Niet langer België, maar Operetta Land
Het Goede Doel zong in 1982 het liedje België; ‘ Is er leven op Pluto, kun je dansen op de maan?...” Daarin komt ons buurland uit de bus als het enige land waar je veilig en gelukkig kon wonen. Nu is er echter Operetta Land, het fantasieland van theatermaker Steef de Jong. Daar komt alles altijd goed, toch? Op zondag 20 november, de première van Operetta Land, kwam inderdaad alles goed. De familievoorstelling is een verrukking.
Een man fietst boven het toneel van de Nationale Opera en Ballet. Dat kan omdat hij, De Verzinner, dat bedacht heeft. Hij fietst door de lucht naar Operetta Land en komt in het bordkartonnen land aan waar zich in een kleine anderhalf uur het meest vrolijk makende muziektheaterstuk gaat voltrekken.
Karton
De Jong maakt al jaren zijn eigen vorm van theater. Een beeldendkunstenaar, acteur, zanger, schrijver, afkomstig uit onder meer de leerschool van Riek Swarte en een liefhebber van operette, creëert zijn wereld met kartonnen decors en kostuums. Gaten voor het hoofd en de handen in een beschilderde kartonnen jurk of uniform, bordkartonnen decors die openen en dicht vouwen (of door de Heggenschaarhuzaren worden bijgeknipt) en muziek uit de mooiste bekende en onbekende operettes, het zijn de ingrediënten van de Jong. Maar niet eerder maakte hij een voorstelling voor een zaal, zo groot als die van De Nationale Opera & Ballet in Amsterdam. Technisch is daar alles mogelijk en met de uitmuntende ploeg van medewerkers, de onuitputtelijk fantasie van de Jong en de geestige en vaak zelfs briljante teksten van Paulien Cornelisse, wordt er optimaal gebruik gemaakt van die rijkdom aan theatrale mogelijkheden. Zangers en acteurs vliegen door de lucht, bewegende decorstukken van karton reiken tot aan rand van toneellijst; theatermagie met kinderlijke charme en technische perfectie!
Verhaal
Het verhaal is een typisch operette-verhaal. De koningin van Operetta Land, bariton Raoul Steffani in een heerlijke creatie met net iets te weinig solozang voor mijn smaak, denkt dat een bal, met champagne en truffels, uitkomst kan bieden als de schatkist leeg blijkt te zijn en zelfs de Heggenschaarhuzaren staken. De Verzinner ( in de gedaante van Lady Kant) en de minister van financiën, een droog-komische prachtige rol van Marc Pantus, komen met een verzonnen rijke prins Nicola op de proppen. Hij zal een ideale huwelijkskandidaat voor de prinses zijn en het land van het faillissement redden.
Nu blijkt de prinses eigenlijk Galathea te zijn, die ooit in versteende vorm in het bezit van Koning Pygmalion van Operanië was. Ze is door Godin Venus tot leven gewekt, zij het met nog steeds een hart van steen. Koning Pygmalion wil Galathea terug en door het in operette noodzakelijke toeval, hoort hij van het plannetje om een verzonnen prins op te voeren. Hij besluit dan dus zelf iedereen de loef af te steken en als de onbekende rijke prins Nicola, per kartonnen trein, op het bal te verschijnen. Frederik Bergman kan zich helemaal uitleven in de dubbelrol en mag als koning van Operanië ook laten horen hoe goed hij is als operazanger in twee fragmenten uit Faust van Gonoud.
Bij operette hoort een sul, in dit geval in de vorm van Graaf Lothar, heerlijk gespeeld en gezongen door Laetitia Gerards. Hij is hopeloos verliefd op prinses Galathea, een stralende vertolking van Elenora Hu. De graaf gaat gebukt onder stress en roept in zijn eigen woorden de ene na de andere ramp overig zich af. Hij moet zijn angsten met behulp van zijn tot leven gekomen vogel Sir Taki overwinnen en de held van het verhaal worden. Femke Hulsman zorgt voor het nodige cynische commentaar in het verhaal en zingt met een egale en flexibele stem, passend bij bont geveerde vogel.
