De Nationale Opera liet documentairemaker Sanne Rovers vorig jaar achter de schermen kijken van Le nozze di Figaro, een productie die door de coronacrisis voortdurend op losse schroeven stond. De film Crazy Days brengt de stress en de spanning goed in beeld, met veel aandacht voor de zangers én de muziek van Mozart.

Na de maandenlange eerste lockdown probeerde De Nationale Opera in september 2020 een herstart te maken. Voor beperkt publiek werd het seizoen geopend met FAUST [working title], waarna de theaterpremière van Ritratto volgde. Ondertussen verslechterde de coronasituatie zich. Een tweede lockdown was in zicht. Uiteindelijk moesten de resterende voorstellingen van Ritratto en de hele speelreeks van Le nozze di Figaro geschrapt worden.

Goed idee om een documentairemaker toe te laten bij het repetitieproces voor Le nozze di Figaro. Het is altijd interessant om een kijkje achter de schermen te krijgen, maar de constante dreiging van een nieuwe lockdown maakte deze productie dubbel zo fascinerend. Daarbij heeft Sanne Rovers, naar het lijkt, ruim baan gekregen om bij alle repetities en achter-de-schermengesprekken aanwezig te zijn en haar indruk zonder filter weer te geven. De documentaire heeft een eerlijke toon en zit dicht op de betrokken mensen.

‘Deh, vieni, non tardor’ opent de film. Ying Fang zingt de aria in de foyer van Nationale Opera & Ballet, prachtig belicht en gefilmd. Het is een rode lijn door de film en mijns inziens de beste keuze die Rovers gemaakt heeft: het verhaal over het moeizame repetitieproces wordt telkens afgewisseld met beroemde nummers uit Mozarts opera, verfilmd op ongebruikelijke locaties in het theater. Het geeft de documentaire een muzikale en artistieke component, die je aandacht steeds weer op het genie Mozart vestigt.

Met een paar eenvoudige repetitiebeelden zet Rovers de coronacontext neer. ‘Ik zie veel mensen binnenkomen zonder hun handen te desinfecteren!’ Vervolgens kun je rustig kennismaken met de hoofdrolspelers. Ying Fang is overgekomen uit China om Susanna te zingen. Je ziet haar beeldbellen met haar ouders, die bang zijn dat ze zich met corona besmet. Davide Luciano zingt de graaf. Ook hij beeldbelt met familie thuis, terwijl hij in zijn appartement staat te koken. De gravin (Ruzan Mantashyan), Figaro (Riccardo Fassi) en Cherubino (Polly Leech) worden eveneens dicht op de huid geportretteerd. Hun verhalen vormen het hart van de docu.

Een grote rol speelt verder maestro Riccardo Minasi. Je leert hem ook op persoonlijke wijze kennen. Daarnaast zijn er veel beelden van zijn repetities met het Nederlands Kamerorkest. Het is bijzonder interessant hoe hij de muziek van Mozart aan de musici uitlegt.

Als de regering de coronamaatregelen aanscherpt, moet De Nationale Opera alle voorstellingen van Figaro annuleren. Het moment waarop DNO-directeur Sophie de Lint dat aan het team en de cast moet meedelen, is een emotionele piek in de film, en iets wat je als outsider anders nooit zou zien.

De daaropvolgende onenigheid tussen de directie en maestro Minasi over de livestream die de voorstellingen moet vervangen is boeiend. De spanning groeit, al vind ik de omschrijving ‘snelkookpan van grootse emoties’ in het promomateriaal rond de film overdreven. Emoties zijn er zeker, maar veelal subtiel en ingetogen. Dat is juist het mooie: je voelt de spanning voortdurend, maar uitbarstingen zijn er zelden.

De film loopt uit op de livestreampremière. Waar de meeste liefhebbers tegen die tijd (november 2020) waarschijnlijk moe waren van al die streams, voel je nu hoe waardevol het voor de cast en de musici geweest moet zijn. De laatste beelden van de documentaire – inpakken en afscheid nemen – zijn voorzien van de meest emotionele muziek uit Figaro, de vergevingsscène uit de vierde akte. Ontroerend.

Crazy Days ging deze week in première op het Nederlands Film Festival. Van 7 tot en met 28 oktober is de film te zien op het online platform Picl.nl. Op 15 december zendt het programma Close Up op NPO 2 de film uit.

Documentairemaker Sanne Rovers vertelde op 8 oktober in onze podcast Opera Magazine over haar werk (vanaf 14:20):