Werther, het personage van Johann Wolfgang von Goethe dat Massenet op muziek zette, is de vleesgeworden verliefdheid. Verliefdheid die niet meer tot zwijgen kan worden gebracht, behalve door de dood. Een portret in beeld van dit gevoelige karakter, aan de hand van ‘Pourquoi me reveiller’. Met dank aan Youtube.

Johann Wolfgang von Goethe zette Werther in 1774 op de wereld toen zijn eerste roman, Die Leiden des jungen Werther, uitgegeven werd. Jules Massenet maakte er in 1887 een opera van, die enkele jaren later in Wenen voor het eerst uitgevoerd werd.

Hoewel boek en opera van elkaar verschillen, is Werther in de ogen van beide kunstenaars een zeer gevoelige man, die uiteindelijk zelfs zelfmoord pleegt omdat hij zijn liefde voor de getrouwde Charlotte niet meer kan verdragen.

Een van de sleutelmomenten van de opera is de scene rond de overbekende aria ‘Pourquoi me reveiller’. De aria is een passage uit de gedichtcyclus van Ossian, die Werther ooit begonnen was te vertalen.

Charlotte vraagt hem het voor te lezen, maar als hij een deel kiest waarin de dichter zijn eigen dood voorziet, smeekt ze hem te stoppen. Werther beseft dan dat Charlotte nog steeds van hem houdt, maar hem begint ook de realiteit te dagen dat zij nooit de zijne zal worden.

Diverse lyrische tenoren van formaat zijn de uitdaging aangegaan om de gekmakende liefde waar Werther in verstrikt zit te vertolken. De meest recente vertolking komt van Jonas Kaufmann. Hij zingt deze maand de rol bij de Opera National de Paris. Hieronder zijn versie van ‘Pourquoi me reveiller’.

Een beroemde Werther-vertolker van voorbij tijden is Nicolai Gedda. Hieronder de aria uit zijn mond.

Een tenor die er ook wat van kon, was Alfredo Kraus. Werther was een van zijn succesrollen. Hieronder zingt hij ‘Pourqoui me reveiller’ in een productie uit Madrid, 1977. Het applaus is veelzeggend.

Een heel andere vertolking is onderstaande van de Italiaanse tenor Ferruccio Tagliavini. Tagliavini maakte carriere in de jaren veertig en vijftig van de vorige eeuw en werd geroemd om de schoonheid van zijn stem. Hij zong in alle grote operahuizen. In 1965 stopte hij met zingen op het toneel, maar hij gaf nog wel recitals.

Ter vergelijking nog een hedendaagse Werther: Ramon Vargas. De Mexicaanse tenor zingt de aria in een productie uit Madrid in 2000.