Veel zangers zwaar repertoire als dat van Verdi en Wagner aankunnen, zijn er niet. Dolora Zajick, zelf een vermaard ‘Verdi-mezzosopraan’, wilde daar wat aan doen en richtte een opleidingsinstituut op. ,,Er zijn veel meer dramatische stemmen dan de meeste mensen denken.”

Dolora Zajick kun je welhaast een legende van onze tijd gaan noemen. Zeker als het gaat om Verdi-rollen als Amneris in Aida, Azucena in Il Trovatore en Eboli in Don Carlo is ze ongeëvenaard.

Eind dit jaar zingt ze haar eerste Wagner-rol, Ortrud in Lohengrin bij de Los Angeles Opera. ,,Ik ben gek op slechte karakters en Ortrud hoort daar zeker bij.”

Verder zal de mezzosopraan tweemaal bij de Metropolitan Opera te zien zijn. Eerst in de titelrol in The Queen of Spades en later als Azucena in Il Trovatore, één van haar lijfrollen. Op 30 april 2011 wordt die laatste opera wereldwijd uitgezonden in de Live in HD-serie van het New Yorkse operahuis.

Een paar jaar geleden lanceerde Zajick een programma om jonge zangers met dramatische stemmen te coachen: het Institute for Young Dramatic Voices. Ik sprak met haar begin april en vroeg haar naar haar carrière en haar instituut.

Wat voor rol speelde muziek in uw jeugd?
,,Ik had geen ervaring met piano of gitaar en hoorde mijn eerste opera pas toen ik zestien was. Dat was The Medium op tv. Maar er waren een paar muzikale mensen in mijn familie. Mijn beide grootouders van mijn moeders kant hadden bijvoorbeeld ongewoon harde stemmen. Helaas was dat wat minder goed voor hun gehoor…”

Naar wat voor opnamen luisterde u toen u aan uw zangstudie begon?
,,Ik luisterde naar alle grote zangers uit de jaren vijftig en zestig en dacht dat dat was hoe opera moest klinken. Het gevolg was dat ik achterliep op de operawereld van mijn eigen tijd. Op de lange termijn was het echter voordelig. Ik wil graag die manier van zingen terugbrengen.”

Wat waren je eerste rollen?
,,Mijn eerste rol was Kate in The Pirates of Penzance, ik was toen 22. Daarna deed ik kleine rollen, dekte een paar grotere en zong in het koor van de Nevada Opera. Vervolgens ging ik naar de Manhattan School of Music. Daar deed ik vele rollen, die me een hoop ervaring gaven.”

Welke rollen zingt u nu het liefst?
,,Dat verandert telkens weer. Ik houd ervan iets nieuws te doen en probeer alles te vermijden waarvan ik vermoed dat ik het niet leuk zal vinden.

Ik houd ook van innovatieve producties, als ze tenminste geregisseerd zijn door iemand die ik respecteer. Want er zijn ook mensen die simpelweg troep tegen een muur gooien en dat kunst noemen.”

Op welke leeftijd zou een jong iemand met zanglessen moeten beginnen?
,,De wijsheid van vandaag zegt dat je niet eerder dan in je late tienerjaren of begin twintig zou moeten beginnen, maar dat is wel anders geweest. In het verleden begonnen zangers vaak al op hun twaalfde. Ik denk zelf dat het een stuk makkelijker is voor zangers als ze vroeg beginnen, maar als het moet, kun je ook op je 22e of 24e nog beginnen.

In ons programma van het instituut nemen we mensen tot 23 jaar aan. Daarna is het echt te laat, hoe getalenteerd je ook bent. Want je kunt tien jaar muzikale training niet in één of twee jaar proppen.”

‘Iedereen heeft een unieke klank. We willen jonge zanger bemoedigen die te behouden’

Waarom besloot u om een opleidingsprogramma te starten?
,,Ik wil een verschil maken. Er zijn problemen waarvan ik denk dat ik ze kan oplossen, dus ik dacht: dat moet ik dan ook doen. Samen met Sarah Agler en Rosemary Mathews bedacht ik een programma om wat te doen aan het tekort aan zangers die uit de voeten kunnen met Verdi, Wagner, Strauss en andere rollen die lastig zijn te casten.

Ons doel is om dramatische en ongewone stemmen te zoeken en op te leiden. Het is ons streven om hen te helpen de valkuilen te vermijden waar zoveel jonge zangers in trappen. En we willen er vooral voor hen zijn op momenten dat de rest van de wereld niet snapt hoe hun grote stemmen zich ontwikkelen.

We gaan bijna ons vierde jaar in en ieder jaar vinden we meer en meer dramatische stemmen. Er zijn er een stuk meer dan de meeste mensen denken.”

Wat houdt het programma precies in?
,,Het is een behoorlijk intensief programma, waarbij we ons met name concentreren op de gebieden waar veel zangers te weinig opleiding in krijgen. We hebben twee niveau’s voor beginners: het Opera Discovery Program is voor beginners zonder enige ervaring met opera, ons Introductory Program is voor de wat gevorderde beginners. Je moet oppassen dat je jonge en onervaren zangers niet overrompeld. Onze beginners mogen slechts een half uur per dag zingen.”

En het gaat puur om dramatische stemmen?
,,Tot 23 jaar hebben we een breed scala aan stemmen. Vanaf die leeftijd sluiten we de lyrische stemmen uit, die gaan naar andere programma’s. Hen hebben we tot die tijd wel nodig, bijvoorbeeld voor het casten van Verdi-opera’s. En ook omdat je bij tienerzangers nog niet altijd zeker kunt zijn of ze dramatisch potentieel hebben. Maar als ze 23 zijn, kun je zeker zeggen wat voor stem ze hebben.

Op dit moment hebben we bijvoorbeeld een mezzo met een grotere stem dan de mijne. En we hebben twee Verdi-tenoren en twee Wagner-sopranen. Daarnaast zoeken we ook naar ongewone stemmen als countertenoren en contra-alten.

Wat doen jullie anders dan andere programma’s?
,,Eén van de grootste problemen van dit moment is dat leraren en coaches proberen om jonge zangers te laten ‘klinken als’. Wij willen juist dat mensen blijven klinken als zichzelf. Iedereen heeft een unieke klank. We willen jonge zangers bemoedigen om dat individuele te behouden.

Er heerst nu veel te veel een kopieerbenadering van het zingen. Je ziet kuddegedrag, want zangers doen elkaar na. En dat is niet enkel een Amerikaanse trend. Ieder land heeft zijn versie van de ‘algemene stem’. Er is een ‘Italiaanse’ klank, een ‘Franse’ klank, et cetera.

Zie voor meer informatie de website van het Institute for Young Dramatic Voices.