Het is nooit makkelijk voor een zanger om als vervanger een recital over te nemen.  Het publiek heeft al maanden van tevoren naar zijn favoriet uitgekeken en het is nog maar de vraag of het hetzelfde enthousiasme voor de invaller met een ander programma kan opbrengen. De concertbezoekers van het Amsterdamse Muziekgebouw aan ‘t IJ met het kaartje voor Eva-Maria Westbroek, die om gezondheidsreden moest afzeggen, hadden de keuze om het in te leveren of zich toch te laten verrassen door de op het laatste moment ingevlogen sopraan Olga Peretyatko.

Diegenen die wel kwamen, kregen een liederenavond gepresenteerd die alle verwachtingen overtrof. Ze ontmoetten de zangeres met een bijzonder innemende stem, een uitstekende vocale techniek, een groot emotioneel inlevingsvermogen en bovendien met een uitgesproken liefde voor tekstinterpretatie.

Diepgang

Al in de openingsliederen van Pjotr Tsjaikovski liet Olga Peretyatko horen hoe belangrijk ze de tekst en zijn muzikale weergave vindt. Haar keuze viel op de liederen die haar de mogelijkheid gaven om een verhaal met een zekere emotionele diepgang te kunnen vertellen. En dat deed ze door de spanning in bijvoorbeeld het onstuimige lied ‘Heerst de dag’, het speelse ‘Koekoek’ en  het weemoedige ‘Was ik geen grassprietje in het veld’ meesterlijk op te bouwen en de kracht van haar soepele stem van een lyrisch licht naar dramatisch donker moeiteloos om te schakelen. En welk een controle over het volume van haar stem liet zij horen! Zelfs het zachtste gefluister was duidelijk en helder.

Talen

De luisteraars met de kennis van de talen van de avond – het Tsjechisch, Oekraïens en Russisch – waren zeker in het voordeel om elk woord, zelfs elke lettergreep in al zijn gewichtigheid en muzikale betekenis te kunnen ervaren. Maar ook zonder die talenkennis wist men precies waar Peretyatko het over had, dankzij haar aandacht voor de kleinste accenten, dynamische variaties en niet te vergeten de scenische presentatie.

De tegenwoordig weinig bekende liederen van Nikolaj Rimski-Korsakov werden vertegenwoordigd met het romantisch-dromerige ‘In de stilte van de nacht”’, het opgewekte ‘Het gezang van de leeuwerik’ en het mysterieus en zwoel- oosterse ‘Betoverd door de roos’. Alle drie met een duidelijke verhaallijn, indrukwekkende vocalises en uiteenlopende dynamiek, die de zangeres voortreffelijk wist uit te werken.

Op veel bijval van het publiek kon de ‘Zilveren maan’ uit ‘Rusalka’ van Antonin Dvořák  rekenen. Na deze aria klonken ook de eerste bravo’s, maar dat was zeker niet het enige hoogtepunt van het concert. Dvořáks ‘Goedenacht, liefste’ en ‘Toen mijn moeder’ waren wel de meest bekende liederen en ze raakten de toehoorders direct.

Pianist

Al tijdens de eerste liederen viel het op hoe goed de verstandshouding van Peretyatko en de pianist Matthias Samuil is. Het spel van Samuil was ingetogen, helder van toon, waar nodig licht van toets of juist dramatische geladen. Ook in zijn solostukken – de Nocturne in cis op. posthume van Frédéric Chopin, de Prelude in cis van Sergej Bortkiewicz en de Mazurka van Wladyslaw Szpilman – toonde hij zich als een fijngevoelige pianist met een rijk gevarieerd toucher.

Oekraïense liederen

Na de pauze klonken de twee, voor de Amsterdamse publiek, geheel nieuwe liederen van de Oekraïense componisten Mykhaylo Zherbin en Heorhiy Mayboroda . Zherbins emotionele ‘Mijn ziel zweeft’ vormde een mooi contrast met een ingetogen en melodieus ‘Jong en vrolijk stokroosje’.

Wat betreft de tien liederen van Sergej Rachmaninoff aan het slot van dit recital, dat was beslist de beste uitvoering van Rachmaninoff in Nederland sinds jaren. Over elk lied zou een aparte recensie geschreven kunnen worden: hoe doorleefd en intens ‘Antwoorden zij klonk, met hoeveel innerlijke vrijheid Peretyatko ‘Seringen’ zong, hoe meesterlijk ze de crescendo in ‘Het is hier goed’ wist op te bouwen en hoe ze met ‘Christus is verrezen’ een ware dramatische opera-scene heeft neergezet. Het was duidelijk dat de zangeres heel bewust naar de spanning in de woorden zocht om elke muzikale gemoedstoestand voelbaar te maken.

Ziek

En dat alles terwijl Olga Peretyatko deze avond eigenlijk alleen maar rust zou moeten houden. Ze was bereid om de ziek geworden Westbroek te vervangen, maar heeft onderweg naar Amsterdam ook zelf kou gevat. Heel moedig besloot de zangeres het concert toch door te laten gaan, wat haar ongetwijfeld enorm veel energie heeft gekost. Ze moest een beroep op haar vocale techniek doen en liet een indrukwekkende adembeheersing zien in de lange melodische lijnen. En dat waren er wel heel veel bij elkaar, vooral bij Dvořák, Rachmaninoff en Tsjaikovski. Er werd echter geen adem verspild, ook in de aanloop naar de hoge noten. Wat het publiek hoorde was een mooi legato met soepel glijdende overgangen van de ene naar de andere noot. In elk lied richtte Peretyatko zich op expressie, zowel in haar stem als in de uitbeelding van het verhaal, en wist ze de betekenis van de muziek en zangtekst ook met haar bewegingen en gestes verder te benadrukken en verdiepen.

Een liedrecital zoals dit is precies wat je in de serie Grote Zangers mag verwachten. Het is nu wel te hopen dat de volgende uitnodiging weer net als in 2013 voor Olga Peretyatko zelf zal zijn en dat die geen jaren op zich hoeft laten wachten.

Verder lezen, luisteren en kijken

Hier een lied van Rachmaninov, door Olga Peretyatko en Matthias Samuil.

In 2013 was Olga te gast in de Grote Zangers serie in het Muziekgebouw.

In 2012 ontving Olga de Prix d’amis van de Vrienden van De Nederlandse Opera.