Henry Purcell wordt beschouwd als een van Engelands grootse componisten en een uitzonderlijk begaafde allround musicus. Hij componeerde muziek en liederen voor meer dan veertig toneelstukken, die met veel succes werden opgevoerd in London tussen 1680 en 1695. Naast zijn enige echte opera Dido and Aeneas, schreef hij ook vijf semi-opera’s, waarin gesproken tekst net zo belangrijk is als gezongen. Maar tussen al zijn werken vindt men er niet een met de titel ‘Miranda’. De bezoekers van de Opera Köln, die aangetrokken door de naam van deze componist naar de uitvoering van ‘Miranda van Henry Purcell’ komen, krijgen dan ook geen Purcell-opera te zien, maar een opera waarin zijn muziek te horen is.

Purcell & Co

De Keulse Miranda is eigenlijk niets meer en niets minder dan een compilatie uit Purcells bekende en minder bekende composities. Aangezien hij in alle genres componeerde, van anthems (hymnes) en lofzangen tot instrumentale kamermuziek en liederen, is het niet zo moeilijk om een stuk voor elke gelegenheid te vinden, ook niet voor de ouverture en de vijf scènes van een totaal nieuwe opera.

De muzikale basis (gearrangeerd door Raphaël Pichon en Miguel Henry) wordt gevormd door Purcells Fantazia nr.7, zijn odes (‘A Prince of glorious race descended’), hymnes (‘Let mine eyes run down with tears’, ‘Blow up the trumpet in Sion, Begone, curst fiends of hell), ouvertures voor toneelstukken, liederen uit The Banquet of Musick, delen uit de muziek voor The Indian Queen (‘Seek not to know’, ‘Why should men quarrel her?’) en het beroemde ‘Man that is born of a woman’ uit Music for the funeral of Queen Mary. Naast de muziek van Purcell zelf wordt er een beroep gedaan op het motet ‘Drop, drop, slow tears’ van Orlando Gibbons, fragmenten uit The Tempest en Psyche van Matthew Locke en zelfs het klaaglied op Purcells eigen overlijden, geschreven door Jeremiah Clarke (Ode on the death of Henry Purcell).

Puzzel

Over de muziek en haar uitvoering door het orkest onder leiding van George Petrou bestaat er geen enkele twijfel; ze is met zorg uitgekozen en wordt met bezieling gespeeld. De vraag is echter waarvoor deze muziek is uitgekozen en welke rol ze in dit spektakel krijgt toebedeeld. De muziek staat namelijk volledig in dienst van een droef en emotioneel beladen verhaal dat de complexe relaties binnen het gezin van Prospero (ja, van Shakespeares The Tempest) blootlegt. Zó complex, dat het de hele speeltijd duurt om erachter te komen wat er hier eigenlijk aan de hand is. Niets is zoals het lijkt.

De uitvaart van de verdronken Miranda, waardoor iedereen in de kerk is samengekomen, loopt uit op een reeks onthullingen, die alle personages in een ander daglicht zetten. Iedereen lijdt, van de gebroken vader Prospero (een krachtige dramatische rol van Alastair Miles) en zijn bezorgde jonge vrouw Anna (Emily Hindrichs) tot de rouwende weduwnaar Ferdinand (Ed Lyon) en het zoontje Anthony (een aangrijpende optreden van de jongenssopraan Jacob Geppert). Maar ook dan rijzen steeds de vragen; gaat het hier om een zelfmoord of een ongeluk, was er sprake van incest of huiselijk geweld en wie is de schuldige?

De antwoorden komen van Miranda zelf, die haar eigen begrafenis in scene gezet blijkt te hebben om haar familie, en vooral haar vader, met de trauma’s uit haar jeugd te confronteren: ‘I was exiled. I was raped. I was a child bride´. Om alles nog duidelijker te maken spelen er gemaskeerde acteurs Miranda’s verhaal mee. De schokkende gebeurtenissen leiden wel tot een nieuwe verstandhouding tussen Miranda en haar man die gearmd samen met hun zoon weglopen, maar haar vader moet nog beslissen of hij verder wil leven.

Net als orkestmusici leveren alle solisten uitstekende vocale- en acteerprestaties. De vurige Miranda van Adriana Bastidas-Gamboa is een waar middelpunt van de voorstelling, ondanks dat ze niet zo veel tijd op het podium doorbrengt. Het is alleen jammer dat het libretto van Cordelia Lynn zo zwaar overladen is met allerlei complexe verwijzingen (die het publiek zelf moet kunnen ontcijferen) dat de muziek steeds meer naar de achtergrond verdwijnt. Stormachtige gebeurtenissen na Miranda’s spectaculaire entree en de gijzeling van de kerkbezoekers verplaatsen de accenten zodanig, dat niemand meer op de aria’s en instrumentale interludes let. Het verhaal van Miranda begint een eigen leven te leiden en overschaduwt de muziek.

Onderdelen vormen geen geheel

Wanneer het verhaal en de muziek zo ver uit elkaar lopen dat ze niets meer voor elkaar kunnen betekenen, valt de opera uit elkaar, zelfs als alle onderdelen op zichzelf sterk en interessant zijn. De boodschap van de opera is duidelijk, de regie van Katie Mitchell is krachtig en aangrijpend, de scenische aankleding is doeltreffend en de muzikale en vocale uitvoering is uitstekend, maar alles bij elkaar vormt Miranda toch geen opera waar de muziek van Purcell goed tot haar recht komt. In plaats van deze bestaande muziek zich geforceerd te laten plooien en in alle bochten te dwingen, zou een nieuw gecomponeerde opera met de bewustwording van een vrouw als onderwerp – en de gelijkgestemde muziek – een veel beter idee zijn.

Verder lezen, luisteren en kijken

Bekijk hier de trailer van Miranda

Sinds de oprichting van Place de l´Opera zijn er vele stukken geschreven over Henry Purcell. In 2009 schreef Jordi Kooiman over een Purcell gala ter omlijsting van de 350ste geboortedag van Purcell en meer recentelijk schreef Franz Straatman over King Arthur.

Miranda is nog te zien in Keulen op 13, 20 en 22 oktober