De Koninklijke Deense Opera presenteerde van 2003 tot 2006 een spraakmakende nieuwe productie van Der Ring des Nibelungen, inmiddels bekend als The Copenhagen Ring. In 2008 werd een registratie van de hele cyclus uitgebracht op dvd. Germanist Harry Vreeswijk maakte een diepgaande analyse van de productie.

De Deense productie van Kasper Bech Holten heeft onder wagnerianen een grote reputatie verworven. Na een decennium is die al bijna legendarisch. In dat opzicht is een vergelijking met de Bayreuther Ring van Patrice Chéreau op zijn plaats. Ook daar kunnen veel kenners geen genoeg van krijgen.

Chéreaus Centennial Ring wordt vaak gebruikt als benchmark voor latere Ring-ensceneringen, zozeer dat er bijna sprake is van een cultstatus. Veelal kunnen latere ensceneringen, zowel in Bayreuth als daarbuiten, de toets der kritiek niet doorstaan. Niet altijd terecht natuurlijk.

Natuurlijk wordt door velen liefdevol gesproken over de Tunnel-Ring van Götz Friedrich en de Amsterdamse Ring van Pierre Audi. De Ring van Holten verdient het om in dit rijtje opgenomen te worden, ook bij een breder publiek.

In Bayreuth is men de afgelopen vijf seizoenen vergast op de Ring in de regie van Frank Castorf. Dankzij indrukwekkende decors en bij wijlen goede zang leek het nog wel wat. Maar de bijdrage van de regisseur was vrijwel verwaarloosbaar. In vergelijking met de fijnzinnige, gedetailleerde benadering van Holten is het werk van Castorf niet meer dan armzalig geklungel.

Chéreau en Friedrich toonden personages in een herkenbaar tijdsgewricht. Pierre Audi maakte een metafysische Ring zonder enige verwijzing naar de bestaande wereld. Zijn Ring heeft feitelijk een status aparte. Holtens productie ligt meer in de lijn van Chéreau en Friedrich, maar leunt iets meer op een historisch herkenbare context. Daarbij heeft hij zich er niet met een paar eenvoudige, karikaturale beelden van afgemaakt, zoals Castorf, maar brengt hij eigen een verhaal, dat Wagners Ring met het grootst mogelijke respect behandelt. Het resultaat is verbluffend.

Germanist Harry Vreeswijk, lid van het Wagnergenootschap Nederland, heeft het op zich genomen om de productie van Holten aan een diepgaande analyse te onderwerpen. Hij vergelijkt elk opvallend detail met Wagners tekst en regieaanwijzingen. Daar waar de interpretatie van Holten erom vraagt, komt Vreeswijk met een eigen beschouwing, die met regelmaat verwijst naar de beschikbare literatuur. Ook voor de lezer die de Ring kent, maar de regie van Holten niet, gaat deze productie leven. Vaak is ook voor kenners sprake van eyeopeners.

Ook muzikaal doet deze Ring zeker niet onder voor zijn tijdgenoten. Weliswaar staan er met uitzondering van de Brünnhilde van Irene Théorin geen echt grote namen bij de medewerkers vermeld, ook de ‘mindere goden’ leveren prima werk. Michael Schonwandt levert met zijn orkest eveneens een uitstekende prestatie. Maar het is de inbreng van Holten en zijn team die de opname zo bijzonder maakt.

Vreeswijks analyse van The Copenhagen Ring is verschenen als feuilleton in het blad van het Wagnergenootschap. Inmiddels is het complete artikel ook op de website van het genootschap geplaatst, zodat niet-leden er eveneens hun voordeel mee kunnen doen. Schrik niet van de omvang: het is een echte longread.