New Opera Amsterdam heeft met haar eerste productie, Moonstruck Intoxication, een fascinerend visitekaartje afgegeven. Niet alleen voor zichzelf, maar ook voor ‘nieuwe opera’ in het algemeen. Drie hedendaagse werken werden op knappe wijze samengesmolten tot een zwaar, maar intrigerend geheel.

New Opera Amsterdam is een initiatief van het New European Ensemble en de jonge regisseur Lotte de Beer. Samen willen zij opera’s uit de 20e en 21e eeuw toegankelijk maken voor een groter publiek.

Vorige week debuteerde het gloednieuwe gezelschap in Apeldoorn met Moonstruck Intoxication. Gisteravond was de productie in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam te zien, als onderdeel van de NJO Summer Academy.

In Moonstruck Intoxication worden drie hedendaagse werken gecombineerd: Sonata for Six Players van Hans Werner Henze, de liederencyclus Pierrot Lunaire van Arnold Schönberg en de korte opera Miss Donnithorne’s Maggot van Peter Maxwell Davies.

Het is geen gemakkelijke muziek (zeker niet voor een ongeoefend luisteraar) en ook de teksten zijn tamelijk ‘heavy’. Met name in de gedichten uit Pierrot Lunaire volgen de beelden en symbolen elkaar in snel tempo op, zodat het bijna niet bij te benen is. Ik blijf dan ook enige scepsis houden als het gaat om de toegankelijkheid (en aantrekkingskracht) van dit soort repertoire. De zaal was niet voor niets slechts gedeeltelijk gevuld.

Dat neemt niet weg dat ik erg veel bewondering heb voor de manier waarop New Opera Amsterdam de werken over wist te brengen. De theatrale kracht van de voorstelling was zo groot, dat muziek en tekst veel meer betekenis en overtuigingskracht kregen.

Pierrot Lunaire gaat over een vrouw in een diepe crisis. Lotte de Beer plaatste haar in een abstracte badkamer en gaf haar een tegenspeelster (Pierrot), om zo diep mogelijk in de ‘spelonken van haar geest’ door te dringen. Dat werkte wonderlijk goed. De acties en interacties van de vrouw en Pierrot hielpen enorm bij het ‘verstaan’ van muziek en tekst.

Miss Donnithorne’s Maggot vond ik in dat opzicht nog sterker. De opera van Maxwell Davies gaat over een bruid die op de ochtend van haar huwelijk in de steek wordt gelaten door haar bruidegom, waarna ze tot aan haar dood, dertig jaar later, weigert haar jurk uit te trekken of de bruidstaart op te laten ruimen.

De opera speelt zich twintig jaar na de huwelijksdag af. Niet alleen de bruidstaart verkeert dan in verregaande staat van ontbinding, ook de bruid is niet meer geheel ‘intact’. Maxwell Davies zet dat treffend neer met groteske, extreme melodieën en een begeleiding waarin het tikken van de tijd de rode lijn is.

De Beer deed een meesterlijke toevoeging: ze gaf de bruid, net als in Pierrot Lunaire, een tegenspeelster, in dit geval zichzelf op de dag van het huwelijk. Zo zag je als het ware één persoon in twee gedaantes: je zag de krankzinnig geworden bruid en je zag ‘in levende lijve’ haar traumatische herinnering aan de huwelijksdag, een dag die ze waarschijnlijk iedere dag van haar leven opnieuw voor zich zag.

Het resultaat vond ik fascinerend. Niet alleen als theater, maar ook als muziektheater. Als het stuk op de radio gedraaid zou worden, zou ik snel wegzappen, maar door het fantastische theater voor je neus begon de partituur werkelijk te leven.

Alt Carina Vinke en actrice Ilse Ott vormden zowel in Pierrot Lunaire als Miss Donnithorne’s Maggot een geweldig duo. Ott zei geen woord, maar haar mimiek en gebaren spraken boekdelen. Vinke acteerde eveneens op hoog niveau en zong bovendien haar lastige partijen met glans, waarbij ze haar stem volop in haar acteerwerk betrok.

Ook het New European Ensemble verdiende naar mijn idee grote lof. Het ensemble bestaat uit jonge topmusici uit Europa en dat was te merken. De klanken, kleuren en sferen die ze tevoorschijn haalden, waren van topkwaliteit.

Moonstruck Intoxication is nog tweemaal te zien, op 12 november in de Stadsgehoorzaal in Leiden en op 4 april 2011 in Theater Odeon in Zwolle. Zie voor meer informatie de website van het New European Ensemble.