Performer Ekaterina Levental en vormgever Chris Koolmees maken samen voorstellingen binnen hun bedrijf LEKS. Daarnaast hebben ze eigen projecten. Via Skype sprak François van den Anker de twee in Amsterdam over de gevolgen van de stop in de culturele wereld. Financieel redden ze het nog, ‘maar er valt een gat van mogelijk drie maanden of meer’.

De Weg, De Grens, Schoppenvrouw, La Voix Humaine FaceTime en Pierrot Lunaire 2.01 zijn voorbeelden van de projecten die LEKS de laatste jaren heeft geproduceerd. Daarnaast ontwerpt Chris interactieve projecten voor theater, tv en tentoonstellingen en werkt mezzosopraan Ekaterina als zangeres – recent bij Holland Opera – en als harpiste in het Duo Bilitis.

Hoe is het?
Chris Koolmees (CK): ‘We zitten thuis en kijken vol verwondering naar de wereld, met schrik om het hart als het gaat om de zakelijke kant. Maar deze situatie heeft veel meer kanten. Het kan het beste en het slechtste in ons naar boven halen, en ik hoop op het beste. Ik kijk er ook naar als een interessante tijd; welke beslissingen er genomen worden en hoe we dealen met de sterkten en zwaktes van onze wereld.’

Ekaterina Levental (EK): ‘Bij mij kwam het als een koude douche aan. Ik heb het niet zien aankomen. Ik ben meer geschrokken dan Chris en nog echt aangedaan door wat er gebeurt. Eigenlijk moet ik van die schrik nog bekomen en een nieuwe draai maken. Het kost me echt moeite om weer in een werkmodus te komen.’

Hoe kwam het bericht van de culturele ‘lockdown’ aan en wat ben je gaan doen?
EK: ‘Ik zat in de trein en hoorde daar van Holland Opera, waar ik in de voorstelling Zwanenmeer speel en zing, dat de komende voorstellingen werden afgelast. We hadden de komende tijd nog een flink aantal openbare uitvoeringen en schoolvoorstellingen in de agenda staan. Holland Opera heeft al snel aangegeven dat ze tot eind maart de salarissen zullen uitbetalen, dat is heel genereus. De sluiting duurt in elk geval tot 6 april, maar ik ben bang dat het langer gaat duren.’

CK: ‘Ik dacht meteen aan heel veel praktische dingen die moesten worden geregeld. Onze eigen voorstellingen, die voor de komende tijd gepland stonden, moesten worden verzet. Wij maken met LEKS kleinschalige dingen en die zijn makkelijker om te zetten. Dat is voor een groter huis veel lastiger. Ik dacht ook meteen: wat kunnen we wel doen?’

Wat zijn de zakelijke gevolgen van deze stop?
CK: ‘We zullen vermoedelijk drie maanden geen inkomsten hebben. Die ruimte hebben we ook wel. Ik ben al lang zelfstandig en heb altijd een buffer gehouden om vrij te zijn in wat ik aanneem. We gaan niet over de kop, maar het is wel een behoorlijke ingreep. Ik kijk vooral naar collega’s die minder goed bij kas zitten. Dit lijkt me een moment om eens goed te kijken naar hoe het neoliberale systeem ons in de culturele sector gevormd heeft en hoe iets als solidariteit weer meer inhoud kan krijgen.’

Wat verwacht je van de beloofde maatregelen van de overheid?
CK: ‘Er zal heel veel vraag om steun komen uit alle delen van de maatschappij, maar ik verwacht niet heel veel van wat er zal komen. Misschien moeten we weer eens gaan nadenken over een basisinkomen. De steun in korte tijd organiseren lijkt me niet makkelijk. Als het binnen drie maanden blijft, gaat het ons veel kosten, denk aan 10.000 tot 20.000 duizend euro. Dat is een forse ingreep. Maar het kan langer gaan duren. Of we voor de zomer nog kunnen spelen, is de vraag.’

Ekaterina, jouw verhaal van een vlucht uit Oezbekistan en je verblijf in een asielzoekerscentrum in Nederland kennen we uit je voorstellingen. Helpen die ervaringen je nu?
EK: ‘Ik voel dat ik daarmee een voorsprong heb. Ik zal niet snel gaan hamsteren, ik zal eerst naar een ander kijken. Ik onthoud steeds: oordeel niet, wees coulant en wees attent voor anderen.’

Wat kunnen jullie de komende tijd doen?
EK: ‘Chris en ik werken thuis door aan een nieuwe voorstelling en we hebben voor volgende week een cd-opname gepland. Ik maak met pianist Frank Peters een serie waarin we alle liederen van Nikolai Medtner opnemen. We zijn dan met een beperkt aantal van drie mensen aan het werk en dat is verantwoord.’

CK: ‘Ik kijk als theatermaker ook naar wat deze situatie voor nieuwe kansen biedt. Wat er gebeurt, kan ons als makers een nieuwe focus geven op de maatschappij, hoe die hierop reageert. Ik verwachtte al langer een soort catastrofe die ons met de neus op de feiten drukt. Dit is, zoals president Macron van Frankrijk het uitdrukte, een anonieme vijand. We worden geconfronteerd met een abstracte vijand, waar we ons allemaal tegen verenigen en die ons wijst op wat we aan het verliezen waren: broederschap en solidariteit. Ik hoop dat we hier iets uit halen dat betekenis heeft.’