De nieuwe generatie liedzangers werd goed voorbereid tijdens het vierde Festival Vocallis, dat afgelopen week in Vaals en omgeving gehouden werd. Alles draaide om het lied tijdens de verschillende concerten met grote namen en de masterclasses van pianist Roger Braun en zanger Robert Holl.

Met een echte Schubertiade in Theater Heerlen werd Festival Vocallis zondagavond afgesloten. Op het podium stonden onder anderen Henk Neven, Ellen van Lier en Robert Holl, begeleid op de piano door Roger Braun. Die laatste is artistiek directeur van het festival, dat gedurende acht dagen in de regio Vaals werd gehouden.

Voor wie in de Randstad woont, is Vaals een eindje reizen, maar zoals dat voor alles geldt, is die afstand relatief. Als je er woont, is Vaals het centrum van de wereld en voor wie, zoals Roger Braun, in Heerlen geboren is, ligt het naast de deur. Drie kwartier in de bus uit Maastricht, tien minuten vanuit Aken. Een zijstraat van de provinciale weg tussen Aken en Maastricht in en je staat voor het centrum van Vocallis, De Kopermolen. Ooit een Lutherse kerk, geopend in 1737, inmiddels al zestig jaar voor andere doelen in gebruik.

Grote namen

Vocallis zet in op het lied, in vele facetten. Afgelopen week werden grote namen uit de wereld van het lied naar de regio gehaald en daaromheen was er veel aandacht voor talentontwikkeling en het stimuleren van de liedkunst.

Die grote namen waren te horen tijdens concerten in Maastricht, waar bariton Dietrich Henschel optrad met de Brahms-cyclus Die schöne Magelone, en tijdens de familievoorstelling Nozze per due, een miniversie van Le nozze di Figaro van Mozart, met Johannette Zomer en Frans Fiselier. Zelfs het jubilerende Calefax bracht afgelopen week vocale elementen in hun optreden met zangeres Nora Fischer.

Grote maar nog jonge namen stonden afgelopen donderdag op het podium van De Kopermolen in Vaals voor het Laureatengala. Twee liedduo’s die vorig jaar deelnamen aan de masterclass op Vocallis en toen met een prijs onderscheiden waren, werden vergezeld door Milan Siljanov (die een andere pianiste meebracht dan zijn vrouw Nino Chokhonelidze, omdat zij ziek was). Vorig jaar wonnen de twee als liedduo het Internationaal Vocalisten Concours in Den Bosch en afgelopen september bewezen ze het gelijk van de IVC-jury met een eerste prijs tijdens de Wigmore Hall / Kohn Foundation International Song Competition 2015.

Jonge talenten

Een hoofdonderdeel tijdens Festival Vocallis waren de masterclasses van festivaldirecteur Roger Braun en de bekende bas-bariton Robert Holl. Hoewel de kans voor Nederlandse jonge zangers om enkele dagen intensief met deze twee gerenommeerde liedvertolkers te werken uniek te noemen is, was er vooral belangstelling uit Duitsland. Zeven duo’s kregen niet alleen geconcentreerde aandacht van de masters, maar ook ondersteuning in de vorm van coaching in de Duitse taal.

Wie zoals sopraan Mami van Mulken-Kamezaki geboren is in Japan, heeft het bepaald lastig bij het uitspreken van sommige Duitse woorden, laat staan ze enigszins poëtisch te zingen. En daar komt dan nog het verbod op het verbinden van woorden die in het Duits niet aan elkaar verbonden worden bij. Haar eerste sessie met de masters vroeg veel geduld van zowel de zangeres als haar docenten. Ze bleek goed te weten wat ze zong, maar het in echt verstaanbaar Duits zingen, kostte moeite. Het ging tijdens het slotconcert al heel wat beter.

