´Anders zijn´voor 6-plussers
Olga de Kort ging samen met Oma Edith en haar kleindochter Mia van 7 jaar naar de opera. De familievoorstelling ´Het meisje, de jager en de wolf´ van Vasco Mendonça, op een libretto van Gonçalo M.Tavares, was de afgelopen maand te zien bij De Nationale Opera. De bespreking van Olga en Mia en Oma, leest u als er helaas geen voorstellingen meer in Nederland te zien zijn de komende tijd, maar de opera is wel in België te zien op 11 en 12 november en daarna in Portugal. Een leuk excuus voor een korte vakantie daar misschien.
Eerste opera
De eerste keer naar de opera! Toen de zevenjarige Mia van haar oma Edith hoorde dat ze met haar en de ondergetekende, oma’s oude studievriendin Olga, naar de opera meeging, vond ze het heel spannend. Onderweg naar Amsterdam werden nog de belangrijkste dingen met oma doorgenomen: in de opera moet je heel aandachtig naar al die zingende mensen luisteren, ze zingen namelijk niet alleen als ze blij zijn maar ook als ze verdriet hebben en over hun gevoelens willen vertellen. Er zitten ook musici bij die op verschillende instrumenten spelen en het verhaal muzikaal ondersteunen. Decoraties op het podium, het licht en kostuums zijn ook belangrijk, want ook zij helpen het verhaal te begrijpen. Het verhaal zelf leek duidelijk en geen extra toelichting nodig te hebben, maar in de zaal werden de belangrijkste ontwikkelingen en de onmiskenbare hoogtepunten door mij nog voor alle zekerheid gecheckt. Alles klopte: grote oren, grote neus, grote ogen en dito tanden bleken in Mia’s geheugen net zo goed gegriefd als bij oma Edith en mij. U begrijpt het al: wij gingen naar Roodkapje, tenminste als we de titel van de familievoorstelling ´Het meisje, de jager en de Wolf´ van De Nationale Opera nog konden vertrouwen.
Oud verhaal in een nieuw jasje
Al snel bleek dat we onze verwachtingen moesten bijstellen. Het Roodkapje van nu, oftewel het Meisje, was een vrolijke, zelfverzekerde en optimistische backpacker die in haar enorme rugzak alle benodigdheden voor een survivaltocht had, inclusief onderdelen voor het bouwen van een raket. Deze had ze nodig om samen met de Wolf naar de maan te vliegen, de enige plek ‘in de wereld ‘waar hij de rust nog kon vinden. De arme Wolf werd continue belaagd door jagers die hem het liefst dood wilden slaan, ‘in duizenden, nee, in miljoenen stukjes, in kleine, kleine stukjes hakken”, koken en braden. Na de mislukte maanvlucht leek er nog een laatste veilige haven over: het huis van de grootmoeder. Helaas bleek deze oude dame zelf de ergste jager van allemaal en had ze haar ‘grote handen’ alleen maar nodig om het mes te pakken en de Wolf te doden. Er bleef voor het Meisje niets anders over dan een aria te zingen over de vreemde wereld in welke we allemaal wonen.
Gevolgen van anders zijn
Als volwassene begrijp je natuurlijk meteen waar het in deze opera omgaat. De Wolf wordt gepest, omdat hij een wolf is, een vreemd, harig en lelijk beest met een ´kwade smoel´die anders is dan iedereen in zijn omgeving. En iemand die anders is (“te lelijk, te dun, te zwak”), hoort er niet bij en alleen daarom al moet er gepest, vervolgd en gedood worden. Ook al beweert de Wolf dat hij lief is en van het zingen houdt, iedereen hoort in zijn gezang slechts het huilen van een wild dier dat elke jager naar het geweer doet grijpen.
Of de kinderen in de zaal het ook zo begrepen, is maar de vraag. De teksten worden bovenop geprojecteerd, maar naar de zingende personages kijken, hun worden proberen te begrijpen en ook nog de teksten (die trouwens uitzonderlijk wreed en bloeddorstig zijn) aandachtig te kunnen lezen, dat wordt kleine operabezoekers al snel te veel. De eerste toeschouwers trokken hun ouders en grootouders naar de uitgang al na het eerste duet van de jagers over de wolf, die “kleine jongens pakt en kleine meisjes eet”. De achterblijvers volgden geconcentreerd de lotgevallen van de opgejaagde Wolf, die niets anders dan medelijden wekten. Er renden jagers achter hem aan, iedereen probeerde hem te slaan en toen oma/de jager hem uiteindelijk aanviel, fluisterde geschrokken Mia echt meelijdend:
‘heeft zij een mes in de handen?!?” Tja, dat klopte, helaas, een heel groot mes zelfs. Om dat voor de kinderen nog duidelijker te maken, bleven de aanvallende oma met het mes in haar hand en de zich van haar afwerende Wolf nog een tijdje bevroren staan, terwijl het Meisje danste en de “akelige wereld” in haar aria bezong (“de wereld is een vreemd feest, een nare dans, de wereld is akelig, maar ik dans om de wereld te vatten”).
