, al betrokken bij het BINGE Collective. Het eerste stuk voor het repertoire werd dan ook aangedragen door Tiemo en Mijke. ‘Ze hadden in de eerste lockdown op de bank enorm zitten Netflixen’, vertelt Erik, ‘en stelden Bella Ciao voor, uit de serie La Casa de Papel. Het is een strijdbaar partizanenlied. Later zijn we gaan kijken naar films als Quartet, over gepensioneerde operazangers, en Les Choristes. We raakten met inmiddels vijf leden van het BINGE Collective in een enorme gedachtewolk en inspiratiecluster!’

Schransen en flirten

De vijf hadden ideeën over video en streaming, omdat er op dat moment in de theaters niks kon. Ze dachten eerst aan klassiekemuziekvideoclips. Toen filmregisseur Ruut van der Beelen erbij kwam, stelde die voor om een film met een verhaal te maken. Erik: ‘Het mocht op corona en lockdown slaan, maar we wilden voorkomen dat we als slachtoffers werden geportretteerd.’

De film werd op verschillende locaties opgenomen, waaronder in een leeg Radio Kootwijk. Eén van de eerste filmideeën van regisseur Ruut van der Beelen was ‘The Cold Song’, het lied van de bevroren koning van Henry Purcell. ‘Er wordt in die scenes heel traag in- en uitgezoomd op de zanger, waarbij er om hem heen volop gegeten wordt. Eerst nog ingehouden en beschaafd, maar al snel wordt het een bacchanaal met schransen en flirten. Daarvoor mochten we in Paushuize Utrecht filmen, vanwege de barokke achtergrond. We voelden veel tijdsdruk, want ten tijde van de opnamen was er nog de avondklok. Alles ging in eigen beheer. We leenden kostuums en maakten de setdressing met spullen van familie. De drilpudding die in die dinerscène op tafel staat heb ik letterlijk de avond ervoor thuis staan maken.’

Op de eigen website wordt het verhaal van de film BINGE Collective: Lockdown Sessions toegelicht. ‘Het is een tragikomische film, een zoektocht naar houvast in een surrealistische werkelijkheid, over de impact van de lockdown op de musici van BINGE Collective, op hun onderlinge relaties en tegelijkertijd op de positie van kunst en cultuur. BINGE Collective brengt klassieke (film)muziek in heldere (beeld)taal waarmee het collectief de schoonheid, kracht en toegankelijkheid van klassieke muziek wil onderstrepen. Van aria tot soundtrack, met een eigenzinnig en hedendaags randje.’

Naar het theater

De film is af, maar nu kan er weer in het theater gespeeld worden en daarvoor kunnen de vijf van BINGE Collective nauwelijks wachten. Er staan voorlopig enkele voorstellingen gepland op de bijzondere locatie van Radio Kootwijk, het voormalige zendstation in een monumentaal gebouw midden in de heidevelden en zandverstuivingen van Kootwijkerzand. Daar gaat de film in première als onderdeel van wat op de website de ‘hybride voorstelling Lockdown Sessions Live’ heet, met film, muziek, theater, natuur en architectuur. De leden van het collectief geven aan de hand van persoonlijke anekdotes en hun eigen muzikale favorieten een inkijkje in hun belevingswereld en het creatieve maakproces onder regie van Linda Zijl.

Erik vertelt wat er naast de film, die zo’n halfuur duurt, te zien zal zijn in de voorstelling. ‘We maken gebruik van de schermen die er al hangen. De film is heel cinematografisch breed, wat treurig soms, met veel blauwfilters. In de voorstelling leggen we de nadruk op het livegevoel. Live is gewoon niet te vervangen door iets anders. De vreugde daarover komt in de voorstelling goed tot zijn recht.’

‘De openingsmuziek in de film is het ‘Lacrimosa’ uit het Mozart-requiem, gearrangeerd door Hugo Bouma. Dat stuk komt terug in de livevoorstelling, maar dan weer in een ander arrangement. We zingen live ook het kwartet uit Fidelio, ‘Mir ist so wunderbar’. En ik zing van Édouard Lalo uit zijn opera Le roi d’Ys de aria ‘Vainement, ma bien-aimée’. Ook live is het kwartet uit Carmen. Verder is er muziek van Tsjaikovski en Strauss. Het publiek mag én een gave film én een gaaf concert verwachten. Ze krijgen ook een drankje en er is taart gesponsord voor de voorstellingen. Radio Kootwijk en Staatsbosbeheer, de mensen van de bijzondere locatie voor onze optredens, zijn heel welwillend geweest in het beschikbaar stellen van de locatie voor de film en nu ook voor deze concerten.’

Terugkijkend op het maakproces wordt Erik Slik wéér blij. ‘Kijk, wachten werd niet beloond, want er waren geen mogelijkheden. Iedereen vond zijn eigen wiel uit in die coronatijd en dat zijn wij ook gaan doen. Het filmen, een hele week intensief werken en op elkaars lip zitten, dat maakte ons echt een groep. Dat is het fijne van werken in een team. Natuurlijk is er soms wrijving, maar je hebt ook lol samen. Het is veel meer gevend dan wanneer je alleen maar zoomt en thuis zit.’

BINGE Collective: Lockdown Sessions Live @Radio Kootwijk is vanaf 24 augustus te beleven in Radio Kootwijk. Er wordt gewerkt aan meer voorstellingen op andere locaties. Zie voor meer informatie de website van het BINGE Collective.

Hieronder de trailer: