Als het om Hongaarse cultuur gaat, zwaait Budapest stevig de scepter. De hoofdstad zuigt als het ware al het culturele leven naar zich toe. Voor andere steden is het daardoor niet makkelijk zich te profileren. Maar cultuur is er wel degelijk aanwezig. Zoals in het zuidelijke Szeged, waar een prachtig theater staat: het Szegedi Nemzeti Színház.

Szeged is een merkwaardige stad. Het ligt vlakbij zowel Servië als Roemenië en de zon schijnt er maar liefst 2100 uur per jaar – een hoge score in internationaal perspectief. Niet voor niets wordt de plaats ‘stad van de zon’ genoemd. Daarnaast produceert men in Szeged de over de hele wereld bekende Pick Salami en een pittige, met veel paprika uit eigen huis bereide vissoep. Vanuit diverse restaurants kun je de visserbootjes op de oever van de rivier de Tisza zien liggen, terwijl je de soep nuttigt.

Het meest van invloed op Szegeds karakter is echter de zware overstroming van de Tisza in 1879. Het water liet bijna niets van de gebouwen en huizen heel, maar met hulp van steden van over de hele wereld werd Szeged in korte tijd weer opgebouwd. Daarbij golden strikte regels voor de architectuur. Het gevolg: tijdens een wandeling door het centrum word je niet opgeschrikt door afwijkende bouwsels, vrijwel alles staat in dezelfde fraaie stijl.

Pareltje
Eén van die mooie creaties is het Szegedi Nemzeti Színház, oftewel: het nationale theater. Het huist drie afdelingen: drama, ballet en opera. Groot is het gebouw niet, het biedt plaats aan 700 toeschouwers. Niettemin wordt het theater de stralende ster van Szeged genoemd. Zeker niet onterecht: het interieur blinkt tot en met.

Het gebouw werd ontworpen door het Weense designduo Hellner en Fellner. Slechts anderhalf jaar na de officiële opening in 1883 brandde het af, maar in 1886 werd het weer geopend.

Al voor het betreden van de zaal is er veel fraais te zien. Zo zijn de trappen aan weerzijdes van het gebouw inventief opgezet. Twee brede trappen draaien als het waren tegen elkaar in, terwijl talloze spiegels de tocht naar boven een stuk plezieriger maken. Dat ‘leukigheidje’ haalt het echter niet bij het interieur van de concertzaal.

In die zaal is anderhalve kilo 23-karaats goud gebruikt. Daar zijn onder meer de loges geraffineerd mee versierd. In combinatie met de gebeeldhouwde figuren die de verschillende loges van elkaar scheiden, het marmerwit en theaterrood, en de schilderingen op het ovalen plafond krijgt het theater een chique, niet kitscherige uitstraling. Inderdaad een pareltje in de stad.

Operacompetitie
Zo’n theater zou het middelpunt kunnen zijn van een levende muziekcultuur, maar dat is makkelijker gedacht dan uitgevoerd. Vanwege het dominante Budapest is het een hele strijd om ‘cultuur’ (en dan met name voor buitenlanders) naar Szeged te brengen.

Inspanningen op dat gebied worden er zeker gedaan. Zo startte vorig jaar een internationale operacompetitie, die in november met een twee weken lang finalefestival in Szeged afgesloten werd. Daarbij werd samengewerkt met operahuizen uit vier andere landen.

Ook is er jaarlijks een groot openluchtfestival in de stad, op het plein voor de dom, die bijzonder rijk gedecoreerd is en één van de grotere orgels van Europa bevat. Daar wordt naast opera ook operette en musical uitgevoerd.

Met onder meer deze twee festivals proberen culturele organisaties in het stadje aan de weg te timmeren. Een poging die het niet verdiend om onbeloond te blijven. Daar is het theater te mooi voor.