Echte operette-prins
Om het gehele plot nog verder op zijn kop te zetten verschijnt de ‘echte’ Prins Nicola ten tonele. Hij blijkt zichzelf verzonnen te hebben. En wie past nu beter bij een zelfverzonnen mooie prins dan de De Verzinner zelf? Ian Castro blijkt in zijn werkelijk ontroerend mooi gezongen aria’s en duetten, de ware operette-prins van de avond te zijn.
De koning wordt door Lothar ontmaskerd, het hart van de prinses ontdooit, de schatkist van Operetta Land wordt gevuld en Prins Nicola en De Verzinner gaan samen een nieuw avontuur (Operetta Land 2?) tegemoet.
Maar hoe kan het nou dat een voorstelling met bordkartonnen decors, vol (operette) clichés en een enorme dosis meligheid, zo’n spetterend succes is? Dat komt onder meer door het geweldige concept en het briljante script met echt grappen op alle niveaus. Kinderen en volwassen lachen om visuele grappen ( een boom van karton met het opschrift: ‘ Deze kant voor’) en woordgrapjes als Lady Kant, Sir Taki.
Grappen voor iedereen
Er zijn insiders grapjes en echt onsterfelijk grappige verwijzingen naar de opera, als een soort vijand van de operette. In Operetta Land heeft iedereen paars als lievelingskleur. Voor de koning van Operanië is grijs, nee, ‘beton-style’ de lievelingskleur in het land van de opera. Als de Heggenschaarhuzaren staken en met protestborden aandacht voor hun problemen vragen, zien we teksten als ‘salaris’ en ‘hand van de knip” maar ook ‘salade’ …..huzaren- snapt u? Als de Minister van Financiën een oplossing moet vinden (want er is altijd een oplossing in Operetta Land) horen we kwinkslagen richting de huidige politiek; ‘Wij denken in kortetermijnoplossingen, niet in langetermijnbeleid’. Ik kan daar echt hardop om lachen en heb dat dan ook van het begin tot einde gedaan.
Uitvoeringsniveau
Een project als dit kan alleen slagen als het uitvoeringsniveau hoog is, en dat was het op alle fronten. Daarbij verdient het aandeel van dirigent Aldert Vermeulen nog een aparte vermelding. Jarenlang achter de schermen als assistent-dirigent bij De Nationale Opera, nu op de bok als muzikaal leider van de voorstelling. En hoe! Hij leidt het Nationaal Jeugdorkest groots. De verre van eenvoudige muziek klinkt de hele voorstelling lang als een warm, helder, gedetailleerd vrolijk bubbelbad. Stijlvol en zorgvuldig is de hele voorstelling, 
De finale met vlnr. Raoul Steffani, Ian Castro, Steef de Jong, Laetitia Gerards en Elenora Hu. Foto: ©De Nationale Opera, Bart Grietens
Liefde voor operette
De komische timing van met name Steef de Jong in zijn driedubbel rol als De Verzinner, Lady Kant en Godin Venus, is exemplarisch en bewonderenswaardig. Zijn liefde voor het genre is de uiteindelijke sleutel tot succes. Operetta Land is een dolle, maar oh zo zorgvuldig gemaakte voorstelling. Voor de makers en uitvoerders leek het plezier er af te spatten en het werd ook daardoor een familievoorstelling op hoog niveau. Een voorstelling die voor mij elk jaar in het, tijdelijk tot De Nationale Operette& Ballet omgetoverde theater aan de Amstel voor vreugde mag zorgen.
Verder lezen, luisteren en kijken
Hier kunt u het programma boekje van De Nationale Opera downloaden, met daarin ook weer een link naar geprinte versie van het programma boek, met de gehele lijst van de gebruikte muziek fragmenten.
Hier de trailer van Operetta Land en een kijkje achter de schermen.
In O. Festival maakte Steef de Jong de O show. Rudolf Hunnik schreef er over.
Laetitia Gerards en Raoul Steffani zingen heel veel samen. Ze spraken er over.
De auteur