Alle duo’s kregen ruime aandacht van de masters. Robert Holl gaf aanwijzingen vanaf zijn plek schuin voor de vleugel, pianist Roger Braun zorgde op de kruk naar de pianist voor correctie en lof, vaak met brede gebaren. Vaak ging de tijd zo snel dat de Kopermolen-catering in het gedrang dreigde te komen. Nóg een lied uitproberen ging altijd voor koffie- en lunchtijden.

Het publiek was welkom bij de sessies en kreeg van heel dichtbij mee wat een liedduo allemaal moet kunnen om het repertoire perfect uit te voeren.

Slotconcert

Terwijl de wereld buiten grauw en triest was, vormde op zaterdagavond een volbezette Kopermolen een schuilplek waar de stem het gevecht voerde met slechts de muziek en de poëzie als wapen.

Het was als afsluitend concert van de serie masterclasses anders dan de voorgaande dagen. De jonge musici droegen hun concertkleding en waren zichtbaar gespannen voor hun optreden. Net voor aanvang schikte een zangeres nog wat aan haar jurk, een pianist met vermoedelijk te weinig tijd was al in smoking en waande zich onbespied bij een discreet laat diner uit een herkenbaar doosje van een fastfoodrestaurant.

Alleen Schubert klonk tijdens de masterclasses en het eindconcert. ‘Ganymed’ opende de avond in een uitvoering door de zussen Jana Marie en Pauline Gropp, twee jonge vrouwen die geconcentreerd hun repertoire brachten. Ze zouden met een ander duo in de prijzen vallen aan het einde van de avond. Want hoewel het accent tijdens Vocallis op de masterclasses ligt, is er ook een echte Vocallis Liedprijs, die werd uitgereikt door een jury met onder meer de twee masters.

Dionysios Tsaousidis, die de optredens afsloot met een dynamische, innemende uitvoering van ‘Erlkönig’, viel tegen de verwachting van de verslaggever in niet in de prijzen. Wel succesvol waren de Zuid-Koreaan Yongkeun Kim en zijn Turkse begeleidster Elif Sahin – het tweede winnende duo.

Yongkeun Kim deed zijn bachelor zang in zijn geboorteland en vertrok toen naar Duitsland, waar hij nu aan de Hochschule für Musik in Stuttgart een master opera doet. Net na de bekendmaking van de prijzen moet hij zijn uitverkiezing nog even op zich laten inwerken. “Het is mijn eerste prijs in Europa”, zegt hij. “Ik heb de laatste tijd eigenlijk vooral opera gezongen. Nu als voorbereiding heb ik veel met mijn begeleidster, Elif Sahin, op het lied gestudeerd.”

Kim zong de afgelopen tijd onder meer enkele malen de rol van Ferrando in Così fan tutte van Mozart. Van zijn optreden in München bestaat een opname op YouTube. “Ik heb tot nu toe vooral Mozart en Rossini gedaan, en ook in Falstaff van Verdi gestaan. Het wat lichtere ‘Fach’.”

De jonge tenor heeft veel geleerd van de masters Holl en Braun. “Ademtechniek, dat had ik al wel, maar over het toepassen daarvan in een lied heb ik veel geleerd. Robert Holl leerde me, naast veel andere dingen, hoe ik niet alleen mijn eigen emotie in een lied kan stoppen, maar ook hoe analyse van de tekst en overzicht van belang zijn.”

Kim gaat na de leerzame week in Vaals terug naar Stuttgart voor het vervolg van zijn studie, met nu al het vooruitzicht op een vaste aanstelling in het NDR Rundfunkchor vanaf begin volgend jaar. En dan wordt hij in november 2016 weer in Vaals verwacht, voor het optreden dat verbonden is aan de Vocallis Liedprijs 2015.

Wie Yongkeun Kim wil zien en horen, en wie benieuwd is naar het lied in al zijn facetten, zou de website van Vocallis goed in de gaten moeten houden. In november 2016 is editie vijf van het festival en directeur Roger Braun is daarvoor al in gesprek met een wereldvermaarde pianist en liedbegeleider.

Robert Holl is op 20 november weer in actie te zien, dan in een liedrecital in de Edesche Concertzaal.