Walter Braunfels is één van de vele componisten wiens naam en faam na de Tweede Wereldoorlog vrijwel volledig verloren gingen. Maar er gloort hoop voor de Duitser, al is het postuum. De Los Angeles Opera zette in 2009 zijn bekendste opera Die Vögel op het toneel. Een wonderschoon, kleurrijk pleidooi voor eerherstel.

Wie de afgelopen seizoenen enigszins de programmeringen in operaland in de gaten heeft gehouden, kan zich verheugen over een prachtige ontwikkeling. Diverse componisten die in de eerste helft van de twintigste eeuw floreerden maar na de Tweede Wereldoorlog rap degradeerden tot in de vergetelheid, zijn bezig aan een comeback. Schreker, Korngold, Zemlinsky: steeds vaker zijn er opera’s van hen te bewonderen. Bewonderen ja, want bewonderenswaardig zijn ze.

De Duitse componist Walter Braunfels (1882-1954) heeft nu ook zijn kop opgestoken in dat gezelschap, al zal zijn naam bij velen nog geen belletje laten rinkelen.

Een grote stap op weg naar eerherstel van deze man is de productie die de Los Angeles Opera in 2009 maakte van Braunfels’ bekendste opera Die Vögel. Deze productie is door het jarige label Arthaus Musik (10 jaar oud) op dvd uitgebracht.

Die Vögel is gebaseerd op een werk van de Griekse dichter Aristophanes en draagt de ondertitel ‘een lyrisch fantasiespel’. Het gaat over twee mannen, Hoffegut (Goede Hoop) en Ratefreund (Loyale Vriend), die de mensenwereld beu zijn en op avontuur gaan in het rijk van de vogels.

Ratefreund zet de vogels aan om een droomstad te bouwen in de wolken. Die droom is echter van korte duur, want Zeus straft de vogels af vanwege hun poging om de goden te trotseren. Hoffegut en Ratefreund keren deels teleurgesteld, deels gelouterd huiswaarts.

Braunfels heeft het fantasierijke, sprookjesachtige verhaal van prachtig beeldende muziek voorzien. De fladderende vogels en de wijdsheid van het luchtruim zijn in de mooiste kleuren terug te horen in zijn lyrische partituur. Bovendien gebruikt hij veel mysterieuze klanken, wat de spanning er continu in houdt.

Zijn opera heeft wel wat weg van de werken van Wagner. De doorgecomponeerde stijl, de belangrijke rol van het orkest, de alomtegenwoordigheid van de natuur en (helaas) ook de traagheid van het verhaal en de dialogen.

De muziek wordt uitmuntend uitgevoerd door het huisorkest van de LA Opera onder leiding van James Conlon en het huiskoor blinkt uit in de vele geweldige, geraffineerde passages die Braunfels het gegeven heeft.

Een uitblinker is ook Désirée Rancatore als de Nachtegaal. Ze zingt uiterst gemakkelijk op een hoogte waar het gros van haar collega-sopranen niet bij kan komen. En dat niet alleen: ze geeft het vogeltje veel gevoel en een bijna koninklijk mooi voorkomen.

Brandon Jovanovich zingt een heroïsche maar bij tijd en wijle ook tedere Hoffegut. Zijn liefdesscène met de Nachtegaal is een machtig mooi hoogtepunt, uitlopend in een verrukkelijke extase.

James Johnson is een goede, hoewel niet bijster genuanceerde Ratefreund en Brian Mulligan geeft een kort maar imponerend optreden als Prometheus, die met een zwaar dramatische solo de vogels komt waarschuwen tegen Zeus.

De regie van Darko Tresnjak, het eenvoudige maar fantasierijke decor van David P. Gordon en de geweldige kostuums van Linda Cho zorgen – overgoten door het lumineuze licht van David Weiner – voor een boeiend schouwspel.

Af en toe valt het gebeuren een beetje stil, bijvoorbeeld door een nogal futloos ballet, maar aan het einde van de rit ben je die momenten allang vergeten. Die Vögel is een prachtopera, die pleit voor veel meer Braunfels op de tonelen.

Die Vögel is ook op Blu-Ray verschenen. Zie voor meer informatie over deze uitgave de website van C&S Entertainment. Zie ook de etalage van nieuwe uitgaven van Arthaus op de homepage van Place de l’Opera.