Zielige Wolf die goed kan huilen
Het heel serieuze idee hierachter (libretto van Gonçalo M.Tavares), de gedetailleerde regie van Inne Goris met veel grappige vondsten, die kinderen aan het lachen brachten (zoals de lamp die in de maan veranderde of het bed dat om oma’s nek hing), de uitstekende uitvoering van alle solisten en de heel bijzondere en interessante muziek van Vasco Mendonça, maakten van deze opera een bijzondere belevenis. Maar wel de belevenis voor volwassenen. Na de voorstelling werd Mia door mij gevraagd wat ze van de voorstelling dacht. Haar oordeel stond vast: ‘er klopte niks van’.
Hier had ze wel gelijk in, dat was toevallig ook de ondertitel van de opera: ‘dingen zijn niet wat ze lijken’. Wat ze in de opera zag, was ‘een zielige wolf die wel goed kon huilen’, ‘een jager die opeens als oma speelde’ (beide rollen van Leonie van Rheden)en ‘de wolf die tegen oma zei dat ze grote handen en schouders had’. Precies wat er op het toneel afspeelde. De boodschap over het anders zijn en alleen daarom er niet bij horen, maakte geen indruk, alleen de handelingen die goed te volgen waren. Zo vond ze bijvoorbeeld de voorbereidingen voor de reis naar de maan leuk en het bouwen van de raket (“Motor! Waterstof! Zuurstof! Propeller!”). Ze was nieuwsgierig ‘wat er dan toch ging gebeuren met zijn reis naar de maan waar geen jagers zouden zijn’ en vond het zo jammer – ‘en stom!”- dat ‘een jager de stekker eruit trok’. De Wolf maakte wel indruk, volgens Mia “speelde hij wel heel goed zielig’ (inderdaad, een uitstekende prestatie van de contratenor Arturo den Hartog). Van de muziek en het gezang van de jagers/biggetjes en het Meisje (toch wel een mooie rol van Sabra El Bahri-Khatri) herinnerde ze helaas al snel niets meer.
Naargeestig verhaal
Het is jammer natuurlijk dat de aangrijpende muziek (uitgevoerd door het Spectra ensemble) die bijzonder goed bij dit verhaal past en de karakters van alle personagers treffend uit laat komen, zo weinig indruk op onze kleine metgezel maakte. Maar ze bestond dan ook uit weinig welluidende noten en was verre van meezingbaar. Aangezien Mia er geen blijvende herinneringen aan over hield, moest oma Edith ook aan het woord komen. Ze vond het een ‘naargeestig verhaal’ met de ‘mistroostige en weinig opbeurende tekst’ en ‘de atonale, voornamelijk dissonante en weinig vrolijk stemmende’ muziek, kortom een ware beproeving en dat ‘een heel uur lang’.
Toen het Meisje aan haar slotaria over de wereld als ‘akelig feest’ begon, vond Edith dat het wel genoeg was voor een kind van zeven jaar, zoals Mia. Zoals ze na afloop zei: ‘de echte grootmoeder werd pas weer blij toen het afgelopen was’.
Zo zie je wel, wat we als volwassenen met onze levenservaring begrijpen, vinden kinderen veel minder belangrijk dan de vraag ‘waarom heeft de wolf de lamp opgegraven, die toch geen lamp was maar de maan?”.
Voor mijzelf heb ik besloten dat Mia volgende keer naar de opera mee gaat, waar we samen kunnen lachen, zingen en in handen klappen, zodat ze nog dagen lang aan iedereen verwonderd kan vertellen wat voor bijzondere dingen ze in het theater zag en hoe leuk ze het vond. En zeker geen vraag gaat stellen of het klopt dat ze een groot mes in de hand van Roodkapje’s grootmoeder had gezien.
Het meisje, de wolf en de jager is een coproductie met LOD muziektheater (Gent) en LU.CA –Teatro Luís de Camões (Lissabon)
Verder lezen, kijken en luisteren
Een video kennismaking met de opera Het meisje, de jager en de wolf.
Er zijn nog veel (besloten) schoolvoorstellingen en voorstellingen in Gent en door heel Portugal.
De auteur
