Soms zijn er reizen of cursussen die zo danig anders zijn dan wat er gebruikelijk wordt aangeboden, dat het onze aandacht trok. Zo kunt u deze zomer bijvoorbeeld deelnemen aan een cursus Filosofie en Opera. En dan ook nog heerlijk in de zon van het Griekse eiland Kreta. Je kan je bijna geen beter oord voorstellen om te filosoferen, dan een zonnige setting in het land van de bakermat van de westerse filosofie. Pythagoras, mogelijk een van de eersten die het woord filosofie gebruikte, komt weliswaar niet van Kreta maar van Samos en Plato en Socrates uit Athene, maar toch.

Twee bijzondere docenten brengen de werelden van filosofie en opera bij elkaar in een cursus op de Academie op Kreta. Het zijn vader en zoon van Tongeren:  Paul van Tongeren, filosoof en Denker des Vaderlands en Wout van Tongeren, dramaturg bij Nationale Opera & Ballet. Beiden willen in deze cursus proberen de ervaring van opera te verdiepen door een filosofisch kader aan te reiken waarin de opera een belangrijke rol speelt.

Filosofie en opera zijn geen vreemde combinatie.

De Deense denker Søren Kierkegaard bijvoorbeeld was een liefhebber en kenner van het (muziek-)theater en een van de zeer weinige filosofen die niet alleen het verhaal, maar ook het spel, de performance in zijn beschouwingen over theater en opera betrekt.

Friedrich Nietzsche begint zijn academische carrière met een boek over hoe de Griekse tragedie ooit geboren werd ‘uit de geest van de muziek’. In eerste instantie verwacht hij van Wagners operakunst een herleving van dat grote Griekse kunstwerk. Zijn latere kritiek op diezelfde Wagner heeft alles te maken met een kritiek op de toneelspelers-natuur van de componist en op de verhouding van tekst en muziek in Wagners opera’s.

In de cursus worden samen met Paul van Tongeren teksten gelezen van Nietzsche en Kierkegaard. Wout van Tongeren zal verhalen, beelden en muziek uit de operageschiedenis delen met de cursisten. En er wordt natuurlijk opera vertoond: prachtige verfilmingen en tv-registraties van Don Giovanni, Das Rheingold en Carmen, deels in de buitenlucht, onder een grote Griekse sterrenhemel!

De cursus vindt plaats van 23 tot en met 29 juli 2023. U kunt alle informatie vinden op:

www.academieopkreta.com/29-cursus/667-opera-en-filosofie-paul-en-wout-van-tongeren

of op de website van de Academie op Kreta: www.academieopkreta.com

Verder lezen, luisteren en kijken

Afgelopen zomer schreef Olga de Kort over een opera uitvoering in Arnhem van Bartoks Blauwbaards Burcht waarvoor Wout van Tongeren een nieuwe tekst voor de proloog schreef.

Een korte introductie video over de relatie tussen Wagner en Nietzsche.

Nietzsche was niet alleen een filosoof, maar componeerde ook! Hier een lied van zijn hand, ‘Gebet and as Leben’ gezongen door Dietrich Fischer Dieskau met Aribert Reimann aan de piano.