Kinderstemmen overheersten royaal het geroezemoes voorafgaande aan de première van Hoe Anansi the stories of the world bevrijdde. De grote zaal van Nationale Opera & Ballet zat zaterdagavond tot de nok vol voor een sprookje over een Afrikaanse spin. Zowel leerzaam als onderhoudend amusement.

Met een klassiek ensemble bestaande uit leden van Het Balletorkest aan de linkerzijde van het podium en een uitgebreide afdeling van westers en Afrikaans slagwerk bespeeld door één percussionist aan de rechterkant, werd de diversiteit van het theaterspel in beeld en klank gebracht. Op het enorme middenvlak was er ruimte genoeg voor een grote groep dansers, die verschillende stijlen beheersten: klassiek ballet, musicalshow en breakdance. Voor het oog een feestelijk bewegend decor dat het verhaal van Anansi inkleurde, mede door de fantasievolle, op de Afrikaanse cultuur afgestemde kostumering.

‘Een tori is van iedereen’, zo laat het programmaboekje weten. Een tori is geen vastgelegd verhaal in een boek, maar een vrij zwevend fenomeen, een fantasie die door iedereen kan worden ontwikkeld tot een verhaal. Anasi is zo’n verhalenverzinner. Oorspronkelijk spon hij zijn verhaaldraden tussen de mensen op aarde en de goden in de hemel. Maar de komst van blanke indringers vernietigde de cultuur en de structuur van zwarte samenlevingen. Anansi werd boodschapper tussen de mensen die als slaven naar andere werelddelen werden verscheept. En probeerde zo de toricultuur in leven te houden.

In de opzet van de Nederlandse schrijver en theatermaker Maarten van Hinte heeft een boze machthebber genaamd Tigri het verhalen vertellen aan banden gelegd. In de productie is hij een heerser op een soort troon, gekleed in een fel rood kostuum, met autoritaire houding gespeeld door Agris Hartmanis. De spin Anansi is hem echter meermalen te slim af in zijn acties om de geknechte verhalen te bevrijden. Zo luidt ook de volledige titel van de productie: Hoe Anansi the stories of the world bevrijdde. Een nogal ongelukkig klinkende aanduiding.

Zanger-acteur Zwakele Tshabalala danst en zingt onvermoeibaar in zijn rol van Anansi. In zijn acties betrekt hij diverse andere dieren, zoals een slang, een luipaard en een stel horzels. Het levert vrolijke en komische scènes op, waarbij ook de zaal wordt betrokken. Op de ritmes die componist Neo Muyanga invlocht in de levendige, makkelijk in het gehoor liggende dansen, klapte de zaal massaal en van harte mee. Vurige momenten in een bont theaterstuk van zo’n vijf kwartier, precies lang genoeg om de aandacht van jong publiek vast te houden.

De machthebber Tigri moet uiteindelijk zijn greep op de verhalencultuur loslaten, mede door handige manipulaties van Makuba, de vrouw van Anansi, met elan gezongen en geacteerd door Katia Ledoux. In de heel kleine rol als prinses Vixen verschijnt ook Claron McFadden ten tonele, gekleed in een schitterende, goudkleurige avondjurk. Zij is de bruid van Tigri, een wending in het verhaal die voor mij volstrekt onduidelijk overkwam.

De teksten worden gezongen en gesproken in het Nederlands, wat knap is met zo veel anderstaligen in het gezelschap, maar erg verstaanbaar was het vaak niet. De boventiteling bewees goede diensten.

Anansi is tot en met 21 november te zien. Zie voor meer informatie onze opera-agenda.

Kijken en luisteren

Interview met librettist Maarten van Hinte en regisseur Kenza Koutchoukali in de podcast Opera Magazine (vanaf 2:10):